سابۆتاچ وشار
Monday, 25/05/2015, 20:33
ئەم جیهانەم ئەوەندە لابچوکبۆتەوە جێگەی جووتێ پێڵامی تێدانابێتەوە بۆ لەپێکردن!
سابۆتاج وشهیهکی لاتیینیهو واتاکەی تێکدانی بهئهنقهست، واته تێکدانی شتێک یان پڕۆگرامێک یان ههر شتێک بێت به ئاگایی له کاری بخەیت. بۆ وشهی سابۆتاج دهبێت بگهرێنهوه بۆ زمانی فهرهنسی کاتێک کارگهی چنین له کۆتایی سهدهکانی حهڤهدا تهونی چنین ویستی قوناغێک بهرهو پێش بروات له تهونی تهختهودارهوه بگۆرێت بۆ ئاسنو ئۆتۆماتیکی که ئهمهیش بۆهۆی پهشۆکیو دڵ راوکێی له نێوهند کرێکارانی کارگهی چنیندا. سابۆتاج بهزمانی فهرهنسی واته قاپ قاپ یان پێڵاوێک که له تهخته دروست بکرێت، ئهمیش وایکردووه که ئهم پێڵاوه قورسو ڕهق بێت ههرکاتێکیش گیرایه شتێک کاریگهری خۆی ههبێت زیانێک بگهیهنێت، ههر بۆیه کرێکارانی کارگهی چنین قاپ قاپهکانیان گرتۆته یهکتریو یان داویانه بهیهکدا بۆ ئهوهی دهنگێ پهیدا بکات بۆ نارهزایی دهربرین پڕۆتیستی شتهکانیان کردووه. بهواتایەکی تر سابۆتاج واته زهرهگهیاندن به سهروهتوسامانی دهوڵهتو پهکخستنو له کارکهوتنی دهزگاکانی دهوڵهت یان ههر شتیک لهمانه بچێت، یان بردنو تاڵان کردنی سهروهتوسامانی دهوڵهتو پێشل کردنی مافهکانی کۆمهڵ. له رووی یاسایی نێودهوڵتییهوه ههر کهسێک سابۆتاج بکات له {.....} ساڵ کهمتر زیندانی ناکرێتو دهبیت بدریت به دادگاو دادگا بریاری خۆی بدات بهسهر ئهو کهسانهدا که سابۆتاج دهکهن.
کێن ئهوانهی له کوردستاندا سابۆتاج دهکهن؟
ئهوانهی که خۆپیشاندان دهکهنو پڕۆتێستی گهندهڵێکانی دهوڵهت دهکهن یان کارمهندی دامودهزگاکانی دهوڵهته خهریکی سابۆتاج کردنه به ههستو نهستی دانیشتوانهوه. پڕسیار لێرهدا: کاتێک مارتین لوسهر کینگ پڕۆتێستی سیاسهتهکانی سپی پێستهکانی کرد مهبهستی سهرهکی ئهو، ئهوه نهبوو که رهش پێسته بهڵکو یهکیک له مهبهستی سهرکی ئهو مرۆڤه ئهوه بوو که پیشانی بدات که مرۆڤ دهتوانێ پڕۆتێست بکات خۆپیشاندان بکات بهبێ ئهوهی توندو تیژی بهکاربهێنێت.
نیلسۆن ماندێلا که بووه سمبوڵی ئاشتیو بوو به پیاوی سهردهم بهزیندوویهتی چووه مێژووی مرۆڤایهتییهوه لهبهر ئهوه نهبوو که بیستو حهوت ساڵ له زینداندا بووه بهڵکو لهبهر ئهوه بوو ئهو پیاوه بهراستی میللهتهکهی خۆی خۆشدهویست بهراستی خهباتی له پێناوی ئازادی وڵاتهکهی خۆیدا کردوو ههربۆیه ههرکهسێک رێزی خهڵکی وڵاتی خۆی لابێت خهڵک وڵاتانیش بهپی بههاکانی خۆی بهپێی راست گۆیهکانی خۆی بهپێ سهروهرێکانی خۆی رێزی لێدهگرنو دهبێته نمونهی کهسایهتی باش و تهندروست.
بهدرێژای تهمهنی نارهزاییهکانی خهڵکی کوردستان له باشوردا بێجگه له ههڵهبجه که سوتێنرا لهگهڵ تاکیک له جامی جامخانهی هوتێل پالاس تاکو ئێستاکه زیانێکی تر به دامودهزگای دهوڵهت نهگهیاندراوه له لایهن خهڵکی نارهزاوه، بهڵام دامودهزگاکانی پاراستنی دهوڵهت توانیویانه زیاتر له دهیان کهس بکهن به قوربانی لولهی تفنگهکانی خۆیان واته بهپێی هاوکێشهی تهمهنی نارهزای له باشوردا ژیانو خوێنی خهڵکی، تاکهکان گهلێک له جامخانهو شوشهو بیناکانی دهوڵهت بێ بهها تره ههر بۆیه کوشتنی ئهوانهی نارهزایی دهکهن خوێنی بههان ههرزانتر دهکهوێت وهک له شکاندنی جامی جامخانهکانی هوتێل پالاس.
سابۆتاج بهواتای وشه ئێستاکه زۆر بهکارناهێنریت چونکه ئهو سهردهمه رۆشت که تاکهکان بتوانن ژیان له کۆ تێکبدهن، مهگهر دیکتاتۆرهکان نهبیێت. ئهوسهردهمه بهسهرچوو که تاکێک کۆمهڵیک به ئارهزووی خۆی بچهوسێنیتهوه یان گاڵته بهههستو نهستیان بکات. کێ رێگه دهدات به کهسێک سوکایهتی به پیرۆزێکانی بکات مهگهر زۆر ساویلکهو بێ دهسهڵات بێت. مهگهر ئهوه وڵاتهکهی من نییه یاسا سهروهرو کلتورو ترادیشونیش چهتری سهری ژیانه.
ئهم وشهیه زۆر دهمێکه لهبیرمکردبوو، تائهو رادهییهی کهبڵێم ماناکهیشم فهرامۆش کردبوو تاکو لهم ڕۆژانهدا له یهکێک له ستاشونهکانی ستۆکۆڵمدا چاوهرێ شهمهنهفهربووم و بگهرێمهوه ماڵە تراوێکەم، بهڵام شهمهنهفهر نههات بۆ ماوهیهک دواکهوت لهم مانگانهی دواییدا له ستۆکۆڵم هێلی شهمهنهفهری ژێر زهوی تاڕادهیک بڵێم دوادهکهوێت که ئهمه یهکهم جاره وابێت له ماوهی پهنجا ساڵهی تهمهنیدا، له پڕدا کابرایهک هاتوو رووکرده دهمی من وتی: ئهمه سابۆتاجه! تۆزێک تێرامامو دوایی بێ دهنگیم دهربری کابرا ههربهردهوام بوو له قسهی خۆی من سهرم سورمابوو ئاخر بۆ سابۆتاج دهبێت دواکهوتنی شهمهنهفهرێک بۆ پێنج خولهک چی روودهدات، خۆ دنیا کاول نابێت، خۆ ئیتر فیلمی دووههزارودوانزه ڕوونادات،
کابرا زۆر توره بوو منی سهر ڕهشی بێدهنگ که لهوهتهی ههم بێدهنگم له کوشتنو برینی لاوانی وڵاتهکهم بێدهنگ بووم له ماڵو سامانی وڵاتهکه که چووه گیرفانی چهند کهسێکهوه بێدهنگ بووم، له شهری براکوژیی ئهم دوو پارته که ئێستاکه نانو ئاو بهبێ یهکتری ناچێ بهقورگیاندا، کهسیش نازانی لهسهر چی ئهو خهڵکهیان ماڵوێرانو سهگهردان کرد، له تیرۆرکردنی لاوانو گهنجانی وڵاتهکهم بێدهنگ بوو که وهک مێگهل بۆ کێگهکانی شهری ناوخۆیان ڕاپێچدهکردن، له گاڵتهکردنو سوکایهتی به تاکی کورد بێدهنگ بووم، ئیستا لهسهر پێنج خولهک شهمهنهفهر دواکهوێت یان نهکهوێت بهجهههنهم کهی ئهوه کێشهیه، له وڵاتێکیشدا که هی خۆم نهبێت، من له وڵاتهکهی خۆمدا نهمتوانی دڵدارێک بۆ خۆم پهیدابکهم ههرگیز ناتوانم لێره عاشقبم. کەمن نەمتوانی لە پەنجەرەی مناڵیمەوە بچمە دڵی کچانی درواوسێوە، چۆن دەتوانم لەم سبریای مەنفایەوە، بەم دەستە بچکۆلانەو هەنگاوی شەکەتەوە پرچی خۆڕ شانەکەم!
