کێ ناڵێت، مێژوو، شمشێرێک و قه‌ڵه‌مێکی خوێڕی ناینووسێته‌وه!؟
Monday, 22/03/2010, 12:00
(پێده‌چێ مێژوو به‌درێژایی هه‌زاران ساڵ به‌پێی لۆژیکێکی ده‌به‌نگانه ،به‌ڵام زاڵمانه به‌ڕێوه چووبێت)ئه‌وه قسه‌ی ڕه‌فیق سابیره
***************************
کاتێ تاڵه‌بانی وه‌ڵامی ڕه‌فیق و ده‌سته‌ی نه‌زاهه‌تی دایه‌وه و سامانه‌که‌ی خۆی ئاشکراکرد، ئیتر ڕه‌فیق سابیر بیره‌که‌ی خسته سه‌ر سه‌ری و خۆی و تاڵه‌بانی لێ بوو به گیڤارا، کاتێک ڕوانییه نامه ئیمزا کراوه‌که‌ی تاڵه‌بانی، که پێشتر وه‌ک (نیڵسۆن ماندێلا) ته‌ماشای ده‌کرد، لێ به‌مه ڕه‌فیق غه‌مگین بوو، چونکه زانی تاڵه‌بانی پێی ڕابورداووه و نوسیبووی:
من که جه‌لال حیسامه‌دین تاڵه‌بانییم و سه‌رۆک کۆماری عێراق، سکرتێری گشتی یه‌کێتیی و سه‌رۆکی هێزی پێشمه‌رگه‌م، ته‌نها خاوه‌نی (گۆچانێک، چه‌ند قاتێکی بچوک بووه، دوو پاندانی نوک زێڕین ، چوار چاویلکه‌ی چوارچێوه گیراو له‌ئاڵتون ، دوو ته‌زبێحی ئه‌بله‌ق و هه‌ندێ ورده‌ی جونه‌یهی میسری کۆن، تۆزێ تمه‌ن و چه‌ند 25 دیناری ئه‌سپی سه‌وز، که‌دڵم نایه‌ت بیان فه‌وتێنم، چونکه ساڵی984 له‌ڕه‌حمه‌تی سه‌دامم وه‌رگرت، هه‌روه‌ها چه‌ند وێنه‌یه‌کیشم هه‌یه، که به‌دڵ خۆشم ده‌وێن، وێنه‌کان له‌سه‌ر گۆڕی ئیمام خومه‌ینی، ئه‌تاتورک، ئه‌سه‌دی برام، سه‌دام و بارزانی، که من سۆفییه‌کی دڵسۆز و پاکی ئه‌وان بووم)باقی وه‌لسه‌لام . . . هیچی ترم نییه، که مردیشم مه‌گه‌ر شاره‌وانی خۆم و هێرۆی ژنم بنێژێ.تاڵه‌بانی ووتی من پێشتریش ووتوومه ئه‌گه‌ر شاره‌وانی سیله‌ی ڕه‌حمیان جوڵا با بۆ خاتری خوا بماننێژن. من خاوه‌نی هیچ نیم نه نۆکان و نه‌زه‌وی، نه ئه‌م هه‌موو درۆ شاخداره‌ی، که بۆم هه‌ڵده‌به‌ستن، ئه‌و پاره‌یه‌ش، که ده‌یبه‌خشمه‌وه بۆ نموونه 400.000 دۆلاره‌که، که دام به‌بارزانییه‌کان ئه‌وه هه‌ر قسه‌بوو دوایی له‌گه‌ڵ مه‌سعودی برام ڕێکه‌وتین قه‌رزی کۆنی برایم خه‌لیلی لابوو ساغمان کرده‌وه.
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
که‌س وه‌ک ڕه‌فیق سابیر ئایدۆلۆژیا وه‌ک گۆره‌وی له پێ ناکات و نایگۆڕێت. ئاخر ئه‌م ڕه‌فیق سابیره، چاک ده‌یزانی، که هۆنراوه کاتی خۆی ئاگری ده‌کرده‌وه. بۆیه ئه‌م وه‌ک کارخانه هۆنراوه‌ی به‌رهه‌م ده‌هێنا.
ڤیکتۆر گارا، مه‌حمود ده‌روێش، هاوڕێ فه‌هد، حیزب (حیزبی شیوعی)، شیعری بۆ ئه‌مانه ده‌گووت و ئه‌وانه‌ی له لا پیرۆزبوو. ئه‌وده‌م لای ڕه‌فیق و هاوڕێکانی کوردبوون شه‌رمه‌زاریی بوو. ڕه‌فیق بیری چووبوو، که خۆی خه‌ڵکی قه‌لادزێیه، که‌چی ئه‌و هۆنراوه‌ی بۆ سانتیاگۆ ده‌نووسی. وای ده‌زانی شیوعیبوون ده‌بێت وا بێت (به‌خۆت داده تۆش وه‌ک شاری سانتیاگۆ).
ڕه‌فیق هه‌موو شتێکی تاقیکرده‌وه، به‌خێرایی چیرۆکێکی سه‌مه‌دی به‌هره‌نگی وه‌رگێڕا بۆ کوردی، چونکه ئه‌و ده‌مه باسی گوڵسورخی و به‌هره‌نگی باوی بوو.
تازه ڕژێمی ئێران ڕوخابوو. ڕه‌فیق له شاخ بوو، به فه‌رمانی حیزبی شیوعی به‌ره‌و ئه‌فغانسان ڕۆیشت، له‌وێ چووه خزمه‌تی رژێمی حیزبی شیوعی ئه‌و وڵاته، گه‌ڕایه‌وه و له لوبان به‌هه‌مان شێوه خه‌باتی نه‌پساوی خۆی به‌رده‌وام پێدا. به‌ره‌و مه‌مله‌که‌تی ڤۆدگا ڕۆیشت. ئه‌و ته‌نها نه‌بوو زۆر هاوڕێی له‌ته‌کدا بوو له‌ناو ئامێزی کیژه جوانه‌کانی سۆفیا و مۆسکۆ خه‌ویان به‌دنیا په‌مه‌یه‌که‌ی سۆسیالیزمه‌وه ده‌بینی.
ره‌فیق ده‌یوت: (حیزب چاوه‌کانتی فێرکرد سوژنه‌کان بترسێنێ) ئه‌وه‌ی نووسی له ڕێژنه‌دا هه‌مووی به‌رهه‌می ئه‌و که‌ف و کوڵه‌بوو، که بلۆکی سۆسیالیزم ڕما و میخایل گورباچۆف (بیرۆیسترۆیکا)ی به‌یان کرد، ئیدی هاوڕێیان ڤۆدگایان لێبرا. به خۆیان و به‌هه‌زاران دوکتۆرای شه‌وه سارده‌کان و قڕبوونی ڤۆدگا و کچی په‌مه‌یی ئه‌وروپای رۆژهه‌ڵاتی، بوون به به‌ڵا بۆ هاوڕێ سوره‌کانی حیزب.
ئیتر زۆربه‌یان، ره‌فیق سابیریش له‌گه‌ڵیاندا به‌ره‌و سکه‌نده‌ناڤیا دوژمنه سه‌ر سه‌خته‌که‌ی کۆمه‌نیزم و مه‌مله‌که‌ی ئیمپریالی هاتن، په‌نایان برد و هاواریان ده‌کرد: داڵده‌مان بدهن، ئێمه‌یه‌ک که باوه‌ڕه پۆلاینه‌که‌مان ژه‌نگی هه‌ڵهێناوه، لێمان ببوورن . وه‌ک په‌ناهه‌نده وه‌رمان بگرن، تکایه باوه‌ڕ و ئایدۆلۆژیاکه‌مان هه‌مووی له له‌نگه‌خانه‌کاندا هه‌ڕاج بکه‌ن.
من تاکو ئیستا خاوهن دکتۆرایه‌کم نه‌دیوه کاری به‌و شه‌هاده ته‌زویر و هه‌رزانانه کردبێت له ئه‌وروپا.
له‌به‌ختی ئه‌مانه گه‌زۆ باری، سه‌دام هه‌ڵه‌ی کرد کوێتی داگیرکرد، چه‌ندین ووڵات چوون به‌گژ سه‌دامدا. ڕاپه‌ڕین کرا و خاوهن شه‌هاده‌کان لێره و له‌وێ گه‌ڕانه‌وه، د. ڕه‌فیقیش له کۆمه‌نیست و ئێنته‌ر ناسیونالیسته‌وه بوو به کوردی عه‌یاره 24 و له‌گه‌ڵ حه‌مه‌ی حه‌لاق و هاوڕێیاندا خه‌ریکی دروست کردنی حیزبێکی شیوعی کوردستانی بوون، کاتێک سه‌یری کرد ئه‌م کاره، سانایی نییه گه‌ڕایه‌وه بۆ سوید و له‌وێ بوو به‌مامۆستای زمانی کوردی منداڵه ئاواره‌کانی کورد، ڕه‌فیق نه به‌چاک و نه‌به‌خراپ باسی له دکتۆراکه‌ی نه‌کرد، چونکه له سوید دکتورا پرسیاری به‌دوادا دێت. جوانترین شاکاری ڕه‌فیق سابیر ئه‌و هۆنراوه‌یه بوو، که بۆ هه‌ڵه‌بجه‌ی نووسیوه .
کاتێکیش (حه‌مه‌ی حه‌لاق) به‌ده‌ستی یه‌کێتی زۆر نامرۆڤانه شه‌هید کرا، ڕه‌فیق هیچی نه‌وت، وه‌ک نه‌عامه سه‌ری خۆی کرد به‌ژێر گڵه‌وه. که‌وته سازجکردن و پاکانه‌کردن بۆ یه‌کێتیی، ده‌ستی کرده مێژوو نووسین (ئیمپراتۆری لم، به‌ره‌و مێژوو)
ئه‌مانه دادیی ئه‌م شاعیره‌ی نه‌دا. ئیدی گه‌ڕایه‌وه له‌گه‌ڵ بکوژانی هاوڕێکانیدا ده‌ستی تێکه‌ڵ کرد، تاڵه‌بانی کرده ماندێلا، به‌ختی خۆی به‌وه گرته‌وه و سه‌ریشی گرت. له دیمانه‌یه‌کدا، که ته‌له‌فیزۆنی ئامێز له‌گه‌ڵیدا سازدابوو، پرسیاری هۆنراوه‌کانی فه‌هدیان لێکرد، که بۆچی له‌دیوانه‌که‌یدا نییه؟ ڕه‌فیق حاشای لێده‌کات ده‌ڵێ: ئه‌وه سه‌رجه‌می هۆنراوه‌کانمه، مه‌گه‌ر دێڕێکم لا بردبێت، که ناجۆربووه لام.
-*-*-*-*-*-*-*-**-*-*-*-*-*-*
ڕه‌فیق ئیستا په‌رله‌مانتاره ئه‌و له‌جێی وانه ووتنه‌وه به‌منداڵه کورده‌کانی ووڵاتی سوید مانگانه له ناو چایخانه‌که‌ی که‌مال که‌رکوکیدا چه‌ند جارێک ده‌ست هه‌ڵده‌بڕێت، ده‌سته‌که‌ی دیکه‌شی له‌ناو گیرفانی نه‌زاهه‌دایه، له‌تاڵه‌بانییه‌وه ده‌ستی پێکردوه و خه‌نی بووه به‌پاره، ئه‌مڕۆ زۆرتر له پاره‌ی مامۆستایی ووڵاتی سوید وه‌رده‌گرێت.
زۆر که‌س و زۆر نووسه‌ری بێئاگا، ره‌خنه‌یان گرتووه و وشیارییان داوه به ره‌فیق سابیر، که چۆن بۆته ئه‌ندام په‌رله‌مان، یان ئه‌م هه‌موو ناهه‌قیی و خیانه‌یه ده‌بینێ بۆ ده‌نگ ناکات و هه‌ڵوێستی نییه، ئه‌و به‌ڕیزانه له‌وه ناگه‌ن، که ئه‌و هه‌موو شیعر و نووسینانه‌ی ڕه‌فیق که نووسیونی، هه‌مووی درۆکردن بووه له‌گه‌ڵ خوێنه‌ر و خه‌ڵکی پێهه‌ڵخه‌ڵه‌تاندووه. چونکه ئه‌و بۆ خۆشی بڕوای وایه که مێژوو شمشێربه‌ده‌ستێک و قه‌له‌م خوێڕییه‌ک ده‌ینووسێته‌وه.
(کێ ناڵێ مێژوو، شمشێربه‌ده‌ستێک و قه‌ڵه‌مێکی خوێڕی ناینووسێته‌وه؟) ئه‌مه ناونیشانی نووسینێکی خۆیه‌تی. کاتی خۆی ئه‌و نووسینه‌شی له دژی شێرکۆ بێکه‌س نووسی، دیاره بۆ خۆی زانیوێتی چۆن مێژوو ده‌نووسرێته‌وه و کێش ده‌ینووسێته‌وه. جا ئه‌گه‌ر من بڕوا به‌م قسه‌یه‌ی ڕه‌فیق بکه‌م، یان نا ئه‌وه باس و بابه‌تێکی تره.
هه‌روه‌ها ڕه‌فیق سابیر له‌گه‌ڵ مه‌لابه‌ختیاریشدا له‌به‌رنامه‌یه‌کی قه‌شمه‌ردا باسیان له دیموکراسی کرد.
ئیستا ڕه‌فیق هۆنراوه نانوسێ و بۆ تاکه جارێکیش نه‌چۆته سه‌ر گۆڕی هاوڕێکانی حه‌مه‌ی حه‌لاق ، که به‌لای کۆیه‌شدا تێده‌په‌ڕێ ده‌ڵێ سه‌رم ژان ده‌کات، حه‌بی خه‌و ده‌خوات، بۆ ئه‌وه‌ی له‌و ڕێگه‌یه‌دا، که هاوڕێکه‌ی کوژراوه کاره‌ساته‌که‌ی بیرنه‌که‌وێته‌وه، تا ده‌گاته هه‌ولێریش خه‌به‌ری نابێته‌وه، که ده‌گاته هه‌ولێر مه‌مله‌که‌تی ڕسق و ده‌ست به‌رزکردنه‌وه ، ئیتر ئاهێک به‌خۆیدا ده‌هێنێته‌وه، ده‌ڵێ به‌س نه‌بوو منیش وه‌کو حه‌مه‌ی حه‌لاق شه‌هید نه‌کرام.
ده‌شڵێن ڕه‌فیق سابیر، که جه‌ڵده‌ی دڵ لێیدا، دوای ئه‌وه دڵی به‌رازیان بۆ داناوه، بۆیه بۆته ده‌سته‌ی نه‌زاهه‌ت و بڕیاریشی داوه، هه‌رچی شیعرێکی ووتوه له ئێواره‌یه‌کی په‌مه‌ییدا ئاگریان تێبه‌ردا و هه‌مووی له‌زبڵدانی مێژوو بنێ، ئاخر خه‌تامانه ئه‌گه‌ر گومانمان له حه‌زره‌تی نالی و مه‌حوی و حه‌مدی هه‌بێت؟
ئایا با‌ش نه‌بوو بۆ ڕه‌فیق سابیر، حه‌مه‌سه‌عید، مه‌هاباد قه‌ره‌داغی، پۆڵا سه‌عید و چه‌ندی نووسه‌ر و شاعیره خۆفرۆشه‌کانی تر پێش ته‌سلیمبوونه‌وه‌یان بمردنایه، ڕه‌نگه ئیستا به‌ده‌ستنوێژگرتنه‌وه ناومان بهێنابنایه.
سه‌رچاوه: دیمانه کاسێتی ڤیدۆی ئه‌رشیفی ته‌له‌فیزۆنی ئامێز به‌ره‌و مێژوو نوسینی ره‌فیق سابیر ئیمپراتۆرێتی لم ره‌فیق سابیر ڕێژنه ره‌فیق سابیرتێبینی: وه‌ک له نووسینه‌که‌مدا ئاماژه‌م پێیداوه، ناونیشانی ئه‌م وتاره، هه‌ر هه‌مان ناونیشانی نووسینێکی ره‌فیق سابیره، که کاتی خۆی دژی شێرکۆ بێکه‌س نووسیبووی.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
