هۆڵەندا سه‌د هه‌زار مرۆڤ ژەهرخواردوو ده‌کات، ئەی تورکیای فاشی چەند کوردی کوشتووه‌؟

Friday, 05/10/2012, 12:00

بەپێی ڕۆژنامەی ئافتۆنبلاتی سویدی ڕۆژی ٢٥ی ٩ی ٢٠١٢ بەشی هەوالەکانی دەرەوە نوسیویە، کە کارخانەیەکی هۆڵەندی بەناوی (ترافیگۆرا) (١٠٠٠٠٠) هاوڵاتی (کەنارەکانی ئێسقانی فیل) ی (ساحل عاج) ئالوودەی ژەهر کردوە، ئەوەش کاتێک ئاشکرا بوو، کە ڕێخراوی (ئاشتی سەوز) هەروەها لێبوردن (ئەمنستی) ئاشکرایانکرد، کە کارخانەی ناوبرا و بە شکراو(بەرتیل) بە بەهای ١،٦ ملیاردی کردۆنی سویدی داوە بەدەسەڵێتداران و خۆی دەربازکردوە لەدادگای ووڵاتی کەنارەکانی ئێسقانی فیل. هەروەها زۆربەی ڕۆژنامەکانی سوید و جیهان باسیان لەوە کرد، کە ئەو زبڵە ئالوودەیە بە توخمە ژەهراویەکان، هێندە مەترسیتداربوون، کاتێک ویستیان لە هۆڵەندا بۆ دەرەوەی بەرن هەمیشە، تیپی ئاگرکوژێنەوە، بەداوەیان بوە، لەبەر مەترسیدای زبڵکو خاشاکەکە، بەڵام ئەو جانەوەرانە، بردیان لەپەنا ماڵی هەژارەکانی کەناری ئێسقانی فیل هەڵیان ڕشت. بەڵام ڕێخراوی ئاشتی سەوز، هەروەها لێبوردنی جیهانی سوورە لەسەر داکۆکی لە مافەکانی ئالوودەکردوەکان بە توخمە ژەراویەکانی کۆمپانیای ترفیگۆرا، ئەڵێ ئەگەر کارخانەی ناوبراو ڕەچاوی یاساکانی یەکێتی ئەوروپای بکردایە، ئەوا ئەو کارەساتە، ڕوینەدەدا، هەروەها هەردوو ڕێخراو ئەوەشیان خستۆتە پێشچاو، کەزۆرێک لە کەسانەی کە ئالوودەی ژەهرخواردووبوون، بەهیچ شێوەیەکە قەرەبوو نەکراونەتەوە. بۆیە ئێستا هەردوو ڕێخراو پێداگری دەکەن لەوەی کە سکاڵای قوربانیەکانی کەنارەکانی ئێسقانی فیل بگەیننە جێگای مەبەست و ڕێگەنەدەن کە چیتر سووکایەتی بەگەلانی هەژار بکرێت. ئەمەش لەکاتێکدا ڕوویداوە، وەک هەرهەموومان ئاگادارین کە هۆڵەندا پەیوەستە بە کۆمەڵیک بڕیار و یاساوە، کە ڕەچاوی مافەکانی مرۆڤ دەکات، هەروەها هۆڵەندا یەکێکە لەو ووڵاتانەی کە بمانەوێت یا نەمانەوێت، بە یەکێک لەو ووتانە ناسراوە، کە ڕێز لەمافەکانی مرۆڤ دەگرێت، ساڵنە دەیان ملێن دەداتە ووڵاتە هەژارەکان، هەروەها بەیەکێک لە دیموکراتیترن ووڵاتانی جیهان و خەڵکەکەی تا ئاستێکی بەرز بەختەوەر دەژین. هوڵەندا و تەننانەت نەرویجیش بە یەکێک لەهەرە باشترین پەیڕەوکەرانی مافی مرۆڤ دەژمێردرێت، مین (ئەلغام) و چەک ئەڵغام دەفرۆشێت، بەڵام پاشانیش، قاچ و دەستی دەسکرد، بە کەم ئەندامانی جیهان دەفرۆشێت، ئەو لینکەی خوارەوە ئەڵێ ٢٠٠ کەسی سڤیل عێراقی بە بەرهەمی چەکی نەرویجی کوژراوە.