به لاوی بیرم لهوه دهکردهوه ئهگهر فریایی شۆرش نهکهوم بهردێک نهخهمه سهر ئهم شۆرشه چهکدارییهو دێرك لهسهر دیواری توالیتی مزگهوتێک نهنوسم ئیتر تاماوم نابێت له رووم بێت قسه لهسهر خۆشهویستی نیشتیمان بکهم ههر بۆیه ناچار فڕکان فڕکان تا هێزم تیابوو بۆم کرا ئاودهستی مزگهوتهکانم به بڕۆخی بهعس ڕهشکردووه، بژی کوردوکوردستانم بهگهورهیی دهنووسی تائهوکاتهی ئهمهریکا سهدامی ڕوخاند من باورم به هێزی چهکداری ئهم دووپارته ههبوو نهک لهبهر ئهوهی که ئهم دووانه باشبن بهڵکو لهبهر ئهوهی هیچ ئهڵتهرناتڤێکی تر بهدهستهوه نهبوو. زۆر دڵخۆش دهبووم تاکو دێرێکم دهنوسی من شهو خهون نائهچوونه چاوانم بهیانیش که ڕۆژ دهبۆوه پهلهپهلی ئهوهم بوو زوو قوتابخانه تهواوکهم ببمه پێشمهرگه، داوایی لێبردوون لهو کهسانهدهکهم که لهسهر خوێندنهوهی دێره بێ بههاكانی من خرانه زیندانی فاشێکانهوه، بهڵام پارتهکانی ئێمه به ههزارهها رۆڵهی ئهم میللهته داماوهیان کرده سوتماکی. بهرژهوهندێکانی خۆیان به ههزارهها لاویان خسته زیندانه فاشێکانهوه پهتی سێدارهیان له گهردن کرا، به ههزهراها جوانیان له دایکو باوکو خوشکو برا کرد به سهدان عاشقیان بێ دڵدار کردو به ههزارهها ژنیان بێوهژن کرد کهچی داوایی لێبوردنیان له کهس نهکرد بێ منهت به فیزی زل ههنگاویان بهسهر ئهم خاکهدا دهناو لوتی بهرزیان ئێمهیان نهدهبینی. سکانداڵی عهقڵیتی سهرکردایهتی حیزبه سیاسێکانی ئێمه لهوهدایه ئهوان بۆیان ههیه وهک ئاژهڵ پێش خۆیمانداو بۆ بهرهکانی جهنگمان بنێرێتو تاک به تاکمان سهرگهردانو زیندانی بکات بهڵام بۆ ئێمه نهبێت تهنها دێریک له مێژووی دۆراوی ئهوان بنوسین . ئهمه وهک ئهوه وایه عهرهب تورک فارس نیشتیمانهکهیان داگیرکردوون بهڵام بۆ ئێمه نهبێت به مولازم موحسینهکان بڵێن شهرمناکهن دێنه ماڵهکهمان، بۆشمان نهبێت له ماڵهکهی خۆماندا قسهیهک بهبرا عهرهبهکانمان بڵێن که بهناوی دیموکراسییهوه زیاد له پێنج سهد ههزار خێزانی عهرهب له باشوردا دهژی، کێ ناڵێت له پاشهرۆژدا برا عهرهبه شۆرشگێرهکانمان له فهلهستینهوه نایهن بۆ باشور نیشتهجێبن خۆمان حاڵمان زۆرجوانه ئینجا نۆرهی ئهوهمانه بهخوا ئێمه زۆر ئاشتیخوازو مرۆڤ دۆستین ئهوه نییه به خوێنی سهری یهکتری تینوین. بهڵام برا کوردهکانمان بۆیان نییه به قهندیلیشهوه بژین.
بهناوی ئهم نیشتیمانه درۆزنهوه
سهدان کهسیان بهرهو کێڵگهکانی جهنگ ڕاپێچکرد
بهناوی ئهم بسته خاکهوه سهدان دڵداریان لهیهککرد
سهدان ئهنفالو سهدان کۆچو
سهدان جار دهستی ماڵئاواییان لێبهرزکردینهوهو
به تهنها له نێوهند سهمای مهرگی خۆماندا بهجێیان هێشتین
بهناوی ئهم نیشتیمانه بێ باوکو دایکهوه هاتن
کورهکانیان پێش خۆیانداو
ئێمهیان بهسهر شهرهفی نیشتیمانه جێهشت
به میوانی هاتن
ههگبهکهیان پڕبوو لهتبوونی گهردیلهکان
پڕبوو لهجههالیهتو دووبهرهکیو
سهبهتهی زانستیان پڕبوو له درۆو ناپاکی
ههرزوو له ماڵ دهریان کردین
بهناوی داهاتووه هاتن
بهسهدهکانی جههلیان سپاردین
که هاتن ددانهکانیان زهرد
بۆنی بن باڵو هینیان دههات
تهنیایی سکس دایرزاندبوون
ههر زوو كچه جوانهکانیان له خۆیان مارهکرد
نیشتیمانیان کرد به شارو
شاریشیان کرد بە گوندێک
لهکۆتاییدا ههموومانیان بهرهو عێراقیان ڕاپێچکرد
هەروەک زیلی ئەنفال کە چۆن هەناسەکانی بۆ کێڵگەکانی مرد دەبرد
ئاوایش نیشتیمانیان خستە دەستوورەوە بەرەو عێراقیان بردین
کهنوسینیشم ههڵبژارد وامدهزانی نوسین دنیا ڕزگار دهکات منیش خۆش بهخت دهژیم لهباوهشی کچهکهی حاجیدا گۆرانیو سرود بۆ چهوساوهکانی دنیا دهڵیم، پاش ئهو ههموو تهمهنه ئێستاکه دهزانم نوسین سهرگەردانییهو خۆیشم زیندان و دیلی نوسینهکانی خۆمم. نهنوسینم دنیا ڕزگار کردو نهخۆشیم خۆشبهخت ژیام.
