جەنگ بەردەرکەی بەخەڵکی عەفرین گرتوە،ئەویش جەنگ و هێرشی دەوڵەتە قەیران گرتوەکەی ئەردۆ داعشی دوای تەواو بونی داعشە. پرسیارێک و گومانێک هەیە لێرەدا:ئاخۆ گەر ئەردۆغان گڵۆپی سەوزی بۆ هەڵنەکرابێت لەلایەن ئەمریکاوە پێدەچێت هەروا بەگوندەی خۆی هێرشی سەر عەفرین بکات؟ ئاخۆ گەر عەفرین تەڵەیش بێت بۆ ئەردۆغان ودەوڵەتەکەی نرابێتەوە تاوانی خەڵکی سیڤیلی عەفرین چیە کەبکرێنە سوتەمەنی نێو پلانە چەپەڵەکانی ئیمپریالیزمی ئەمریکی؟ یان ئاخۆ خەڵکی عەفرین هیچ جیاوازیان هەیە لەگەڵ خەڵکی سیڤیلی حەلەب و دەیان شاری تر لەسوریا کەکرانە سوتەمەنی نێو هێزە جەنگ هێنەرە ڕکابەرەکانی نێونەتەوەیی و نەوچەییەکان؟

بێگومان وەحشیەتی زلهێزانی سەرمایەداری بێسنورەو هیچ بەهایەکی مرۆییان لاپیرۆز و گرنگ نیە،بەڵکو ئەوەی لایان گرنگە داگیرکردن و بەتاڵان بردنی سامانی گەلانە لەناوچەکەدا. ئەو سامانە زۆرەی مێژووییەکە، لەژێر دەستی دەسەڵاتە ناسیۆنالیستی و مەزهەبی و دینیە وەکیلەکانی زلهێزانە. لەم نێوەدا،کۆی چینی کرێکارو خەڵکی بەشمەینەت زەرەر مەندی پلەیەکن و کراونەتە قوربانی نێو برەودانەکانی شۆفێنیزمی قەومی و دینی و مەزهەبی.

گەر ئەمریکا دۆستی گەلانی ستەملێکراو بوایە،ئەوا نەدەهات لەڕێگەی جەنگەوە دەسەڵاتە دیکتاتۆرەکان بڕوخێنێت و لەولایشەوە کۆی ژێرخانی ئابوری سەدان ساڵەی مرۆڤە زەحمەتکێشەکان وێران بکات. بەپێچەوانەوە،ڕێگای سەرەکی بۆڕوخانی دەسەڵاتە دیکتاتۆریەکان لەناوچەکەدا تەنها لەڕێی برەودان و دنەدان دەبێت بۆ بەرپاکردنی شۆڕشی کۆمەڵایەتی. دەسەڵاتە دڕندەکانی سەربەچینە چەوسێنەرەکان تەنها لەڕێگەی بەرپاکردنی شۆڕشی کۆمەڵایەتیەوە دەتوانرێت بەزیانێکی کەمی ماددی و گیانیەوە بڕوخێنرێت. بەڵام کوا ئیمپریالیزم کارێکی وای پێ ڕەواو باشە؟

دەوڵەتی تورکیا بەڕابەرایەتی ئەردۆغانی ئاک پارتی،لەنێوخودی تورکیادا تەواو لەقەیراندایە و تورکیای لەڕوی ئابوری و سیاسیەوە بەرەو دواوە گەڕاندوەتەوەو دەسەڵاتی میلیتاریزمی تۆتالیتار پیادە دەکات. ئەو دەسەڵاتە دڕندەیەی کەتورکیای بۆ خەڵکی ئازادیخوازی تورکیا کردوەتە زیندانیەکی گەورەو ڕۆژبەڕۆژیش لەڕێی پەلامارەکانی بۆ سەر خەڵکی سیڤیلی باکورو و ڕۆژئاوای کوردستان تادێت قەیرانەکانی بۆزیاتر دەبێت و لەم ڕێگایەیشەوە ئەوە ڕاستە دەوڵەتی ئاک پارتی بەرەوهیلاک بون دەبرێت،بەڵام ناکاتە ئەوەی لەم ڕێگەیەوە بڕوخێنرێت. بەپێچەوانەوە،لەم ڕێگەی بواردانەی بۆ هێرش و جەنگ دژی عەفرین و دەستکەوتەکانی خەڵکی ڕۆژئاوای کوردستان،ئەوا باجی تێچونی کۆی جەنگەکەی لەلایەن چینی کرێکارو خەڵکی زەحمەتکێشی تورکیاوە دەدرێت. لەم دیویشەوە،بەرپاکردنی ئەو جەنگە بۆداگیرکردنی عەفرین،لەپلەی یەکەمدا خەڵکی عەفرین تێیدا زەرەر دەند دەبن و ئاوارەو ماڵوژیانیشیان کاول دەکرێت،وەک چۆن کۆبانی کاول کرا لەڕێی هێرشەکانی داعشی دڕندەو بۆمبابارانەکانی ئەمریکاو هاوپەیمانەکانیانەوە،ئاوایش دەیانەوێت عەفرین بەو دەردە ببرێت. بێجگەلەوەی دەیانەوێت لەڕێگەی ئاوا هێرشێکەوە،هێزوتوانای شەڕڤانان لاواز بکرێت و بڕستیان لێ ببڕدرێنن تائەوەی بەهەموشێوازێک ملکەچی ئەمریکا ببن و واز لەپرۆژەکانی خۆیان بهێنن کەلەبەرژەوەندی گەلانی ڕۆژئاوای کوردستانە.