کارل بیلد شالیاری دەرەوەی سوید هەروەها بە پێی زۆربەی مەدیاکانی سوید و جیهانیش، سودانی، سەرچاوە ڕادێۆی ٢٠٠٠٠٠سودانی و ئاوارەکردنی ١٠٠٠٠دەستی سورە بە خوێنی ، هەروەها ڕۆژنامەی بەربڵاوی سویدی ئافتۆنبلادت، کەلوێدا دادپرسی گشتی باس لە سوید، بەڵام تا ئێستاش، لەگوڵێک کاڵتریان سوید ت دژی بە شالیاری دەرەوەیلێپێچینەوەدەکاپێنەگووتوە.


.دڵنیام کە هەمووتان بیرتان دێت، کە تورکییای فاشی یەخەی خاوەم ماتۆری گەڕانی گۆگلە و هەروەها مارکرۆسۆتی گرت و هەوڵیدا کە بەهیچ شێوەیەک پرۆگرامی کوردی، یان وەیندۆسی کوردی نەخرێتە سەر زمانە جیهانیەکان. هەروەها بەبیرتان دەهێنمەوە، کە تورکییای فاشی ساڵێ١٩٨٥ یەخەی دەوڵەتی سوید گرت و داوای لە سوید کرد،کە باخچەی ساوایان بەزمانی کوردی دابخرێت، زمانی کوردی بەکارنەهێندرێت.


پاشانیش هەر هەمان تورکە فاشیەکانی سەرەتای ددانپیانانی پاشای عێراقی بەنی هاشم، کاتێک کە بڕیاریاندا کە کوردەکانی عێراق بۆیان هەیە بەزمانی خۆیان بخوێنن، ئەوکاتە تورکە فاشستەکان بە هەلەداوان خۆیان گەیاندە، باغیداد و هاواریان لێهەستاو داوایان لە بەڕیوەبەرە ئیگلیزەکان و بەنی هاشم کرد و هەوڵیاندا کە ڕێگە نەدەن کە کوردەکانی باشووری کوردستان بەزمانی زگماکی خۆیان بنوسن و بخوێنن، کاتێکیش زانیان کە ناتوانن دەسەڵاتدارانی عێراق ژێوان بکەنەوە، هاتن داوایان کرد و گووتیان باشە، بەس تکاتان لێدەەکین کە ڕیگە مەدەن، بە پیتی لاتینی بنووسن و پیتی زمانی قورئان بەکار بهێنن، چونکە کوردکانی ئێراق موسڵمانن


سەیر نیە، کە فەرهاد شاکەلی و ماستاکانی ئەویش، هەردژی نوسینی کوردین بەلاتینی، هەروەک تورکە فاشستەکان، بۆ ئەو مەبەستەش دەیان کۆڕ و کۆبوونەوەیان ئەنجامداوە، وەڵامی ئەمەیان بۆخۆتان؟ هەروەها لەوەش سەیتر تورکە فاشستەکان بۆ خۆیان، وازیان لەبەکارهێنانی پیتی عەرەبی هێناو تەواوی دامودەزگاکانی تورکییان کردە لاتینی، هەروەک ئەوەی ئێستا دەیبینن. سەرەڕای ئەوەش قوتابخانەی تورکی دەکەنەوە لەبشووری کوردستان، بۆخۆیان تەاوای مزگەوتەکانیان داخستوە و وەکوو ئەوروپا مزگەوتەکانیان کردوە بەمۆزەخانە، کەچی ١٦٠ مزگەوت بۆ کوردەکانی باشووری کوردستاندەنەوە، بەداخوازی گیولەنەکان، کە خودی سی ئای ئەی، ددان بەوەدا ئەنێ، کە گویلەکان لەلایەن سی ئای ئەیەوە پەروەردە دەکرێن.