ئێستاکه لهبچوک ترین خاڵی ئهم گێتیه بچوکترم
زۆر دهترسم ئاساوری جهنگ بمسڕێتهوه و
بمسڕێتهوه کهسێک ئاگای له دواچرکهکانی تهمهنم نهبێت
من ههموو تهمهنم بهبێ ئاگا برده سهر
ئێستاکه چما خهمی دوا چرکهی تهمهنمه
ئهم دنیایهم ئهوهنده لابچوک بۆتهوه
جێگهی جووتێ پێڵاومی تیا نابێتهوه بۆ له پێکردن
منێک کهبهوه نێوزهندکرێم به قاپشۆرهکانی ئهوروپا به پاکژکردنهوهی پیساییهکانی ئهوروپا ئیتر چۆن دڵم بهم نیشتیمانه خۆشبێت! من بهم ههموو ههژاری و قاپ شتنهوه، بهم ههموو مهنفاو دووره له ئازیزانهوه کهچی دڵم ههر لای ئهوانه دڵم لای چپهو سوێسکهی دڵی ئهوانه، منی ههژار دهبێت بگریم فرمێسکی دڕشت ههڵڕێژم بۆ سوتانی هوتێل سۆما، کههی خۆم نییه دهبێت هاوارکهم بۆ خوێندکارو رۆژنامهنوسهکانی کوردستانو دهنگی خۆم بخه پاڵ ئهو رۆژنامانهی که تاکو ئێستاکه نهیانوێراوه تاک دێرم بۆبڵاوکهنهوه لهبهر ئهوهی من له ههندهرانمو قسهی زلدهکهم نابێت گۆبهن گیان بۆ بڕهخسێنم، بهڵام دهبێت من خهم خۆریان بم، بهڵام دهبێت من دهنگی نارهزایی بخهمه پاڵ دهنگیان بهدهنگی بهرز هاوارکهم بڵێم ئازادی بۆ رۆژنامهنوسانی کوردستان، ئهو رۆژنامهنوسانهی تاکو ئێستاکه دێرێک وشهیان لهسهر قاچغ بردنی بوجهو نهوتی نیشتیمان نهنوسییوه، تاکو ئێستاکه دێرێکیان لهسهر ئهوه نهنوسیوه که داگیرکردن تهنها خاک نییه ئهوه نییه تورکیان تهنانهت حهمامی ژنانیشی داگیرکردووه، بهڵام ئازان بۆ بڵاوکردنهوهی ڕاپۆرتی درێژ بۆ سوکایهتی به یهکتری، دهبێت کۆمهک کۆکهمهوه بۆ لێقهوماوانی نیشتیمان دهبێت خهمی نهخۆشییهکانی ... بخۆم دهبێت خهمی ماڵه دراوسێ بهعسێکان بخۆم یهک یهک ههواڵیان پڕسم دهبیت دڵم پاکبێت ئیتر کهس به کۆنه بهعسی کۆنه موستهشار نێوزهند نهکهم ئیتر دهبێت پهریهکی سپی له ژیانم ههڵ دهمهوه ئیتر نهبمه فیتنهی راستێکان. من که لهم نیشتمانه دوورمو دووریو تهنیایی له هۆشخۆ بێدهماغیان کردووم، من تهنها ئهوهم لهسهر لهکاتی دهنگ داندا لهکاتی زورناو دههۆڵ لێداندا دهنگیان بۆ بدهم ئهوانیش به تۆپزلی بهرهو عێراقم بهرن فێری ئهوهم دهکهن چۆن خۆم به عێراقی بزانم بهشداری له چالاکێکانی ئهدهبو وهرزشی عێراقی بکهم شانازی به مێژوور عێراقهوه بکهم بهشداری کۆنسێترو ڤیستیڤاڵی عێراقی بکهم. عارهبی عێراقی به ناوی حوکمهتی عێراقییهوه بۆی ههیه تانکو فرۆکه جهنگێکان له ئهمریکا بکرێت کوردیش بۆی ههیه چهک له دوژمنانی به قاچاغی له ئێرانو تورکیاو سوریا بکرێتو بیگرێته یهکتری. ههرکاتێکیش روبهروی خهڵک بوونهوه نمایشهکانیان به چهکی دوژمنانو سهربازێکی زۆرهوه له سکرینی تهلهڤیزۆهنە کانیانهوه نیمایشکهن بۆ تۆقاندنی خهڵکی نەک بۆ خۆشەویستی ئەم نیشتیمانە.
ئەی شار!
مەمبەرەوە بۆ سەردەمی دەهۆڵوزوورنا
من دەمێکە دەهۆڵەکەم دراوە!
وەی لێ لێێێێێێێ، وەی لێ لێێێێێێێ
زەمەن هەر زەمەنی دەهۆڵو زورنایە
دەلالێیە دەلالۆییە
ڕۆژ ، ڕۆژی پیاوی هینەو
ئەم سەدەیەیش، سەدەی دۆلارو ریسوابوونی پیاوە!
من بهم ههموو قاپ شۆرینهوه هێشتا خهمی نیشتیمانمه، هێشتا خهمی سهرکردهو کوری ڕابهرو مهسئول کۆنه جاش موخابهراتوو قاحبهو پیاو چاکانمه.. خهمی ئهوهمه که گهرامهوه خودا نهکات له دهم دهرچێ بڵێم ئهی فلانی کۆنه تهواری چۆنه؟ ئهی توخودا فلانی کۆنه هین چۆنه؟ منی دوور له وڵات دهبێت خهم لهههموو شتێک بخۆم بهڵام کی خهم له نیشتیمان و قاپشۆرهکانی ئهوروپا دهخوات. بهگورهوه خۆمدهکرد بهسنگی نیشتیماندا پشویهکم نهئهداو خێرا جانتاکهم دهکردهوهو دهستم دهکرد به بهخشینی دیارێکانم،، به قهراغی جادهکانی مهنفادا دهگهرام شته جوانهکانم دهبینی یهکسهر دڵم لای ئهوان بوو، ئهم کراسه گوڵ گوڵییه بۆ ئهویان ئهم بۆنه خۆشه بۆ یار ئهم بۆینباخه بۆ فڵان ئهم شته جوانه ناسکه بۆ کچهکهی فڵان ئیتر ئهمهیان ئهوهیان بهقهراغی جامخانهکانی ئهوروپادا من ههموویان له بیربوو به گورهوه خۆم دهکهم به ماڵدا پشویهک نادهم تهلهفون بۆ هاورێکانم دهکهم من لهم تاراوگهی ڕۆحهوهوه که سهرما پهنجهکان دهگهسێ خۆر لهگهڵ خۆمدا دهفرێنم خۆمدهکهم به ژووری نان خواردندا گهرمیان دهکهمهوه ههر له ڕێگاوه پلان دادهنێنم چۆن بدوێم لهگهڵیاندا چۆن فێری خۆشهویستی ئاڤێستاو جوانی نیشتیمانیان بۆبکهم کهچی ئهوان نایهڵن دهمکهمهوه یهکسهر باسی تاقمی قهنهفهی تورکیو غازی ئێرانی ماستی تورکیم بۆ دهکهن.. ماستێکی تورکی ههیه ههر دهڵێت ڕۆحه ئهوهنده خۆشه ژوورێکی میوانی تورکیمان کرییوه پهردهی تورکیو قاپی تورکیو ئیتر ههمووی تورکی مهڵهکهمان رازهوهتهوه به تورکی، بۆ ئهوهی له ژووری میوان دانیشیت دهبێت داوای مۆڵهتی کلیلی ژووری میوان کهیت ئهگینا ئهو ماڵه زله گهورهیه یهک تاکه کلیلی نییه تهنها ژووری میوان نهبێت که به قهنهفهی تورکی رازاوهتهوه، قوتابخانهیهک کراوهتهوه به تورکی خودا یاربێت منداڵهکهمان دهخهینه ئهوێ،، من باسی نیشتیمانیان بۆ دهکهم ئهوان باسی قهنهفهو سۆفا ژووری میوان بۆدهکهن، لهپڕدا لهگهرمهی دیاری بهخشینهوه لهگهرمهی ههناسیهک له نێو ماڵی نیشتیمان یهکێک هاوار دهکات و دهڵێت: موسهلسهله تورکێکهیه، خۆ بهدهمییان نایهت بڵی زنجیره هینهکهیه، له تاراوهگه بهدیار ئهو نوانده کوردییه بێواتایانەوە دادهنیشتیم ههرلهبهر ئهوهی کوردی بوو به زمانێکی سهقهتهوه ئارامییەکی دهویست گوێیان لێبگریت له ههمووی سهیرتر ئهوهبوو کهله ژێرهوه جاره جارێک بهژێرنوس لێیان دهنوسی مافی کۆپی کردنی پارێزراوا بۆ کهناڵی كاف یان ریکلامیان بۆ کۆپی کردن دهکرد که شتێکی باش نییه بهڵام خۆیان وهکو دزێکی ماقوڵ ئهو ههموو فیلم و پڕۆگرامانهیان دهدزی ئاسایی بوو، ئاخر ئهمهیه سکانداڵی حوکمی قهرهقۆز ئیتر چی لهم ههرێمهوه فێردهبیت. وهک شێتو ماخۆلان ههر ههموو بهرهو ژووری تهلهڤیزۆن ڕادهکهن منیش وهک چۆن بهدرێژایی مهنفام تهنیابووم بۆ جارێکی تریش لهنێو خاکو کهسو نیشتیمانی خۆم تهنیا دهبمهوه یهکسهر تهنیایی ژووری مهنفام بیردهکهوێتهوه. دهڕوانمه خۆم خۆمی تهنیا، خومی گهنجی کوژم، خۆمی نیشتیمان کوژم، خۆمێک که لهوێ پهنجهرهیهکم نییه بۆ ڕوانین، لێرهیش تهنها بهدیاری دیارێکانی مهنفاوه جێیان هێشتم بهدیاری خهمی نیشتیمانهوه تهنیایانکردم بهدیار ئازارهکانی نیشتیمانهوه یاده تاڵهکانیان وهبیر هێنامهوه، بهدیار ئهم خهمی هاتنهوهم ههستدهکهم که کراومهته دهرهوهی ژیانی ئهم نیشتیمانه که ڕۆژانه که شهوانه من له تاراوگهوه ئاخو خهمی بۆدهخۆم، که چرکه به چرکهی تهمهنم ههناسه بۆ گهرانهوهی دهخۆم ئاخۆ رۆژێک دێت خۆم بکهم به سنگی شارداو شاریش پیشوازی له ههناسهو ههستی من بکات ئاخۆ ئهو ڕۆژه دیت؟ ئاخۆ ئهو ڕۆژه دێت شار بمناسێتهوه؟ و لە ئامێزمگرێت!
