سەربڕینەكەی ناحیەی حاجیاوا

Thursday, 26/08/2010, 12:00

ئەم روداوەی لەم رۆژانە لە ناحیەی حاجیاوای سەر بە قەزای رانیە روویدا، هێجگار مەترسیدارو جێگای لێ وردبونەوەیە. چونكە ئەمە پێنجەم روداوی ترسناكە لەماوەی ئەم یەك دوو ساڵە لەم ناوچەیە.. بۆ نمونە لە گردجانی تەنیشت حاجیاوا ژنێك لەماڵەكەی خۆی سەریان بڕی. پیاوێك دوای كوشتنی سوتاندیان.. كەسێكی تر لەناو ماڵەكەی دوای برینداركردنی زیندەبەچالأ كرا.. مامۆستایەكی پەیمانگای هونەرەجوانەكانی رانیە لەروداوێكی تەمومژاوی كوژرا، ئێستاش بینیمان كە یاریدەدەرێكی پزیشك سەریان بڕیو جەستەیان تەواو شێواندووە. لێرەدا ناكرێ هەر وا بە ئاسانی باز بەسەر ئەم روداوەدا بدەین، دەبێت سەرجەم لایەنە گرنگەكانی شی بكەینەوە.. بەم شێوەیەی خوارەوە:
یەكەم: دەسەڵاتی سیاسی: یەكیەتی لەناو حاجیاوا زۆرینەی دەسەڵاتە، دووەم گۆڕانە، سێیەم ئیسلامیەكانن، چوارەم عەشایەری زۆر توند، ئەوانی تریش پاشماوەكەی پێك دەهێنن. لەوەتەی ئەم حاجیاوایە هەیە یەكیەتی هیچ پڕۆژەیەكی شارستانیو كرانەوەو فەرهەنگی سیاسیو لێبوردەیی نەبووە، بەڵكو بەردەوام هەوڵی داوە خەڵكی ناوچەكە دەست بەتوندوتیژیەوە بگرنو عەقڵیان نەكرێتەوە. بۆیە یەكیەتی بەرپرسە لە سەربڕینی ئەم دكتۆرە.
دووەم: دەسەڵاتی حكومی: قائممقامی رانیەو مودیر ناحیەی حاجیاواو ئینجا ناحیەی سەروچاوەو چواڕقوڕنەو سەرجەم ناحیەكانی ناوچەكە، هەمیشە وەكو قاز یەك قیڕە دەكەن كەئەویش دەڵێن: ناوچەكەمان ناوچەیەكی عەشایەرە.. ئەمانە حەزناكەن یەك تۆزقالأ چیە یاسا گەشە بكات، چونكە نانی ئەوان دەبڕێو پۆستەكەیان نامێنێت، مودیر ناحیەی حاجیاوا هەر خەریكی خزمایەتیو عەشیرەتگەریو حزبایەتی بووە، هیچ پڕٍۆژەیەك بۆ چەمكی هاوڵاتی بون نەبووە، رۆژێك لەرۆژان لەم حاجیاوایە بیری لە گەشەی یاساو هۆشیاری تاكی ئەم ناوچەیە نەكردۆتەوە، قائممقامیش وەكو ئەو بیر دەكاتەوە.. كەواتە ئەوانیش بەرپرسن لە سەربڕینەكەو تاوانیان بەردەكەوێت.
سێیەم: دەسەڵاتی ئاینی: پیاوانی ئاینی لە ناوچەی حاجیاواو تەواوی بیتوێن، هێجگار دواكەوتوون، ترسناكن لە بیركردنەوەی ئاینیو هەموو پڕۆژەیەكی كرانەوە یان رەفزی دەكەن یان هیچی لێ تێناگەن، هەمیشە لە وتارەكانیان توندوتیژیو هەرای ئاینیو داخستنی عەقلأو پێشكەوتن دووپات دەكەنەوە، دەركەوت كە ئەوان جەوێكیان رەخساندووە، كە مرۆڤ بەئاسانی بكوژرێتو مەسەلەی مرۆڤناسی ببێتە حەرامێكی گەورە. كەواتە ئەوانیش بەشێكن لەم تاوانە.