تورکە دەسەڵاتدارەکان، بێسنوور درۆزن و ساختەچین، ئەو ساختەچێتی و درۆزیەیان کاری کردۆتە سەر سەرپای پێکهاتەکانی نێو تورکیا، چیرۆکی تراژیدییای بێهاوتا لەکەسانە دەبیسترێ، کەلە نزیکەوە، هەڵسووکەووتیان لەگەڵ تورکە وەحشەیەکاندا، بەڕاستی وەحسیەتی تورک بێوێنەیەو هاوتایان نیە، ڕەنگە جگە لەسەربازە سەرسەریەکانی ئەمەریکا لەهیچ جێگایەکی دیکە نەتوانین، هاوشانی وەحشیەتی تورک بدۆزینەوە کە سووکایەتی بەتەرم بکات.


خۆئەگەر جارێکی دیکە بگەڕێێنەوە بۆ سەرەتای هەڵبژاردنەلانی دوو ساڵ پێش ئەمڕۆ، ئەم ئەدۆغانە درۆزن و ساختەچیە، بەشێوەیەک بۆ تیرۆرکردنی ئاپی عەنتەر و ئەحمەد قایە دەیلاواندەوە، ڕەنگە دایک وباوکی ئەو دوو شەهیدە، بەشێوە نەتوانن بلاواننەوە. ئەوردغانی ساختەچی و درۆن گووتی: هێندە گرییان فرمێسک لەچاوانماندا نەما، بە کۆچی دوای ئەحمەد قایە لەدەرەوەی ووڵات جگەری خۆمان لەسەر تاوە دەدیت. بەڵام تانسۆچیلەری، کە ئەگەر ئافرەتە لەشفرۆشيکان ١٠٠ ساڵێش رابکات، ئینجا ناگاتە تۆزی پێی تانسۆچیللەر، چونکە خودی تانسۆ چێللەر، داوای لە پۆلیسی ئەنتەرپۆڵکرد، کە یارمەرتی تورکیا بدەن بۆ دەستگیرکردنی کەسێک کە خودی چیللەر گازندەی دەکرد، کە مافیایەکی ترسانکە و مەترسی هەیە بۆ سەر ئاسیشی تورکیاو جیهانیش. کەچی هەمان کەس تانسۆچیللەر کە داوایکردبوو لە پۆلیشی ئەنتەرپۆڵ کە بیگرن، کەچی لەڕوداوێکی ڕێگاوباندا، لەگەڵ وەزیری

دادی و هەرە گەورە لەشفرۆشی تورکیدا، پێکەوە لەیەک ماشێندا بریداربوون لە ڕوداوی هاتووچۆدا.



تورکیا ئامانی نیە، ئەوەی ئەمڕۆ لەکوردستاندا ڕوودەدات،کە هەموو ڕۆژێک دەیبیستین کەلە گەرمیان فڵان نەخۆشی لە بادینان فڵان نەخۆشی دیکە، سەریهەڵداوە، یەن پێویستە هەموومان ددان بەوەدا بنێنن کە ئەو هەموو خواردنە کات بەسەرچوە دەستی تورکییای تتێدایە، بێگوومان، چونکە تورک نەتەوەیەکە بە ڕق کینە نواندن شانازی دەکات، بەتایبەت ڕق کینەیان بەرانبەر بەکورد بەئاستێکە، کە ناتوانن کورد ببینن، تا ئێستا لەلای زۆربەیان کە باسی کورد دەکەیت، یەکسەر وەک سەگی هار پەلامارت دەدەن، هەروەک ئەوەی کە چۆن کەمتیارێ بیەوێت، لەبەشە نێچیری ئەو بخوات، خوێن لەگیانیاندا نامێنێت و سەراپای خوێنەکەیان بو بێت بە ئەدرنالین. ئەوان هەرگیز نەیان شاردۆتەوە، کە گووتوویانە ئەگەر کورد قەوارەیەکی سیاسی لە ئاسمانیش دروست بکات دەیڕوخێنن. هەروەها ئەوەش سەلمێندراوەکە تورکیا نەک بەرانبەربەکورد کە بارتەقای دەرییاکان ڕق کینەیان هەیە بەڵکوو، بەو ڕوسیا زلهێزە کە ئەمەریکاش بە هیچ دەبینێت. سەرچاوەیەکی ڕووسی ئەڵێ: تورکیا ژەهر بە جیهاندا بڵاو دەکاتەوە، ئەوەش کاتێک دەرکەوت کە پشکنییان بۆ بەرووبوومی تورکیکرد، تورکیا بەڵگەی ساختەی دروستکرد کە گوایە بۆ نموونە توخمی (پێستی سیت) کە تاموو بۆنی میوە خۆش دەکات، ڕەنگ و شێوەی جوان دەکات، ٣٣ کەڕەت بەرزترە لە ڕێژەی کە ڕێگەی پێدراەر، هەرچەند ئەو توخمە ٣٠ ساڵ پێشتر قەدەغە کراوە، بەڵام تورکیا بەڵگەی ساختەی دروست کردوە، کە گوایە، ئەو توخمە هەڵگیراوە و بەکار ناهێدرێت لەبەرووبوومی کشتوکاڵی تورکییای فاشیدا، دەتوانیت لەو لینکەی خواترەوەدا سەرجەمی بابەتەکە بخوێنیتەوە.