جاران دەمگووت:
ئای! ئاخۆ ئەو ڕۆژە کەی بێت
لەسەر بلیتی گەشتکەم نوسرابێت
هەندەران ـــ کوردستان! ئێستاکە خەمی ئەوەمە
ئاخۆ ئەم نیشتیمانە دڵڕەقە دەمناسێتەوە!
کەمنی ناسییەوە ئاخۆ فرمێسکێک بۆ جوانیم هەڵدەڕێژێت!
ئهوان باڵهخانهو کۆشکهکانی ناوهوهی من نابینن، ئهوان ههست به ههستو نهستی من ناکهن که لهوهتهی ههم تفێکم نهکردۆته سهر شهقامی شار، میزم به دیواری نیشتیماندا نهکردوو شهقم له تهنهکهی خۆڵی هیچ ماڵێک نهداوه بهڵام من ههموویان دهبینم دهبین چۆن به دیار فیلمی تورکییو میسریهوه ئهو ههموو کاته جوانه بهدهم گوڵهبهرۆژهو چهرهساتهوه دهکوژن. نیشتیمانیش لهدهرهوهی ههستونهستی ئهوان وهکو ههبێت نهبێت وایه. من خهونم به نیشتیمانێکهوه دهبینی له گوڵ پڕ له چڕپهو سڵاوی یار، پڕ له سهروهریو دوور له کوشتنو تۆقاندهنو ڕاکه ڕاکه به دووی لهتێ ناندا، خهونم به خاکێکهوه دهبینی که کهنهسمهکانی ههستکهن ئاسمانێک ههیه بۆ فرین، کۆترهکان لهسهر لهپی دهست دهنوک له دهنکه گهنمه ئاڵتونێکان دهدهن، کهس تفهنگی پێی نییه بۆ کوشتی مهلهکانی نیشتیمان لهوێ بۆنی خاکو بۆنی نیشتیمان ئاوێتهی یهکبوون ههست به خۆشهوستی خاکو ئاو دهکهیت، ئێستاکه ئهم بسته خاکه ههبێت یان نهبێت بهمن چی، جهنگ بێت یان ئاشتی بهمن چی، مرۆڤ کهسهروهری نهما ئیتر سڵاوی یار لهپایی چی! ئهوانه بهو ههموو سهروهتو سامانهوه خهمی نیشتیمانیان نییه چما من شێت بووم وا شێتانه خهم دهخۆم، چما من شێت بوو شهو نییه خهون به نیشتیمانهوه نهبینم، ڕۆژ نییه ئاخ بۆ بسته خاکێک ههڵنهکێشم که مهردمهکانی خهریکی ههڵکهندی مهرگی یهکترین.
کهمن پهنجهرهیهکم نهبێت بۆ ڕوانیین
ئیتر پیاسهی ئێوارانو
سێبهری باغی میر بهمن چی!
که من سڵاوێکم نهبێت بۆ یار
ئیتر لهرینهوهی پهنجهکان به من چی!
له ههمووی سهیرتر ئهوهیه دهبێت شهڕ لهگهڵ ئهو کهسانهدا بکهم که سهرکرده ملهور ترسنۆک چاوچنۆکهکهم به خراپه ناودهبات، ئاخر چۆن دهبێت لهبهر چاوی دوژمنان، لهبهر چاوی عهرهبو فارسو تورک قسه به سهرکردهکهم بڵێم که شهو ڕۆژ لهسهر گهندهڵیان دهنوسم ، نابێت خۆم به کوردی راستهقینه دهزانم نابێت باسی گهندهڵی نیشتیمان بکهم ئهگینا ئهوه هێڵی سورهو شوورهی نیشتیمانم لکهدار کردووه، دهبێت لێره بهکژ ئهو عهرهبانهدا بچمهوه که دهڵێن شیمال عێراق دهبێت خۆم هاوارکهموو بقیژێنم بڵێم کوردستانیم بهڵام ئهوان لهوێ لهنێو بازنهی نیشتیماندا قوتابخانهکان دهگهرێن ، زانکۆکان دهگهرێن له دهرگای باخچهی ساوایان دهدهن له دهرگای ماڵهکان دهدهن به 24 کهناڵی لوکاڵیو ئاسمانییهوه ڕیکلام بۆ عێراق و عێراقی دهکهن بۆ ئهوان مرۆڤاییهتیهو بۆ منیش قسهی زلو شۆڤێنیو دوورییو تهنیاییه!
من لێره که پاسپۆرتی ئهوروپیم پێیه خۆم به کوردستانی دهزانم سوێند به گۆری شهیهدانو کوردستان دهخۆم، شههید ئارامم کردووه به سمبوڵی خهباتو تێکوشانو ژیانهوه هەمیشە ناوی ئهو مرۆڤه له ئهندێشهی مندا تابێت شین دهبێتهوه تابێت دهژێتهوه خۆیشم نازانم ئهو مرۆڤه بۆ کاری تێکردووم. ههوڵدهدهم بگهرێمهوه ئاڤێستاو گاگان بکهمه سونهتی ژیانم، ههوڵدهدهم که ڕۆشتمهوه سیگار نهکێشم تا ژینگهی نیشتیمان پیس نهکهم، ههوڵدهدهم ههموو ڕۆژێک وشهیهکی کوردی ڕهسهن له جێگهی وشه کوردییه عارهبێکه بهکاربهێنمو زمانی کوردی زیاتر پاراوترکهم، ههوڵدهدهم له ئێستاوه خهڵک فێری ئهوهکهم که خۆشهویستی نیشتیمان له پاکو خاوێنیدایه، مرۆڤ دهتوانێ به فرێدانی قنگی سیگارهیهک بۆ تهنهکهی خۆڵی نیشتیمان نیشتیمانهکهی خۆشبوێتو خزمهت بهنیشتیمانهکهی بکات، نهک نیشتیمان بکا بهتهنهکهی خۆڵ، فێریاندهکهم بستێ خاکی نیشتیمان به یهک میلۆن دۆلار نهدهن کاتێک دهڵاڵێکی کورد دێت دهیهوێت بهناوی کۆمپانیاوه خانۆکهی بکرێت بۆ برایم تاتلسهکان.
