بزوتنەوەی گۆڕان و گۆڕانكارێكان
Wednesday, 06/02/2013, 12:00
پێشەكی
فلسەفەی دروست بوونی گۆڕان
گۆڕان لە سەرەتادا وەك ناڕەزایەتی دەستەیەك لە ناو سەركردایەتی یەكێتیدا دروست بوو لە بەرامبەر قۆرخ كردنی بنە ماڵەی تاڵەبانی و دەست و پێوەندێكەی بۆ هەموو دەسەڵات و پۆستە گرنَگ و هەستیارەكانی ناو یەكێتی وەك دەزگای زانیاری و یەكەی دژە تیرۆر و ئاسایش جگە لە سامانە شاراوەكان و سەرچاوەكانی لە ماوەی ئەم دەیەی دواییدا بە ڕادەیەكی كە زۆربەی كوادری ماندووی ناو خەبات و تێكۆشانی خودی یەكێتی بێزار و مەحروم كردبوو لە امتیازاتی حیزبی و دەستكەوتەكانی لە لایەكەوە و پەنا بردنی خودی تاڵەبانی بۆ بە دەم هاتنەوەی سیاسەتی دەولی و ئێران و پارتی و هاتانە كایەوەی هەلی بوون بە سەرۆك كۆمار لە بغدا لە لایەكی ترەوە , ئەم فاكتەرانە بە یەكەوە یەكێتی لە خشت برد و بێ باكانە مامەڵەی دەكرد لە گەڵ خه‌ڵکی كوردستان و جەماوەرەكەی و هەموو ئەو ئەندام و كوادر و لایەنگرانەی كە تا ئەو كاتە وەكو سەردەمی خەباتی شاخ هەوڵیان دەدا بۆ ناو سیاسەتی یەكێتی , هەر لێرەدا دەستەیەك لەو سەركردانە نەك تەنها لە بەر بەرژەوەندی میللەت و كوردستان یەكێتیان جێ هێشت بەڵكو زیاتر بە خاتری ئەوەی یەكێتی لە ناو نەچێ لە سەر دەستی تاڵەبانی و بنە ماڵەكەی و پارتی بە هێز نەبێت و هەلەكان نەقۆزێتەوە بە قازانجی سیاسەتی خۆی.
گۆڕان و سیاسەتی گۆڕان كاری
ووشەی گۆڕان لە لایەن كەمپینەكەی باراك ئۆباماوە بۆ یەكەم جار بە كار هێنرا لە بەرامبەر سیاسەتی نەیارەكانی لە كاتی هەڵبژاردنەكانی وەلایەتە یەكگرتۆكانی امریكادا , دوا جار سەرهەڵدانی گۆڕانكاری لە ژێر ناوی بەهاری عەرەبی و بەهاری ئیسلامی لە كۆتایدا و نزیك بوونەوەی گەردەلولی سونامێكەی لە كوردستان بە تایبەتی , ئەگەر چی گۆڕان لە گلەیی و گازندە و كاردانەوەی كادراكانیەوە تاوەكو جیابوونەوەیان لە یەكێتی هێشتا لە سەر بەرنامەیەكی تۆكمەی داڕێژرادا نەبوون بۆ كاری سیاسی بەڵام هەر دەست و برد دەستیان برد بۆ دەسەڵات, بە مەبەستی لابردنی یەكێتی لە دەسەڵات و دانانی گۆڕان لە شوێنەكەیدا هەر نەبێ جارێ لە سلێمانی و خودێش كریمە لۆ هەولێرێ , بەڵام نە بارودۆخەكە خەمڵابوو و نە سەركردایەتی گۆڕانیش ئامادەیی تەواوی پیشاندا لە كاتێكدا جەماوەرەكەی ساز بوون لە سەر ئەوەی كە شەڕی دەستەو یەخە بكەن, بێ گومان دڵ ڕەقی و ملهوڕی دەسەڵاتیش ئەوەندەی تر ڕەوشەكەی نا لەبار كردبوو .