ئێستا کۆی ئابوری سوریا لەژێر دەستی شەڕڤانانە،چ بیرەنەوتەکان بێت یان ڕوبارو سەرچاوەی ئاو تادەگات بەکارەبا. ئەو سێ سەرچاوە سەرەکیەو مەسەلەی کشتوکاڵ،بۆخۆی بڕبڕە پشتی هەرگەلێکن لەناوچەکەدا. لەم قۆناخەداڕۆژئاوای کوردستان ئێستا دیسانەوە لەلایەن دەسەڵاتدارانی ناوچەکەوە دەیانەوێت وەک قۆناخی سەردەمی کۆبانیان لێ بکەن و هێرشیان بکەنە سەر.

تورکیا ئەندامی ناتۆیەو لەلایەن دەسەڵاتە دڕندەکەی ئەمریکاوە دەپارێزرێت. لەم دیویشەوە پەیوەندیەکی ناجێگیری لەگەڵ دەوڵەتەکەی پۆتیندا هەیە،کەدەیەوێت لەم ڕێگەیانەوە بەئەمریکا بڵێت:گەر نەچیتە ڕێرداخوازیەکانمەوە،ئەوا،ئەڵتەرناتیڤی دیکە ئامادەیە. هێشتا ئەمریکا زیاتر بەرژەوەندی لەگەڵ تورکیادا هەیە تائەوەی لەگەڵ پەیەدەو شەڕڤاناندا هەیبێت. پێدەچێت لەدابەش کردنی سوریادا،ئەمریکا ئەوبەشەی لەژێردەستی شەڕڤاناندایە بخاتە ژێرقەڵەمڕەوی خۆیەوە،کارێکی وایش بۆ ئەمریکا دەستکەوتێکی کەم نابێت،لەگەڵ ئەوەیشدا،ئەمریکا هەرئامادە نابێت دەست لەپاڵپشتی کردنی دەوڵەتەکەی ئەردۆغان هەڵبگرێت،تابەدیلێکی زۆر باشتری لەتورکیادا بۆ مەیسەر نەبێت. بۆیە هیچ کات نابێت خۆش خەیاڵ بین بەو کۆمەکانەی ئەمریکا دەیدات بەشەڕڤانان و پەیەدە. ئەمریکا،کۆی ناوچەکە بەرەو وێرانەی تەواو دەبات. چونکە ئەو بۆ داگیرکردن هاتوە نەک بۆ ڕزگاری گەلانی زەحمەتکێشی ناوچەکە. 

بەهیواین نەئەردۆغان و نەئەمریکایش سەرکەوتونەبن لەپلانە چەپەڵەکانیاندا دژی خەڵکی بێ دیفاعی عەفرین. ئەرکی شەڕڤانانیشە نەکەونە ژێرهەیمەنەتی بەرژەوەندیە تاڵانکاریەکانی دەسەڵاتدارانی ئەمریکای زلهێزی دڕندەی سەرمایەداریەوە.

ئەوان خاوەنی چەک و جبەخانەی زەبەلاحی شەڕن،بەڵام هیچ کاتیش مرۆڤایەتی شکستی ئەمریکای لەبیرناچێتەوە لەلایەن گەلی ڤێتنام و ڕابەرایەتی ئەو گەلەوە.

شەڕڤانان و شۆڕشی ڕۆژئاوای کوردستانیش دەکرێت خاوەن هەمان مێژوو بن و بەئاشکرا دژی دەسەڵاتدارانی ناوچەکەو تەماح و بەرژەوەندیەکانی ئەمریکا بجەنگن. چونکە گەر ملکەچ ببن بۆ ژێر خواست و بەرژەوەندیەکانی ئەمریکا،ئەوا وەک دەسەڵاتدارانی ناوچەکە،دواجار ڕوبەڕوی شکست و کەوتن دەبنەوە. دەسەڵاتی زلهێزی ئەمریکا جێگە بڕوانیە،لەبەرئەوەی داگیرکار بەختەوەری و ئازادی پێ نیە بۆ ژێردەستەکانی.

تاهیر حاجی حەسەن

19/01/2018