بهڵام سهرکردهکهم به شانازییهوه دهستدهکات به گیرفانیداو پاسپۆرتی عێراقی دهردهێنێت و دهڵێت من عێراقیم، لای منیش خۆی کردووه به کوردی عهیاره بیستوچوار، تابۆی بکرێت دهچێته سهر گۆری ئهتاتورکهکانو دهڵێت: تاکوئێستاکه کهباب به دهیه له کوردستان خهمی دهوڵهتی کوردیتان نهبێت قهت دروست نابێت، چونکه باشورمان کردوه به ههرێمێکو ناومان ناوه ههرێمی کارتۆنی عێراق سهرۆکیشمان بۆ داناوه به دڵی ئێوه، بهڵام له راستیدا خۆی شێتخانهیه، تاکهکانی ئهم ههرێمه ئهگهر تیرۆر نهکرێن ئهوا به عیبرهت دهکرێن ههربۆمان نهکرا به پاره ئابرویان دهبهین. ئنجا لهو ههرێمهیش مهترسن چونکه له بنهرهتدا ههروهکو وتم شێتخانهی دهروونییه بۆمان خوڵقاندوون نهک ههرێم، له ههموو شتێک بچێت له ههرێم ناچێت، فهوزایهکمان بۆ خوڵقاندوون کهس بیری لای نیشتیمان نییه، وامان لێکردوون کهس سهری نهپڕژێته سهری ئهوی تر، ئێمه کارێک ناکهین ماڵهدراوسێ برهنجێ ئێمه ئهوا بۆ ههزار ساڵ دهچێت بهیهکهوه دهژین چاک تروایه بڵێم کۆیلهتانین تازه خۆمان به ئێوهوه گرتووه هۆگرتان بووین دڵمان نایهت دڵتان بشکینن، لێتان بڕهنجێن بهجێتان بهێڵین، ئاخر ئێمه خۆمان قهت به خاوهند ماڵه نهزانیوه له ئاستی ئێوهدا. هەمیشە ئاشتیمان بۆ ماڵه دراوسێ خواستووهو شهریش بۆ خۆمان، دڵنیابن ئهو خهڵکهمان وا شهرانیو بوغزایی کردووه که عهسابیان لهسهر کونه لووتیانه به بهیانێک، به دههۆڵێک ههموویان بۆ کێڵگهکانی شهری خۆکوژی ڕاپێچدهکهین زۆر ئاسان دهتوانین به دێریک له دێرهکانی خۆیان سوکیان کهین ئهو سوکایهتیهمان له زهمانی شاخهوه بۆماتهوه که به پاسۆکمان دهوت مهنجهڵێ یاپڕاخ بهشیان دهکات، حسک عهرز دهدرێ، شیوعێکان خوشکو دایکی یهکتری هین دهکهن، قیادهمۆقهتهیش خۆتان باش دهیناسنو خهڵکی ئهم وڵاتهیشمان والێکردووه له ڕووی نهیهت بڵێ شهستوشهش له دوای شهستو پێنجهوه بازبداتو بڵێ شهستوحهوت.
پهرلهمانێکان ههیه عیلمانی ههر زۆر بلیمهتانه بوجهی چهند ساڵمان حهپهلوش کردووه، دهستورێکان ههیه تاکو ئێستاکه کهس نهیبینیوه بهڵام کۆپی هینهکهی حیزبی بهعسی ئیشتراکییه تۆزێک دهمه زهردمان کردۆتهوه جاههر بهو دهستوره خهڵک دهگرین خهڵک له وڵات دهردهکهین. ئێمه زۆر جار وتومانه ههر کهسێک ئهم وڵاتهی بهدڵ نییه دهرگا لهسهر پشتهو ئیتر سهرمان نهئێشێنێت و بهرۆکمان بهردا.ئهگهر نهیشمان توانیی دهمکوتیان کهین باشتر وایه بڵێم وهک زهردهشتو سۆرانهکان، ئهوا له میمبهری مزگهوتهکانهوه به مهلا موسڵمانهکانمان دهڵێن فهتوای خۆیان دهرکهن، مهبهستم ئهوهیه ئێمه وڵاتێکمان فهساد کردووه بهڵام ههرکاتێک تێمان گیرا بادهدهینهوه بۆ کلتورو ئیسلام لهیهوه ئیشی خۆمان مسۆگهر دهکهین. کوشتن ههر کوشتنه جا ئیسلامی بێت یان عیلمانی گرنگ ئهوهیه گهندهڵی بهرقهراربێت تا ئێمهو حیزبو سهرکرده لهسهر بهرێوهبردنی دهسهڵات بینو ههرخۆمان ئاغابین. ئێمه خۆمان به دیموکراتی دهزانینو عیلمانین بهڵام لهوهتهی ههین ههرخۆمان لهسهر حوکمی قهرهقۆزین ههموو کۆنگرهیهک ههرخۆمان به سکرتێرو سهرۆک ههڵدهبژیرینهوه. خهم له باشور مهخۆن ئهو گوندانهی سهدام ئهنفالیکردن ئێستاکه خستوومانته سهر شارو بهناوی دیموکراسییهوه برا عهرهبهکانمان خستۆته ناوی، ئهوانه برایی گیانی ئێمهن ئێستاکه له نێوان دوو ماڵی کوردا تورکێکوو عارهبێکو فارسی ناسێک و مزگهتێک ههیه برا تورکمانهکانیشیمان لهدهوری چاڵه نهوتهکانی کۆیه دامهزراندووه.
ماڵێکمان ههبوو له عهشق
پێیهکمان تێنهکر
بسته خاکیکمان ههبوو گوڵه هێرۆ
کردمان به ترانسێتی قاچاغچی
ئازادییهکمان ههبوو
ههناسهیهکمان تێدا هەڵنەکێشا
چهمۆڵهمان له عهشق ناوو
ڕهدووی سێبهری سهرکردهیهک کهوتین
به خودا بڵێن:
چۆنتوانی له قور ههناسهیهک چێبکات
به بیابان بڵێن:
چۆنتوانی له لم ئیمپڕاتۆرێک بهرپا بکات
بهو دوو پێیهیش بڵێن:
چۆنتوانی له ناپاکی شۆرشێک دروستبکات
تهمهنێک دهبێت لهو نیشتیمانهدا لهدایکبووم، ئهو کاتانه کهس خهمی دهرگا داخستنی نهبوو، دهرگاکان هەمیشە لهسهرپشت بوون، ژیان ئهوهنده ساده بووم پڕبوو له خۆشهویستی پهپوله، لهدهرگایهک دهچوو بهتهنیشت بهههشتهوه پڕبوو له گوڵه میلاقو سڵاوی یار، من لهوێوە فێری ئهوهبووم چۆن کچهکهی حاجیم خۆشبوێت، ئێستایش خۆشمدهوێت ئێستایش دهبمه چهتری سهری، من له چاوهکانی کچهکهی حاجییهوه فێری ئهوهبووم نیشتیمان واتایەکی ههیه بۆ بوون، بۆ خۆشویستی، بۆ ژیان، ههربۆیه تاتوانیم گهڵای شیعرم بهسهردا دهباران، گهڵارێزانی عهشقم دهکرد، گۆرانیم بۆ چاوهکانی دهوت خۆم به قوربانی ئهو دهکرد پهڕاوێک شیعرمدا له پڕچیو رۆحم له بهرپێ ئەودا سهردهبری، ئای چەند دڵخۆشبوو تەمەن!
ئهی ژن
به پڕچهتهوه پهنجهکانم
به سیمای نیشتیمانیشهوه ئازارهکانم
تۆ ئهی ژن!
تاوێ له ئازارو تاوێ له تهنیاییو تاوێ له دووریم
پهنجهکانت له پهنجهم گیرکه
تا نیشتیمان نهی خستومهته بۆسهی ناپاکییەوە
ئهو فێری ئهوهیکردم که نیشتیمان سیحرێکه پڕ له ڕهنگ، پڕله خهیاڵو ئهفسانهو سینارۆی عهشق، پڕه سهروهری پڕه له پیاوچاکان پڕه له حهپسهخانی نهقیبو پڕه له خوله پیزه و کاکه مهم و مهموزین پڕه له داستانی شێخ و بهرده قارهمان. من وا له نیشتیمان گهیشتیم ئهگهر دهمزانی ئهم نیشتیمان بۆته تهویلهخانهو سیخۆرخانە بۆ کۆمهڵی کهس قهت سهرم بهم نیشتیمانهدا نهدهکرد دهرگام له خۆم دادهخست قیربهجهههنهم چیدهبوو باببوایه باله تهنیایدا برزیمایه بۆ کهس خهمی نیشتیمانی ههیه تاخهم له منێکی تهنهاو دووره وڵات بخوات.
.