خوێنەری هێژا
بەپێی ڕۆژنامەو بڵاو کراوەکانی باکوری کوردستان زۆرینەی هەرە زۆری، کارخانەکان سەربە جەنەڕاڵ و پارتە ناژدپەرستە پیسەکانی تورکیان وەک پارتی مەهەپە، واتا میلەت هەلقن پارستی، هەروەها جەناڕاڵەکان مەهەپەییەکان لەگەڵ گیوولەنەکان، ئەو دەستەو تاقم گرووپەن، کە هەمیشە پیلانیان لەناوبردنی نەتەوەی کوردە، (عەبدولا گویلەن) کە پەروەردەی دەستی جەنەڕاڵە فاشیەکانە، لە باوەڕەدایە کە نەتەوەی کورد بە جەنگ لەناو ناچێت، بەڵکوو بەناوی ئاینی ئیسلامەوە،دەکرێت لەناویان بەرین، ئەمە بٶچوونی گیولەنەکانە کە مەدرەسەی عیشقیان لە هەولێر و کەرکووک کردۆتەوە، زۆربەی منداڵە بەرپرسەکانیش لە مەدەرەسەنەدا دەخوێنن، بەنیازی ئەوەی کەلەدو ڕۆژدا لەباشترین زانکۆی جیهانی. ئیتر ئەمانە هەموو بەڵگەی بەڵگە نەویستن، بەو ئومێدی چیتر بەرووبومی تورکی بەکار نەهێنن.

خوێنەری هێژا
دڵنیابە، هەروەک چۆن سەناتۆری ئەمەریکی (باچمان) ئەڵێ: فەلافل خواردنێکی عەرەبیەوە، هەر فەلافلێک بۆبێکی تێدایە، تۆش دڵنیابە، هەموو بەرهەمێکی تورکییای فاشی جۆرێک توخمی تێدایە، بۆ لەناوبردنی تاکی کورد، ئەوان سەرۆکەکەی (تورگووتئوزال)خۆیان دەرمان خواردکرد، تەنها لەبەر ئەوەی نەویست کە درێژە بە جەنگ بدات، دژ بە جەنگاوەرەکانی پەکەکە.

http://dailycurrant.com/2012/09/28/bachmann-we-ban-falafel-school-lunches/

http://www.aftonbladet.se/senastenytt/ttnyheter/utrikes/article15497494.ab

خوێنەری هێژا
بیربکەرەوە، جۆنسان ڕاندال، لە (امە فی شقاق) ئەڵێ سەبیحەی کچی ئەتاتورک، لەسەرە مەرگدابوو، کەلێم پرسی کە ئایا پەشمان نیەکە بەشداری کۆمەڵ کوژیەکەی بە کیمیاوی کردوە، بەتایبەت شاری دەرسیم و دەوروبەری، جۆنسان ئەڵێ: بەئاستەم لە قسەکانی تێدەگەیشتم، کە سەبیحە گووتتی: نەخێر من کارێکی نیشتیمانم ئەنجامداوە!