چوارەم: رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی: بەداخەوە سەرجەم رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی، بەتایبەت رێكخراوەكانی ژنان، هیچ جۆرە جیاوازیەكیان لەگەلأ پیاوێكی عەشایەری ناوچەكە نیە لەروی بیركردنەوە، بڕوا بكەن لەناوچەی بیتوێن ئەوەندەی رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی هەوڵی تۆخ كردنەوەی ناكۆكی عەشایەریو عەقڵی ناوچەگەریو تەسكی حزبایەتی دەدەن، نیو ئەوەندە عەقلأو رۆشنبیریو زانستیان پێ نیە، تەنانەت هەر بڕوایان بە كرانەوەو مەدەنیەت نیە، هەر هیچ شتێك ناخوێننەوە دیراسە ناكەن، بۆ نمونە لە چوارقوڕنە لەگەلأ چالاك وانێكی كۆمەڵگەی مەدەنی قسەم دەكرد، دەیگوت: كاكە ابراهیم نابێت رێگا بدەین لە چوارقوڕنە دوكانی مەشروب فرۆشتن هەبێت، ئەوە بێ ئەخلاقی بڵاو دەكاتەوە، نابێت ئافرەت بەم جۆرە بێتە دەرەوە. كەواتە رێكخراوەكانیش تاوانێكیان بەردەكەوێت.
پێنجەم: حزبە سیاسیەكان: ئەو حزبانە خەڵكی ئەم ناوچەیەیان خنكاندووەو خاڵی بوونەتەوە لەهەرچی مەدەنیەتو ئازادیو بیركردنەوەی عەقلانی، هەموویان بەردەوام لەماڵی كوێخاو ئاغاو پیاوانی عەشیرەت دەعوتن. ئەوانیش تاوانبارن.
شەشەم: حزبە ئیسلامیەكان: ئەوانە رۆڵیان هێجگار داخراوو بێ زانستیە.بۆیە ئەوانیش تاوانبارنو جێگای ئەوەیە ئیسلامی سیاسی لەناوچەكە روبەروی عەقلأو پێشكەوتنو پرسیارو لێپێچینەوە ببنەوە.
حەوتەم: مەكتەبە كۆمەڵایەتیو عەشایەریەكان: ئەوانە هۆكاری سەرەكی ئەم هەموو گرفتەن چونكە هیچیان پێ ناكرێو خۆیان سەدان نەخۆشی ترسناكی كوێخایەتیو ئاغایەتیو دواكەوتوویان هەیە.
هەشتەم: قوتابخانەكان: دەركەوت هیچ نەوەیەكی تەندروستو پێشكەوتوویان پێ نەگەیاندووە. ئەوانیش بەتاڵن لە پەروەردەیەكی مرۆڤانە.
نۆیەم: دەزگای ئاسایشو پۆلیس كەمتەرخەمن لە هەبونی پلانێكی ستراتیژی بۆ بنەبڕكردنی تاوان، بەڵام بەراستی جێگای دەستخۆشیو شانازین، كە هەمیشە زۆر بەزوویی تاوانباران دەدۆزنەوەو تەسلیم بەدادگاكانیان دەكەن، بۆیە ئەوان لەبری تاوانباركردن پێویستە خولی تایبەتو گرنگیان لە مەسەلەكانی تاوان بۆ بكرێتەوەو زۆر گەشە بە تواناكانیان بدرێت.
پێشنیارو چارەسەرو چی بكەین؟ بۆ ئەم مەبەستە من ئەم پێشنیارانەی خوارەوە دەخەمە روو:
یەكەم: پێویستە دەست بەجێ ئاقممقامی رانیەو سەرجەم بەڕێوەبەرەكانی ناحیەكان بگۆڕدرێنو لەجێگای ئەوان خەڵكی خاوەن بیركردنەوەی یاساییو شارستانیو مەدەنی دابنرێن، كەمن پیشنیار دەكەم هەمویان خەڵكی سلێمانیو كۆیەو یان هەر شوێنێكی تربنو خەڵكی ناوچەكە نەبن.
دووەم: سەركردایەتی سیاسی یەكیەتی بانگی مەڵبەندو كۆمیتەكانی بكات، پێیان بڵێ ئەرێ ئێوە چۆن بیردەكەنەوەو لەناو خەڵك كام بیرو باوەڕو ئایدیای ئینسانی بڵاودەكەنەوە، پێویستە هیچ نەبێ یەكیەتی رێزی سۆسیال دیموكراسی خۆی بگرێت، چونكە بیرتان نەچێ لە كوشتنی سەردەشت عوسمان پارتی خاوەنی قەزیەكەیە لەبەرئەوەی لەسنوری دەسەڵاتی ئەو بوو. ئەمەش مانای وایە سەربڕینەكانی ئەم بیتوێنە لە ناوجەرگەی دەسەڵاتی یەكیەتیە.
سێیەم: پێویستە سەرجەم بەڕێوەبەرەكانی قوتابخانە بنەڕەتیو ناوەندیو ئامادەیەكانی حاجیاوا بگۆڕدرێن، كەسانێك لە جێگایان دابنرێن كە ئاگایان لەمافی مرۆڤو شارستانیەتو مرۆڤ دۆستیو سیستەمی تازەی پەروەردە بێت.
چوارەم: پێویستە سەرجەم وتار خوێنە ئاینیەكانی مزگەوتەكان بگۆڕدرێن، چاودێری توندی وتارو قسەو فەتواو ئەم داخرانەیان بكرێ كە لەم ناوچەیەدا پەرەیان پێداوە، پێویستە مەلاكان لابدرێن جێگایان بە كەسانی رۆشنبیری ئاینیو دەرچوی كۆلیژی شەریعەو زانستخوازو خاوەن لێبوردە پڕ بكرێنەوە.
پێنجەم: سەرجەم دەزگاو مەكتەبە كۆمەڵایەتیەكان دابخرێن، رێگا نەدرێت دیوەخانو ماڵی كوێخاكان هیچ جۆرە دانیشتنێكی چارەسەری كێشەی كۆمەڵایەتی لێ بكرێو لێپێچینەوەیان لەگەلأ بكرێ. لەبەرامبەر ئەوە هۆشیاری یاسایی بەرزبكرێتەوەو چەندین دەزگای رۆشنبیری كراوە لەم ناوچانە بكرێنەوە.
شەشەم: پێویستە حكومەتی هەرێم شارەوانی حاجیاوا زۆر گەشە پێبدات، دەیان جۆرە باخچەو پاركو شوێنی یاریو كرانەوەی مەدەنیانە لەم شارۆچكەیەو ئەوانی تەنیشتی دروست بكرێن. پێویستە حكومەت بەردەوام لەرێگای شارەوانی پڕۆژەی مەدەنیەتو ئاوەدانیو دەزگای مۆدێرن لەم ناوچەیە بكەنەوەو گرێكوێرە عەشایەریو ناوچەگەریو دواكەتوویی بكەنەوەو لانی كەم هەستی هاوشاریو هاوڵاتی لەلای خەڵكی ناوچەكە دروست بكەن.. ئێوە باش دەزانن هیچ میللەتێك لە زگماك دواكەوتوو یان توندوتیژو نەزان نیە، ئەوە سیستەمی ئاینیو سیاسیو كۆمەڵایەتیو پەروەردەییەی ناویەتی، وایلێدەكات كە خراپ بیربكاتەوە، دە كەواتە پێویستە حكومەتی هەرێمو سەركردایەتی سیاسی كورد، چیتر وەكو گوند سەیری رانیەو دەوروبەری نەكاتو بەكردەوە پڕۆژەی گەشەپێدانی بۆ بێنێتو جێبەجێی بكات، خەڵك دەگۆڕێت ئەگەر پڕۆژەی ستراتیژی گەورە بێتە ناوچەكە، هەر بۆنمونە كردنەوەی یانەو دەزگای زانستیو مۆدێرن لەناوچەكە، گۆڕانی گەورە دروست دەكات.
لەكۆتایدا پێویستە بڵێم كە من ئەم بابەتە جگەلە دڵسۆزیو خەمی هاوڵاتیو ترسناكی كارەساتەكە هیچی تر پاڵی پێوە نەناوم كە دەست بدەمە نوسین، چونكە من نوسەرێك نیم كارم نوسین بێت، بەڵام ماوەیەكە كارەساتی گەورە لەناوچەكەم روو دەدەن بۆیە دەستم برد بۆ نوسینی ئەم وتارە، وە دووپاتی دەكەمەوە ئەم بابەتەم رووی لەهیچ لایەنێك نیە، بۆ مەبەستێكی دیاریكراوو یان شەخسی یان رقو كینە، یان سیاسی، بە پێچەوانەوە هەموو ئەو لایەنانەی كەناوم هێناون، بە گرنگیان دەزانم بۆیە هاتووم بەم جۆرە باسم كردوون، تكا دەكەم بابەتەكەم پشت گوێ نەخرێتو وەكو خۆی لێم وەربگرن، من تەنها یەك دووژمنو ناحەزم هەیە ئەویش دڕەندەییو كوشتنو تیرۆرە، ئەوانی تر هەموتانم خۆش دەوێت.