پێی بهو بهردانهدا مهنێن خودا دهتانگرێ
ئهوه نزای تهیرهکانی نیشتیمانو
سهدای کهنهسمه جوانهکانو
نزای پاکی دایکمو
خهمی وردیلهکانن
پێی بهو بهردانهدا مهنێ ئهی..
ئهم بسته خاکه که بۆتۆ بۆته تهویلهخانهو
تهرمیناڵی سیخورو خیانهت
بۆ من نیشتیمانه
بۆ من نیشتیمانه کهلاوهو خانووه قورهکانی
بۆ تۆیش کۆشکو باڵهخانهو دۆلارهکانی.
به سهدان کهس له ئاوی ئیجهدا خنکا کهس خهمی لێنهخوارد، کاتێکیش خانوه قورهکان لهلایهن ئێرانهو تۆپباران دهکرا دهیانوت هیچ نییه خانوه قورهکانه وهک خانوه قورهکان بزنی تێدا بژی، ئێستایش قهندیل بهههمان شێوه ئێران تۆپبارانی دهکات کهس خهمی نییه ئهوساکه سهدام بوو ئێستاکه ههرێمه، ئهوسا سهدام لهگهڵ ئێرانی دراوسێدا له جهنگدا بوو دوژمنی یهکتری بوون پهیوهندیان لهگهڵ یهکا پچرابوو بهڵام ئێستاکه ههرێم پهیوهندی باشی لهگهڵ ماڵه دراوسێدا ههیه به قسهی خۆیان تورکیا زیاد له چوارسهد کۆمپانیای ههیه له ههرێمدا بهڵام تورکیا ههر به ههوهس تۆپبارانیان دهکات بهڵام ئێران ههر به ئارهزوو تۆپبارانمان دهکات،
سهرکردهکهم که زیاد له سهدههزار چهکداری له پشته، خۆی به عێراقی دهزانێتو له پێناوی چاڵه نهوتهکانی عێراقدا دهجهنگێ زیاد له سهد قوتابخانهو مزگهوتو خانوو ئەپارتمانی ههیه گیرفانی پڕه له پارهی عێراقی و دۆلاری ئهمهریکی، ئهوروپای کردووه به ماڵی هاوینهی خۆی، ساڵی جارێک بۆ پشوو دهێته ئهوروپا به تهنها خۆی لهگهڵ سهد پاسهواندا له کام ڕیستورانگی گرانبههادا نان دهخوات و دهخواتهوا ، کۆمهڵی کهس ههیه لهسهر وتهکانی سهرۆک خۆیان دهدهن بهکوشت کهچی سهرۆک خۆی به عێراقی دهزانێ! منی لاتوو دووره وڵات که خاوهنی هیچ نیم خۆم به کوردستانی دهزانم. ئهمه سکانداڵی ناپاکییە یان بلیمهتی؟
سلێمانی شارێکه لانکی منداڵیمه و دوا ههواری ههڵهاتنیشم بوو، ئهگهر ههموو دنیام لهسهر تاپۆکهیت نایگۆرمهوه به بستێ خاکی نیشتیمان ئهوهی وهفای بۆ شاری خۆیی نهبێت بۆ شاریکی تریش نابێت ئهمه فهلسهفهی بونه بوون! ئهم شاره کهمنداڵیمی تێدانایەتەوە یاد و گهنجێتیشم تهنها شهقامیکی درێژی تووی مهلیک و کچانی ماڵه درواسێ بوو، ئیتر لهوه زیاتر نایهتهوه یادم ههموو تهمهنی لاویو منداڵیم به دیرێک پێناسهدهکهم. بهڵام ههر لهوێوه فێری ئهوهبووم که چۆن ڕێزی ماڵهدراوسێو پیرو منداڵ بگرم. ههر لهوێوە فێری ئهوهبووم ئهوەی کهسێکی له شارهکهی خۆی خۆشنهوێت ههرگیز ناتوانێ کهسێکی تر له دنیایەکیتر خۆش بوێت.
ئهی شار!
ئهی شاری نێوهند خهونو ئهندێشهکانم
وهره خهونمهوه تابزانی منی تهنیا چۆن بهدهم ئازارهکانی تۆوه ئاخ ههڵدهکێشم
تابزانیت چۆن به دهم سوێسکهی تهمهنهوه گۆرانی بۆ نیشتیمان دهڵێم
وهره تابزانی چۆن به گهنجی پیربووم
چۆن بهدهم سهمای مهرگی ئازیزانهوه وهک گوڵه پایزه ههڵوهرام
وهره ئهی شار ئهی شار دڵ ڕهق
کههاتیت لهگهڵ خۆتا چنگێ خۆڵ مستێ بهرد بهێنه
تابزانیت من ڕهنگی خاکم گرتوه یان تۆ
تابزانیت من رۆحم لێونبووه یان تۆ
ئهی شار!
وهره چاوهکانانمهوه
تابزانیت چۆن به دهم ئازارهکانی نیشتیمانهوه ههڵ دهقرچێم
تابزانیت چۆن بهدهم ورێنهی نیشتیمانهوه خهون دهمباتهوه
ئهی شار! شاری دڵرهق
دهمهوێت تۆیش وهک من بهدهم کزهیی ئێوارهوه
سهرما پهنجهکانت بگهسێ
بهدهم قرچهی نیوهرۆوه گهرما
رومهتهکانت بکا بهسوتماک
دهمهێت تۆیش وهکو منداڵانی شار
به خۆڵه عهمهلهکاندا بگهرێت بۆ کیلۆیهک فافۆنو مسو بژێوی ژیان
دهمهوێت تۆیش وهک کچانی نیشتیمان له پیاوه ددان رزیوهکان ماره بکرێت
تابزانیت عهشق چۆن پەنجەو دەستەکانی قۆڵبەستکراوە
تابزانیت خیانهت چهند تاوانه!
هاورێکهم که ڕۆشتهوه پاش بیست ساڵ به کوردییهکی پهتی دهئاخفتا بووه گاڵتهچی خهڵکی پێیاندهوت پاش بست سال زمانی کوردیی بۆ هێناوین له ئهوروپاوه، ههموو تهمهنی له کوردیدا خهسارکردووه. چما چ فهیلهسوفێکه! پێموت که چویتهوه خۆت تۆزێک فێری عارهبیکه ئهگیان ئیشت ناروات گاڵتهی به عهقڵم دههات، پێموت ژمارهی مزگهوتهکان لهو خوێندگاکان زۆرتره گاڵتهی دههات.. دهموت لهگهڵ ههرکهسێکدا قسهبکهیت باسی گهندهڵیت بۆدهکات کهچی سێ تاچوار موچه وهردهگرێت.. پێموت: لهدهمت دهرنهچێت بڵێت فڵانی کۆنه تهواری چۆنه؟ ئهگیان وهک مار پیاتا ههڵدهشاخێنو ئهتکهن به کێودا، نهکهی بڵێت حهمه هین چۆنه؟ چونکه ئێستاکه ئهو بهرێبوبهری دهزگایی هینه! سهیرت لێنهیهت که رۆشتیتهوه بهلوعهیی ماڵتان ئاوی پێدانەهات، ئاوهکهی بانیخێڵان که ئێستاکه هی تورکیایه له خزمهتایه به دووسهدو پهنجا دینار عێراقی. که رۆشتیتهوه سهیرت لێنهیهت دراوسێیهکت تورکهو ئهوی تریانت عهرهب قوتابخانهیهک تورکیهو ئهوی تریان عهرهبییه، بارهگایهک میتو ئهوی تریان بهناوی قونسڵیهتهوه ئێرانییه بهڵام برا کوردهکانمان که له ژنهکهی ترن بۆیان نییه به قهندیلیشهوه بژین که بزن تیایی ناژی، سهدام جادهی قیری به گوندی ههژار رهوانهبینی ئهنفالیکردن تورکو فارس قەندیلیش به کورد ڕهوا نابینن بۆمبارانیانکردن، سهرگهردانیان کردن ئهوه ڕێکهوت نییه که چاڵه نهوتهکانی باشور چواردهوریان به ماڵه تورکمان گیراوه! تورکمانهکان لهدهوری تهلعهفهرو نهینهوا کهرکوک وا کۆیهیشی زیادکرد نیشتهجێ بوون کوردیش که نیشتیمانی خۆیهتی له شاخو چیاو دۆڵهکانن.