گۆڕان و هیچ گۆڕانكارییەك
گۆڕان لە زۆر دەمێكەوە بووەتەجێگای گومان و پەلكە زێڕینەكەی كاڵ بوەتەوە لە چاوی خەڵكدا بە گشتی , ئەگەر چی هێشتا هەر ڕەخنە لە دەسەڵات دەگرن و تێوەگلانی سیاسەت مەدارەكانیان لە گەندەلێدا ئاشكرا دەكەن و شەو ڕۆژ باس لە نا بەرابەری و بە هەدەر دانی سامانی كوردستان دەكەن ,بەڵام كاتێك میدیاكان باس لە نزیك بوونەوەی سەر سووڕ هێنەرانەی یەكێتی و سەردانە گوماناوێكانی تاڵەبانی و كۆبونەوە نهێنێ تەموو مژاوێكانی نێوانیان دەكەن گۆڕان بێ دەنَگی قەبرسان هەڵدەبژێرێت و هیچ لێدوانێك نادەن بۆ بە درۆ خستنەوە یان ڕاست كردنەوەی هەواڵەكان ,بەڵكو بەپێچەوانەوە هەموو باس لەوە دەكەن كە لە دوای مردنی مامە ئەگەری باوەش لێدانیان بە هێز تر دەبێت ,گۆڕان هێشتا سەرخەتی سیاسەتەكانی ڕوون و ئاشكرا نین و میدیاكانی جێگای باوەڕی تەواو نین و سەرچاوەی هەواڵەكانیان هێشتا هەر دەزگای زانیارییە و لە سەر تۆڕی پەیوەندییە سیاسی و كۆمەڵەیاتییە كۆنەكانی جاریانیان كار دەكەن , گۆڕان هێشتا لە بەرنامە كاریدا نییە كە پرۆژەی لابردنی دەسەڵات بكاتە ئیستراتیجییەتی خۆی , گۆڕان هێشتا سەركردە دیارەكانی كەسایەتی و سیمای سیاسیان نادیارە لە ناو گۆڕاندا و هەر ناوبانَگەكەی كۆنی ناو یەكێتیان دەناسرێنەوە هەر چییەك بێت ,گۆڕان ئەگەر چی سوونەتێكی سیاسی تازەی هێناوەتە كایەوە پەیوەند بە داواكاری سیاسی و ناڕەزایەتی و باس كردن لە بابەتی تازە و نەزانراو لە ناو خەڵكدا ((دیارە بە دووبارەوەكردنەت بۆ ووشەی دیموكراسی نابیت بە دیموكراسی خواز)) بەڵام هیچ لەوانەی نەكردۆتە پراكتیزەی سیاسی بەڵكو لە هەندێ شوێندا گۆڕاوە بە دروشمی سواو و بێ تام لە بەر زۆری بە كارهێنان و مانەوەی بە بێ ئەنجام , واتە خەریكە ئەو دروشم و بانَگەوازە بەهادارانە لە بەر چاوی جەماوەر دەكەون ئەمەش ڕەنَگە دەر ئەنجامەكەی كارەسات بار بێت بۆ ئایندەی نەوەكانی داهاتوومان , واتە گۆڕان لە پاشەكشەكردنێكی بەردەوامدایە لە بەرامبەر دەسەڵاتدا ,گۆڕان هەڵەیەكی تاریخی كرد كاتێ لە گەڵ ئیسلامی سیاسی و توند ڕەودا بەرەیەكی نیشتمانی ئۆپۆزسیۆنی دامەزراند لە كاتێكدا ئەو بزوتنەوە پیاو كوژانە لە ئەگەری هەرەس و نەماندا بوون ,گۆڕان هێشتا خۆی ساق نەكردەوەتەوە كە ئایا دەیەوێت دەسەڵات وەرگرێت یا نا, تا ئێستا وەك ئۆپۆزسیۆنێكی سیاسی پەرش و بڵاو خۆی نواندوە و دەركەوتووە ,گۆڕان بە بەردەوامی لە یەك ترازان و جیابووەنەوەی لێ دەكەوێتەوە لە ئاستی سەركردایەتی و كادرە باڵاكانیدا بە بێ ئەوەی بە فەرمی بۆ خەڵكی ڕوون كەنەوە تەنها ئەوە نەبێ , فڵانە كادر ئەگەر چی دەستی لە پۆستەی كێشاوەتەوە بەڵام هێشتا خۆی هەر بە گۆڕان دەزانێ و لە خزمەتی بزتنەوەكەدایە ,گۆڕان لە دوای سەخڵەتێكانی مام جلال و بشێوێكانی ناو سەركردایەتی یەكێتی زیاتر شپرزە بووە چونكە كاریگەری مامە لە سەر سەركردەكانی گۆڕان و خودی نەوشیروانیش دیارو ئاشكرایە بە هەمان دەردی یەكێتی , نزیك بووەنەوەی گۆڕان لە یەكێتی بەو شێوەیە هەموو پرنسیپە سیاسیەكانی گۆڕان دەخاتە ژێر پرسیارەوە , بەڵام یەگرتنەوەیان پێ ناچی بە زوویی و خێرا بێت لە بەر فاكتەری متمانە و تێك چوونی باڵانسی هێزەكان لە نێوانیاندا لە كاتێكدا ئەگەرەكانی دووچاری ڕووداوی نەخوازراوی تازە لە هەر سات و كاتێكدایە .
