یان رەخنە لە دیکتاتۆری سەرمایەداری دەوڵەتی تاک حیزبی بە ناوی سۆسیالیستی وفەلسەفەی مارکسی لینینی یەوە.

پێشکەش بە پۆلێ شەهیدی شاری کەرکوک بێت لە 23/6/1963 بەدەستی بەعس و بەفیتی تورک و رووس و گەندەڵەکانی حیزبی شوعی عێراقی لەسەر پردی خاسە شەهیدکران. چونکە ئەو شەهیدانە، کەرکوکیان دەکردە دڵی کوردستانی گەورە.

پێشکەش بەو کرێکارانە لە روسیا، لە راپەرینی 1/03/1920 دوای شۆرشی 17 ئۆکتۆبەر شەهیدکران، سەد هەزار کرێکاری پاپۆر شەهیدکران چونکە رازی نە بوون بە دیکتاتۆری سەرمایەداری گەندەڵی حیزبی، بەناوی دیکتاتۆری پرۆلیتاریاوە.

ره‌خنه‌ له‌ پاساوی فه‌لسه‌فی، یان رەخنە لە دیکتاتۆری سەرمایەداری دەوڵەتی بە ناوی سۆسیالیستی وفەلسەفەی مارکسی لینینی یەوە. 

ئامانج لەنوسینەکەم، رێ روونکردنەوەیەکە، تا هەمیشە بەگومان وبیر لە رەوتی دەوڵەت وکاربەدەستانی بکەینەوە وتێرامان لەسەریان بکەین. 

دەق ونوسراوی ئامادەکراوی پارت ورێکخراوە سیاسیەکانی دەوڵەت، لەلامان نەبنە ئاینی ئاسمانی، کوێرانە ببنە جێگای دەست خۆشیمان و سەر بۆ گفتەکانیان بلەقێنین و سورمانمان بۆ گەورەییان دەربرین، بە پێچەوانەوە هەمیشە خودی بیرکردنەوە مان زانست وفەلسەفە

 بەردە پێی هەنگاومان بن. بیرکردنەوە هەرکات بووە مەنهەجێکی نە گۆری، هاوکات دەبێتە ئاین و دەسەڵاتی گەندەڵ سەرکردەی ئاین فێرمان دەکات هەمیشە دەق ونوسراوەکانی دەوڵەتی وەک دەقی ئاسمانی ونەگۆر بزانیین وبەبێ مەنهەجی بیرکردنەوە رەفتاربکەین. 

میللەت لە بیرێکی ئاوەهادا گفتی سەرکردە ولێپرسراوەکان دەبنە ئاین وقورعان گەر هەمووکات رەفتار وگفتییان لە ژێر رەخنەدا نەبن و نەبێت، هەروەها میللەت خاوەنی عەقڵی فەلسەفی نەبن، کارەساتی گەورە بۆمیللەت دەخولقێنێ. 

لەم بەشەی نوسراوەمدا، باسی مەنهەجی بیرکردنەوە دەکەم، هاوکات مەنهەجی بیرکردنەوە واتە؛

 فەلسەفە.

پێش هەموو گفتێ فەلسەفە، یان مەنهەجی پوختی بیرکردنەوە، یەک جۆری هەیە دوو مەنهەجی بیرکردنەوە نیە، یەک مەنهەجی بیرکردنەوە هەیە، یان یەک فەلسەفە هەیە، ئەوانیتر هێگڵ وتەنی فەلسەفەنین، بگرە قسە وقسەلۆکەن.

دەوڵەتی سۆسیالیستی روس لە گەڵ هاتنی لینین دا، به‌ناوی مارکسیزمه‌وه‌، په‌‌یره‌وی فکرۆکه‌‌یه‌کیان ده‌کرد، ‌که‌ به‌قه‌د ئه‌رزو ئاسمان‌ له‌گه‌ڵ بیری فەلسەفەدا جوودا بوو. بەماتریالیزمی دیالیکتیکی ‌ناو زەند کرابوو. له‌م نوسراوه‌دا نامه‌وێت، مێژوی فه‌لسه‌فه‌ بنووسم، ئه‌وه‌نه‌بێت هه‌ندێ ووشه، که‌ په‌یوه‌ندی به‌ بابه‌ته‌که‌مه‌‌وه‌‌ هه‌یه، لە هەمان کاتدا بەئەنقەست وەک فەلسەفەیەکی کامل نمایشکراوە. به‌پێویستی ده‌زانم، ئه‌سڵه‌کانیان ده‌ستنیشان بکه‌م. 

وشه‌ی ماتریالیزمی ودیالیکتیکی وەک فەلسەفەیەکی تەواوی نەگۆری مارکسی پاڵ پشتی دەکرا و دەکرێ، میتافیزیا بە ئایدیالیستی لەقەڵەم ئەدا ،بەڵام گوایە ماتریالیزمی ودیالیکتیکی فەلسەفەیەکی نەگۆرە هەروەها وەک ئایەتی ئاینە ئاسمانیەکان نەگۆرن و پرەنسیبی مەنهەجی دەوڵەتن. 

پێش هاتنی سوکرات، فەلسەفە ناوی فەلسەفەی فیزیابوو(بەدوا چوون وتێروانین بۆ ئاو، هەوا، ئاگر وخۆڵ)بوو. شارستانی ودەوڵەتان، هەروەها بەهاتنی سوکرات ودوابەدوای سوکرات ئیفلاتوون، ئەرستۆ وقووتابیەکانی ئیفلاتون وسوکرات فەلسەفەی (میتا- فیزیک) هاتە کایەوە، هاوکات گوزارشتی لەپشتی فەلسەفەی فیزیای وەک فلسەفەی شۆسیال، یان فەلسەفەی مۆراڵ دەکرد.

بەلاتینی (میتا – فیزیک) واتە پشتی سروشت، یان پشتی فیزیا. بەم شێوەیە لەگەشەکردنی شارستانی وهاتنەکایەی شار و دەسەڵات وجەنگ فەلسەفەی میتا فیزیک(فەلسەفەی مۆراڵ) هاتە کایەوە، رۆژ لەدوای رۆژ لە پەرەسەندا بوو. 

 ناوەراستی سەدەی نۆزدەهەمدا، سۆشیالیستەکان فەلسفەیەکیان داهێنا، ناویان ماتریالیزمی لێ نا، هاوکات قووتابخانه‌ی فیێۆرباغ بوو.‌ ئه‌وده‌مه‌ له‌ناو گه‌نجه‌ خوێنده‌واره‌کانی ئه‌لمانیادا باو بوو،‌‌‌ هەروەها فەلسەفەی هێگلی، جەختی لە دیالیکتیک دەکردوە، بەمەرجێ

 دیالیکتیک بەشێکە لە فەلسەفەی ئیغریق(یۆنان) بوو. هێگڵ جارێکیتر بە گوێرەی زانستی نوێ هانیەوە سەر گۆرەپانی تێرامان.

 لەو سەردەمەدا بە ناوی‌ قووتابخانه‌ی هێگلی، قووتابخانەیەکی فەلسەفەی بەناوبانگ بوو، زۆر لەلاوەکانی ئەوروپا پڕ حەزی بوون. 

لینین و هەندێ کەسانی ئەوسەردەمە واتە سەرەتای سەدەی بیست به‌ده‌ستی ئه‌نقه‌ستی ئه‌م دوو ووشه‌یه(مادی ودیالیکتیک)،‌ له‌یه‌کییان مووتوربه‌کردن وفەلسەفەیەکی بێ مێژوویی خولقاندیان بە ناوی فەلسەفەی مادی دیالیکتیکەوە جەختیان لەسەری دەکرد. بەمەرجێ ماتریالیزمەکەی هەرفیزیاکەی فەلسەفەی میتافیزیاکە بوو، هەروەها وشەی دیلیکتیک بە مەرجێ بەشێک فەلسەفەی میتافیزیک بوو. 

رووسەکان بە سەرۆکایەتی پارتی بەلشڤیک شەریعەتیەکی دەوڵەتیان هاوردەکایەوە بەناوی مادی دیالیکتیکەوە، کە چ نە بوو شەریعەتی دەوڵەتێکی سەرمایەداری تاک حیزبی دەوڵەتی نەبێت بوو. فەلسەفە هەڵبەستراوەکەی دەوڵەتەکەی رووسیا چ نەبوو شەریعەتێکی ئاسمانی نەبێ، هاوکات چ کەس نەی ئەتوانی گفتوگۆی لەسەر بکات، چونکە وەک ئاینێکی ئاسمانی دەوڵەتەکەی لینینی دەبرد بەرێووە، شەریعەتی مارکسی. یان دیکتاتۆری سەرمایەداری تاک حیزبی دەوڵەتی.

فەلسەفەی پێشوو (میتا فیزیک) لەوەتەی مرۆڤ هەبوو کاری لەبیردا دەکرد سرایەوە و بوو بە فەلسەفەیەکی میسالی، بەزمانی وان بوو بەفەلسەفەی ئایدیای. هەروک ئاینی ئیسلام، بە خاتەمی ئاینەکان وپێغەمبەرەکان بوون بیرۆکەیەکی ئاوا سه‌ره‌تایی‌ ‌‌بنچینه‌ی درۆ و غه‌دره‌ مێژووییه‌کان بوون، چونکە بەم کارەیان مێژووی فەلسەفەیان سریوە، فەلسەفەکەیان کردە فەلسەفەی دەوڵەتێکی تاک حیزبی دەوڵەتی. وەک هەموو ئەینەکان هەرکات دەسەڵات دەگرنەدەست، مێژووی پێش خۆیان  دەسرنەوە.

لێرەدا دەمەوێ بەکورتی ئایدۆلۆجی دیکتاتۆری پارتی سیاسی سۆسیالیست، لەرووی مەنهەجی فەلسفی مێژوویەوە روون بکەمەوە. به‌ مه‌رجێ ئه‌وه‌نده‌ی شاره‌زای ئه‌م بابه‌تانه‌بم، مارکس له‌ هیچ نوسراوێکیدا، زاراوه‌ی متریالزمی‌ نه‌خستۆته‌ پاڵ دیالیکتیکه‌وه‌، بەڵام 

 ەمە ئەوە ناگەێنێ، هاوکات مارکس لەرووی تێکستەوە دەرفەتی بەهەڵ پەرستەکانی نەدابێت. مارکس هەرچەندە وشەی ماتریالیزمی و دیالیکتیکی هه‌رگیز له ‌پاڵ یه‌کتریدا به‌کار نه‌هێناون. هەلپەرستەکان فەلسەفەی فیزیای پێش سوکرات وفەسەفەی یۆنان، هاوکات 

فەلسەفەی مۆراڵ بوو(میتا فیزیک)، 

فەلسەفەی ئایدیالیستی ناویان لێنا، بەمەرجێ بە چ جۆرێک پەیوەندی بە ئایدیالیستیەوە نیە، بگرە میتا فیزیک مەنهجی شۆرش وگۆران کاری لە بارودۆخی ژیانی سۆشیال وگۆرانکاری لەدەسەڵاتدایە. هەلیان لە دیالیکتیکی "هێگڵ" وفەلسەفەی مادی فیۆرباغ وەرگرت. وشه‌ی ماتریالیزمیان لکان به‌ دیالیکتیکه‌وه‌. هاوکێشەیەکی لەو جۆرە بووە پاساوی مه‌نهه‌جی بیر، یان فه‌لسه‌فە و دەستور وئەقڵی دەوڵەتێکی دیکتاتۆری تاک حیزبی بەناوی دیکتاتۆری پرۆلیتاریاوە. بە مەرجێ کرێکاران بێ ئاگابوون لەهەموو بابەتیەکیان.

 سیاسەتی سۆسیالیستی ودەوڵەتی سۆسیالیستی بەو مەنهەجە دامەزرا، بەرواڵەت سۆسیالیستی ولەراستیدا دیکتاتۆری سەرمایەداری تاک حیزبی وسەرمایەداری دەوڵەتی بوو. 

ئەتوانین بێژین جۆرێک لەدەوڵەتی ئیشتراکییە حیزبی عەرەبیەکان بوو، رەنگە زۆرکەس سەرسام بووبێ بۆچی روسیا دەستی قازی محەمەدی مەهابادی کۆماری کوردستان بری، هەروەها دەستی کوردی بە پارتی شوعی عێراقی بری و پاشان هەموو ئەندام وتێکۆشەرەکانی بە حیزبی بەعسی فاشی بەکوشتدان. 

شۆرش گێرەکانی کەرکوکی بەتورکیا فرۆشت ورۆڵەتێکۆشەرەکانی دوای کودەتای نیسانی 1963 هەمووی لەسەر پردی خاسە بەپەتاکران، پاشان نە روسیای فاشی ونەحیزبی شوعی فزەیان نەکرد، بگرە پاشان چونە بەرەوە، لەگەڵ فاشیترین دەسەڵات وحیزبی سەرجەم جیهاندا. سروشتیە دەوڵەتێک سەرمایەدار دەوڵەتی دەستی هەموو کەس بۆ قازانج ومەرامی خۆی دەبرێ. 

ئەوەی لە مشک بێ جەواڵ ئەدرێ.

-------------------

فەلسەفە وئاین!!، یان فەلسەفە وئاینی نوێی مارکسی لینینی

مارکسی لینینی وەک ئاینێکی ئاسمانی نوێ .

حیزب وەک شێخایەتی دەوێشی وزکرکردن وشەریعەتی نەگۆری ئاسمانی.

فەلسەفە!! چ کەس نەشێخ نەدەروێش خاوەنی نییە، بگرە هەموو مرۆڤایەتی خاوەنێتی