برای عهرهب و زربرا تورکمانهکانمان له دهوری چاڵه نهوتکانو له کۆمپانیای نهوتدا دامهزراونو بونهته کرێکاری کارگهکانی نهوتو بونهته ئهندازیاری بۆرێکانی نهوتو بونهته کارمهندی دهزگاکانی نهوتو بونهته شالیاری نهوت. کوردیش که نیشتیمانی خۆیهتی کراوه به شوانو کراوه به جوتیار کراوه پاکهرهوهی شهقامهکانی شار بۆته ئهندازیاری کاڵهکو شوتی چاندهن و گهنمو جۆ دروێنهکردن بۆته قاچاغچی نهوت بۆ برا عهرهباکنمان. له دهریشهوه کوردهکان بونهته دهرگهوانی باڵوێزخانهکانی عێراقو بونهته چاودێری بهسهر یهکتریهوهو فرکان فرکانی ملشکاندنی یهکتریانه.
لیلین که ئهو شۆرشه گهورهی پهرپاکرد مهبهستی ئهوه نهبوو کۆمۆنیستی بکاته باڵا دهست له رووسیادا بهڵکو مهبهستی سهرهکی ئهو مرۆڤه ئهوه بوو کۆمهڵگای روسی له شوانیو جوتیارو لادیێیهوه بگۆرێت بۆ مرۆڤێکی پیشهسازی بیکات به وڵاتێکی پیشهسازی. به پێچهوانهوه له وڵاتهکهی مندا دوژمنان دهیانهوێت کورد له چاڵه نهوتهکانی خۆیانهوه ڕهوانهی کێڵگهکانی تهماتهو خهیارو پیازو شوانی گایهلهکانیان بن. ههر بۆیه به درێژای ههژده ساڵ نهکارهبا نهبۆری ئاویان ههیه ههر ماڵیک بیرێکی ئاو لهگهل سندوقێکی زێرابو پیسایی له تهنیشت یهکهوه ههڵکهندووه. ئهگهر له رووی ئهم هاوکێشهیهوه بڕوانی دهبینیت کورد زیاتر دهشتهکیو شاخاوی بووه وهک لهوهی له شارستانی نزیکبێتهوه ههر بۆیه ئهم مرۆڤه هەمیشە لهباره بۆ ههڵخهڵتاندهن بۆ تهفرهدانو داگیرکردنو بۆ بڕواکردن به خورافیات مهبهستی من لهم ڕوانیینه ئهوه نییه که بهروبوومی خاک بێمنهت بکهم بهڵکو مهبهستی من ئهوهیه که ههرکهسێکی عهقڵێتێکی پیشهسازی نهبێت ناتوانێت دهزگایهک دروست بکات ناتوانێت سۆندهیهک بۆ ئاودانی شهتڵی تهماتهکانو گوڵهکانی بکات.. دهبێت هەمیشە نۆکهری داگیرکهرو هەمیشە پێویستی به دووژمنان بێت نهک پێویستی بە خاکو خهڵکی خۆیی بێت.
پاش ئهم ههموو سهرگهدانییه سهرکردهکان هاتن تاکی کوردیان به ناوی شهرهفی نیشتیمانهوه کرد به سهرباز. نیشتیمانێکیان له ئاسایشو پاراستن و سوپاو زرێڤانیو پۆلیسو بهرگریو گاردی سنورو سهربازگا دهزگایی دژهتیرۆر بۆ دروستکردین تاههر تاکێکی کورد خاوهنی بیروهۆشی سهربهخۆیی خودی خۆی نهبێت و هەمیشە ملکهچی بریارهکانی سهرکردهو حیزب بێت.
ئهوان هاتن سیستهمی بهرێوبردنی ژیانیان له مهدهنییهوه کرد به سیستهمێکی سهربازی که خودی سهدام حسێن زۆر ههوڵی ئهو سیستهمهی دا بهڵام بۆی نهچۆوه سهر بهڵام ئهمان زۆر به ئاسانی کردیان سیستهمی ژیانی ئهو خهڵکهیان بهزۆرهملێکرد به سیستهمیکی میلیتاری، چونکه له سیستهمی سهربازیدا تاکهکان ملکهچی فرمانهکانی گهورهکانن بهبێ ئهوهی بیری لێکهنهوه ئیشی ئهوان تهنها جێبهجێ کردن دهبێت و هیچی تر، ههروهها له ژیانی سیستهمی سهربازیدا ژیانی ئهفهسهر وسهربازهکان بریتیه له ڕابواردن له خواردنهوهو خواردنو ئافرهتو قومارو پارهو عارهقو قاقای گهوره گهورهو مادهی بێ هۆشی، بهبۆچونی من باشور ئێستاکه باشترین جوگرافیایه بۆ ئهو شتانه چونکه دهگونجی لهگهڵ خهڵکهکهیدا بۆیه به درێژای ههژده ساڵ نهیانتوانی کارگهیهکی بهرههم هێنان دروستبکهن تائهو خهڵکه بێ ئیشو کارهی دهرچووی زانکۆکان ملکهچی ئهوهبن له پێناوی بژێووی ژیاندا ببن به سهرباز یان خۆیان بۆ سهربازی ناونوس بکهن.
ئهمانه هاتن پلهیهکی تریاندا بهو ئهفسهرانهی که پلهدارن وایان لێکردن تا خۆیان به کهسێکی گرنگی ناو کۆمهڵگا بزاننو نازێ بکهن بهسهر دهوروبهردا ئهم پیشهیه وا دهگونجێ لهگهل خهڵکی ناوچهکهدا ههربۆیه پلانهکانیان به ئاسانی هاتهکار و ئەکتیڤ بوون تێدا. ههر بۆیه بهدرێژای ههژده ساڵ نهیانتوانی کارگهیهک بهرههم بهێنن تائهو خهڵکه بێ ئیشووکارهی دهرچووی زانکۆکان ملکهچ بن ببن به سهرباز یان پهیوهندی به کۆلیژی سهربازییهوه بکهن له پێناوی بژێووی ژیاندا خۆیان بۆ سهربازی ناونوسکهن. چونکه کۆمهڵگا خهڵکانی واستهکاریو خۆبردهنه پێشهوهنن، ئهم پیشهی ئهفسهر و سهربازییه وا لهگهڵ خهڵکی ناوچهکهدا دهگونچی که زۆرکهس بڵی فلانی ملازم دهناسی یان فلانی ڕاید تادوایی ههربۆیه حیزب پلانهکهی به ئاسانی هاته بهرههمهێنانی ئهوکهسانه.
حیزب کۆمپانیایهکه بۆ کرینو فرۆشتن
بۆ جامبازی کردن بهسهر سهروهریو سامانی وڵاتهوه
زیندانێکه بۆ کوشتنی تاکه ئازاکانی کۆمهڵ
ڕێگایهکه بۆ خیانهتو
درۆیهکی گهورهیه بۆ سهرکهوتن
تهکێیهکه زۆر به ئاسانی له ماڵه باوانت دهکا
دزێکه زیرهکانه به ناوی نیشتیمانهوه
کورهکانمان بۆ بهرهکانی جهنگ ڕاپێچ دهکات
ئهی شار شاری دڵ ڕهق
شاری نیوهند پهنجهکانم،
دهبێت خۆشحاڵ بیت کهلێت دوورم
دهبێت سهربهرز بیت که ئهوا بۆ بیست ساڵ دهچێت نهت بینیوم
چونکه بیست ساڵی رهبهقه من خیانهتم له تۆ نهکردووه
بیست ساڵی خشته من میزم به دیواری ماڵی تۆدا نهکردووه
بیست ساڵی تەواوە من نهرشاوماتهوه پیاتا
بیست بههاره من گیرفانهکانتم پڕکردویت له گهڵای سهوز
کهچێ ئێستاکه ههر بهقهزاربارم دهزانی
ئهی شار بڕوانه
بهم پڕچی ماشوبرنجیهوه
بهم تهمهنی قهیرهبوونهوه بۆ باوهشی تۆ دهگریم
بڕوانه ئهی شار
چۆن کهللهم بهقهتاری ئهم مێژووه قهموورهدا کرمی ههڵهێناوه
ئهی شار!