نەوشیروان و گۆڕان
كاك نەوشیروان ئەگەر چی تا ئێستا و بە ئاشكرا تێوە نەگلاوە لە زۆربەی ئەو گەنَدەڵی سیاسی و ئابووری و قۆرخ كردنی پۆستی بەرز و هەستیار وە یان بە دوور ئەو كەیسە شەرم ئامێزانەی ئالوودە بوون بە ئەڵقە گوێی بۆ دراوسێ و دوژمنەكانی كورد بە درێژایی ڕەوتی خەبات و تێكۆشان , ئەگەر چی نەوشیروان لە بەرپرسیارێتی ڕاستەو خۆوە دووربووە بەڵام پێ ناچێ میژو و خەڵك بەریی و بێ تاونی بكەن لە بەرپرسیارێتی هەڵوێست وەرنەگرتنی لە بەرامبەریدا لە كاتێكدا هەردەم كەسی دووەم و دەست ڕۆیشتوو بووە ,نەوشیروان كەسێكی هەرگیز تووند ڕەو بووە و خەباتی لە زەبرو زەنَگ جیا ناكرێتەوە ,سیاسەتەكانی لە سەردەمی گۆڕاندا لە هەندێ پەرەگرافدا لە گەڵ بۆچوونەكانی ئێران بە گشتی یەكی دەگرتەوە , ئەمڕۆ ئه‌مه‌ریکا و ڕووسیا یاری چییەكی سەرەكین لە گەمەی سیاسی ئەم ناوچەدا ناكرێ هاو تەریب نەبین لە گەڵ سەرخەتە ئیستراتیجێكانیاندا ,نەو شیروان هێشتا وەك كەسایەتییەكی ناڕۆشن و تەموو مژاوی دەردەكەوێت , ئەگەر باش نەیاناسیت دەكەویتە گومانەوە لە ڕەفتارەكانی ,
نەو شیروان كەسێكە هەرگیز لە گەڵ پارتیدا نایەتەوە و دانوولەیان لە یەك مەنجەڵدا ناكوڵێ و بە درێژایی سیاسەتیان ناكۆك و ناساز بوونە , نەوشیروان هێشتا بە هزرو هۆشی ناسیۆنایزمێكی نیمچە تووند ڕەو مامەڵە لە گەڵ ڕووداو و گۆڕانكارییە ناوچەیی و جیهانێكان دەكات , وەك قەومەچییەكی كورد سەیری چواردەوری خۆی دەكات وهه‌نگاو بۆ ئەوە دەنێت وەكو بسمارك هەر نەبێ هەرێمی كوردستان یەكگرتوو بكات لە ژێر ئاڵاكەی خۆی ,نەو شیروان هەرگیز نەناسراوە لە ناو سیاسەتدا وەك كەسێكی دیموكراسی خواز و كراوە لە سەر بیرو بۆچوونی جیاواز , ئەو كەسێكە چاوەڕوانی هەلی خۆی دەكات بەڵام تا ئەو كاتە دەكرێ كام ڕێگا كورتە , كام سیاسەتە نەرمە بیگریتە بەر , نەوشیروان بە یەك ووشە تێ كەڵێكە لە ((مكیاڤیلی وئەمیر)) لە یەك كاتدا .
كۆتایی
گۆڕان ئەمڕۆ وەك بزتنەوەیەكی سیاسی جەمسەرێكی سەرەكییە لە گۆڕەپانی كێشمەكێشی سیاسی و دەسەڵات ,پێ ناچێ كۆمەڵگای كوردی و ڕەوتی سیاسی و ئاقاری گەشە كردنی ئۆپۆزسێۆن لە ناوچەكەدا بتوانێ گۆڕان نەناسێ وەك ژمارەیەكی دژوار لە باڵانسی هێزە سیاسییە كاریگەرەكاندا لە ئاستی عیراقدا بگرە لە ناوچەكەشدا , گۆڕان وەك هەر بزتنەوەیەكی دیار ناكرێ بە دوور بێت لە سەوداو گرێبەستی ئیقلیمی و نهێنی و هاوكاری مخابراتی و سیاسی و یەك چارەنووس لە گەڵ هێزو دەسەڵاتە پۆلیسی وسیاسەتە نێگەتڤەكانی ناوچەكەو جیهان چوونكە ئەمڕۆ سیاسەت بە بێ یارمەتی و كۆمەكی ئەو چەمكە نالەبارانە ناكرێت و بێ هوودەیە , لە كۆتاییدا گۆڕان و یەكێتی , وەك ئەوەیە بلێین : حسن كەچەڵ كەچەڵ حسن ,
شرۆڤە كاری سیاسی
مامۆستا محمد ئیبراهیم
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