خانویهک له بهردو شهقامیک له خوێن
ماڵێک له برسێتیو مرۆڤێک له تاوان
بروانه تاکو ئێستاکه کهسێک پێی نهوتم خاڵه
گهوره نابم و ئازارێکمو به باڵای تۆدا گۆشته کراوم
ئهی شار!
گوندێک له ئهنفالو میژوویهک پڕ له خیانهت
سهرکردهیهک له دڕۆو
سوپایهک پڕله جههالیهت
بزانه کاممان پهنجهکانمان پڕه له خیانهتو
سوره به خوێنی براکان!
ئهی شار!
ئهگهر منیش پهنجهکانتم سور دهکرد بهتاوان
لهسهر سفرهی خوێنی براکان سهروهرتیم پێدهفرۆشتیت
ئێستاکه منت دهخسته سوچی مهنفاوه
منت به دهم ههنسکو پڕوسکی نیشتیمانهوه نه دهسپارد به مهنفا
ئهم دڵه ترافیهت بێ نیشتیمان نهدهکرد
گهر منیش وهک جامبازان
ههر جارهی لهسهر پهتێک
وهک مهیمون ههڵپهرکێم پێ کردیتایه
گهر منیش وهک بهکرهکان دڵدارهکانتم لهیهک بکردایه
تهنهات نهدهکردم
منت نهدهخسته بهردهم قاپی مهنفاوه
گهر منیش وهک فهلسهفه ڕزیوهکانی حیزب
کورهکانتم بۆ بهرهکانی جهنگ ڕاپێچدهکرد
سی ساڵ شهری خۆکوژیم پێدهکردیت
ئێستاکه منت له ئهلبومی خۆت دهر نهدهکرد
منت له خۆتو نیشتیمان نهدهکرد
له شار پیاوێک ههیه ناوی خۆیی ناوه سهرۆک که قسه دهکات من یهکسهر کهناڵهکه دهگۆرمو دهچمه دهرهوه ههزارو یهک دوعاو نزا دهکهم که شتێک نهقهومێ چونکه دهزانم وتهکانی ماڵ وێرانی به دوادا دێت وهک له خۆشبهختی. ئهم پیاوه کهله ماڵ دهێته دهر زیاد له پێنج سهد پاسهوان به دوویهوه و ههزار تفهنگ له شانیش به دهوریدا وهک ههنگ گیزهیان دهێت کهچی ناوی خۆی ناوه ئازادییو بهرقهراریو دیموکراسی!
لهوێ پۆلیسێک ههیه پێدهڵین حیزب
پیشهی ههر تۆقاندنه.
پیاوێک ههیه له تفهنگ
پیشهی ههر کوشتنه
له ههر شوێنێک ئازادی ههبێت ئهو لهوێیه.
لهوێ سوپایهک ههیه بۆ کاولبوون
مرۆڤێک بۆ کوشتن
ڕۆحێک بۆ تیرۆرکردن.
ئازادییهک بۆ ههڵ هاتن
لهوێ شارێک ههیه به درێژای تهمهنی تیرۆر دهکرێت له ناودهبری سوکایهتی پێدهکرێت کوره ئازاکانی ئهگهر بۆیان نهکوژرا سوکیان دهکهن کچه جوانهکانی ئهگهر بۆیان ماره نهکرا هینیان دهکهن، باوکهکان ئهگهر نههاتن بۆ کۆبونهوه ئیهانه دهکرێن، فهرمانبهرهکانیان ئهگهر دهنگیان بۆ حیزب نهدا له کار دهریان دهکهن، ناچار خهڵکی ئهم شاره پهنا بۆ پایتهخت دێنن ناچار لاوانی ئهم شاره سهری خۆیان ههڵدهگرن دڵدارهکانیان به جێدێڵن، پایتهخت له ئهندێشهی خهڵکی ئهم شارهدا بۆته پاریس بۆته شاری ئاشتیو ئارامی بهڵام له راستیدا ههرچی بۆسهی گهندهڵی و نائارامییه له پایتهختهوه به دیاری به سهبهتهی تورکییهوه بۆ ئهم شاره دێت. ئهی شارەکەم ئێستاکه دهزانی کێن ئهوانهی که سابۆتاجت دهکهن؟
ئهی شار!
ڕۆژێک دێت ئهم نیشتمانه
به چهچیو پاقڵه فرۆشو شاعیرو فهیلهسوفو سهرکردهو مهرکردهوه
به خوێندکار پزیشکو مهلاو شێخو گهورهو بچوکهوه
ڕاپیچ دهکرێت بۆ بهردهم دادگای درهختێک
ئیتر تا ئهبهد ئهم نیشتیمانه له چاوهکانی شاردا پشوو دهدات
ئارام دهبێت بێخهم له سنگی یاردا دهخهوێت.
ڕێمان دهكرد}
ههورهکان نهشازبوون
ههورهکان جێ سهرنجو چاوهکان به سهرسامییهوه دهیان ڕوانی
چهند به هێواشی ڕێماندهکرد
چهند به خۆشیهوه ئهستێرهمان دهژمارد
چاوهروان بووین
ئهو شهمهنهفهرهی بریاربوو بگا نهگهیشت
ئهو شهمهنهفهرهی بریار بوو لهگهڵ خۆیا گهشتگهرهکان ههڵگرێ
بارێ چهکی لهگهڵ خۆدا هێناوبوو
باران دهباری
چاوهکان ماتوخامۆش
ئهم گهزه ئاسمانهو ئهم ههموو نهفهرهتی بارانهیان نهوتووه
ئهم بسته خاکهو ئهم ههموو کۆچو ئهنفالهیان نهوتووه
چاوهروان بووین
له ژێر بوکێنی دار ئهرخهوانێکدا
گهنجێتیمان بژار دهکرد
پهڵه ههورهکان هاتنو سنگی خۆیان دادری
مهمکه پوچهڵو گوشراوهکهیان دهرخست
داوایی چۆرێک ئاویان لێکردن
ئێمه چاوهروانی پهیکهر تاشێک بووین
تاپهیکهرێکمان له عهشق بۆ داتاشێ
منداڵێک هاتوو وتی:
پیاوێک هاتووه کهڵهگهت له رۆخی روبارهکه
بهدوو پهنجه سیغار دهکێشێ
له ماسی گڕ دهچێت تاله پهیکهر تاش
چاوهروان بووین
لهژێر بوکێنی ڕۆژێکدا
گوناحهکانمان سپی دهکرد
منداڵیک هاتوو وتی:
کابرایهک هاتووه ڕێبوار له قهراغ روبارهکه دانیشتووه
بهدوو دهست سیغار دهپێچێت
له جامباز دهچێت تاله پهیکهرتاش
چاوهروان بوین لهرز ددانهچۆقهی لێ بریبووین
گوێکانمان بهتهنافی ئهم ڕێیهدا ههڵخستبوو
گومان دهیکوشتین، زۆر دهترساین
قهرهجێک بێت خهونمان بهرێت
ئیتر ژیان تا ئهبهد ڕهنگی پهنجهره بگرێت}
نامۆ سامان
2010-08-01
تێبینی
{} کۆپلهیهک له پهخشانه شیعری پهنجهره ههر حهزم کرد تێ ههڵ کێشیکهم و کۆتای بهم کۆپهلهیه بێنم که لهساڵی 1998 نوسراوه واته 12 ساڵ بهسهر ئهم پهخشانهدا رۆشتووه بهڵام لای خۆم وادهزانم هێشتاکه نهم نوسیووه، ههمیشه له ئهندێشهی مندا ئهم پهخشانه زیندووهو کۆن نابێت.
+ خانووهقورهکان گهرهکیکن له شاری سلێمانی ساڵهکانی 1986 تا 1988 لهلایهن ئێرانو عێراقهوه تۆپباران دهکرا.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست