زۆر جار شوێنەكان بیركردنەوە ناگۆڕن، بیركردنەوەكان شوێنەكان دەگۆڕن، ئەو گوتارەى بارزانى پشتگیرى لێدەكات، هەمان ئەو گوتارەیە مەلاكان تەحقیقى دەكەن.

باوەڕ بوون بە كۆڵەكە كلاسیكییەكانى كۆمەڵگە، باوەڕبوونە بەو بنەمایانەى دەسەڵاتى خێڵ بەهێز دەكات، هەر هێزێك بیەوێت لەسەر مانەوەى خۆى بەردەوام بێت لە لوتكەى دەسەڵاتدا، هەمیشە ئەو هێزە كار بۆئەوە دەكات ئیش لەسەر خانە گشتییەكانى كۆى گشتى كۆمەڵگە بكات، ئەگەر ئەو كۆمەڵگەیە مەیلى بۆ بنەما كۆنەكان بوو، دەسەڵات دەبێتە چاپى بڵاوكردنەوەى ئەو فۆرمە، بەدیوەكەى تردا، گەر كۆمەڵگە ویستى دەرگاكانى بەرەو مەدەنیت بكاتەوە دەسەڵات هەوڵى ئەوە دەدات ببێتە كلیلى ئەو دەرگایە، ئەمەش تەنها لەبه‌ر خاترى مانەوەى خۆیەتى، بەڵام چونگە كۆمەڵگەى كورد هێشتا لەسەر پایە كۆنەكان خۆى تەحقیق ئەكات دەسەڵاتیش ئیش لەسەر ئەو پایانە دەكات، ئیشكردنەكەش لەو سیاقەدا دەمێنێتەوە، كە مانایەك بەمانەوەى دەسەڵات بدات، ئەگەر پێچەوانەكەى دەركەوت، بویە ترس بۆ لەقاندنى دەسەڵات، ئیدى دەسەڵات و كارەكتەرەكانى دەبنە دژى ئەو بنەمایانە.

بۆ ئێمەى كورد هێشتا ناكۆكیەك نابینرێت لەنێوان دەسەڵات و بنەما كۆنەكان، بۆیە هەمیشە بەرگریكارى سەختى ئەو بنەما كۆنانە خودى دەسەڵات دەبێت، لەبەر هیچ نا لەبەر ئەوەى ئەو هێزانەى لەسەر میراسى ئەو بنەمایانە دەژین تا ئەم حاڵەتەش پێویستیان پێیەتى و دەبێت بەرگرى لێبكەن. 

بارزانى و حزبەكەى یەكێكن لەو گروپانەى بەبێ ئەو بنەمایانە كاڵ دەبنەوە، چونكە ئەسڵى بوونى ئەوان لەسەر ئەو پایانە وەستاوە، دەشزانن هاتنى دیموكراسیەت واتە شكانى ئەو كۆڵەكانە، بۆیە گەر ببنە پارێزەرى ئەو بنەمایانە ماناى ئەوە نییە باوەریان بە ماهیەتى بنەماكان بێت وەك خۆى، بەڵكو دیوەكەى ترى راستە، بەبێ ئەو بنەمایانە بوونى ئەوان لە شوێنە گرنگەكان دەكەوێتە مەترسیەوە، بۆ ئەوەى ئەو شوێنە لەمەترسى بپارێزرێت پێویستى بەمانەوەى ئەو بنەمایانە هەیە. هەر رێگرییەكیش بكرێت لەلایەن بارزانى و حزبەكەیەوە دژى دیموكراسى، حەقێكى خۆیەتى، لەبەرئەوەى ئەو و حزبەكەى بە هاتنى دیموكراسى مانا راستەقینەكەى خۆى لەدەست دەدات و رەگ و ریشەكانى هەڵدەتەكێنێتەوە.

بارزانى بەبێ ئاگایى كار بۆ خنكاندنى دیموكراسى ناكات، بەڵكو بەئاگایەكى زۆرەوە دەست دەخاتە قورگى ئەو چەمكەوە، چونكە لەوە تێگەیشتوە، که‌ دوژمنە راستەقینەكەى خێڵ و كۆڵەكەكانى، دیموكراسیەتى راستەقینەیە.

لەسەرەتاى دروستبوونى حزبى كوردییەوە، حزب وەك بیركەرەوەیەكى جیاواز نەهاتۆتە نێو ژیانى گشتییەوە، بەڵكو وەزیفەى حزب بەهێزكردنى خیڵ بووە، یان خێڵ دینەمۆى حزب بووە، بۆیە هەمیشە حزب وەك دیوارێك بووە به‌ پارێزەرى دەسەڵاتەكانى خێڵ لەناو حزبدا، ئەشكرێت بڵێین ئەوە خێڵە حزب دروست دەكات، نەك بیركەرەوەیەى دى لەدەرەوەى خێڵ، ئەگەر لەدەرەوەى خێڵیش كار بۆدروستكردنى حزب كرابێت، دواجار ئەو حزبە خراوەتە خزمەتى خێڵەوە، نەك بووبێتە دەرگایەك بۆكاڵكردنەوەى خێڵ.

ساڵانى شەستەكان بۆ ئێمە ساڵانى دروست بوونى جەنگەڵێكە بەفۆرمێكى حزبیەوە، ئەو كاتەى حزب لەو سەردەمەدا بوو به‌ دەمامك بۆ خێڵ، ئیدى حزب وەزیفە راستەقینەكەى خۆى لەدەست دا، حزب نەبوو به‌ دەرگایەك بۆ هوشیاركردنەوە، بەڵكو بوو به‌ دەوارێك بۆ كۆكردنەوەى خێڵەكان و پرچەككردنیان بۆ بەرگریەك بەناوى گوتارى نەتەوەیى، گوتارە نەتەوەییەكەش لە پێناو بەهێزكردنى خێڵ بوو، نەك لەپێناو مافى نەتەوەیەك، بۆیە هەر خێڵ بریارى چارەنووسى نەتەوەى دا.

هەر لەو كاتەشدا ماهیەتى حزب دابەشكردنى دەسەڵات بوو لەبنەماڵە گەورەكانەوە بۆ بنەماڵە بچوكەكان، وەستانى حزب لەسەر پایەى "خێڵ، پیرۆزىی، نەتەوە" سێ لەو پایانەن لەناو ئایندا مانایه‌کیان پێدەدرێت، بۆ نمونە ئەو كاتەى حزب بریار دەدات یەكێتى ئافرەتان دامەزرێنێت وەك رێكخراوێكى حزبى، لەهەمان كاتیشدا بریار دەدات یەكێتى زانایانى ئاینى دامەزرێنێت، مامەڵەكردنى حزب لەگەڵ ئافرەتێكى چالاكوان و مەلایەك، یەك جۆر مامەڵەیە، بەڵام لە دوو شوێنى جیادا، كاتێك مەلاكان كە خوێنەوارانى ئەو سەردەمە قبوڵ دەكەن، که‌ وەك رێكخراوێكى حزبى بچنە ناو هەیكەلەى حزبەوە، ئازارێك بەر ئیمانى راستەقینە دەكەوێت، چونكە یەكێتى زانایان و یەكێتى ئافرەتان بۆحزب یەك ماناى و یەك وەزیفەى هەیە، بەڵام ئەركەكان جوودان، بۆیە هەمیشە حزب هەوڵى داوە سەرنجى مەلاكان بۆخۆى راكێشێت، چونكە گوتارى مەلاكان گوتارێكە ئەو حزبە بەهێز دەكات، كە خۆى لەسەر كۆڵەكەكانى ئەوان بنیات ناوە، موقەدەس بوون و پیرۆزى هەر لە بنەرەتەوە بەرهەمى ئاین بووە و  پاشان لەساڵانى شەستەكانەوە ئەم كۆڵەكەیە دەگوازرێتەوە بۆ ناو حزب و بنەماڵەیەك و كارەكتەرەكانى ئەو بنەماڵەیە پیرۆز دەكات.

ئەگەر بارزانى لە ئێستادا دەست لەو گوتارە هەڵگرێت مەلاكان دەیدەن، دەستى لە بەشێك لە ماهیەتى خۆى و حزبەكەى هەڵگرتووە، لە هەر شوینێكیش مەلایەك گوتارێك دەدات لەبارەى پیرۆزییەوە لەو شوێنەدا بارزانى و حزبەكەى بەهێزدەبن، بەبێ شكاندنى ئەو پیرۆزیانە قورسە حزبەكەى بارزانى كرانەوە بەخۆیەوە ببینێ، كاتێك بارزانى لەسەر وشەى "جێندەر" یاسایەك دەگەرێنێتەوە بۆ پەرلەمان، ئەم گەرانەوەیە لەخۆكردە نییە، بەڵكو باوەر بوونى خوودی بارزانییە بە بنەما كۆنەكان، بارزانى دەیەوێت دڵى مەلاكان راگرێت، بۆ ئەوەنا كە خۆشەویستى ئەون، بۆ ئەوەى ئەوان ببنە پارێزەرى بنەماكانى خۆی  و حزبەكەى.

ناكرێت لە ئێستادا كۆمەڵگە داوا لەبارزانى بكات پشت لەو گوتارە كلاسیكیە بكات و بانگەشەى كرانەوە بكات بۆ كۆمەڵگەكەى، لەبەرئەوەى هەر كرانەوەیەك بەو مانایەیى رێكخراوەكانى كۆمەڵگەى مەدەنى و رۆژنامەئازادەكان و ئۆپۆزسیۆن دەیەوێت ترسێكە لەبەردەم ئایندەى كورسیەكەى بارزانى و نەوەكانى، ئەگەر لەسەردەمى دەسەڵاتى سەرۆكایەتى هەرێمیدا بارزانى نەبێتە بەرگریكارى ئەو بنەما كلاسیكانەى لەخێڵەوە دێنە ناو ژیانى شارەكان و ناو سیاسەت و دەسەڵا ت و یاساكان، واتاى ئەوەیە ئایندەى نەوەكانى خستوەتە مەترسییەوە.

 وەزیفەكەى بارزانى و وەزیفەى ئەو مەلایانەى رێگرن لەبەردەم كرانەوەى كۆمەڵگە یەك وەزیفەیە لە دوو شوێنى جیادا، بارزانى دەیەوێت بەیاسا رێگرى لە كرانەوە بكات، مەلاكیانیش بەگوتارى ئاینى، رەگ و ریشەى ئەم بنەمایانەش لەسەردەمى ئەیلولدا دەست پێدەكات، ئەو كاتەى مەكتەب سیاسى حزب لەگەڵ بارزانى ناكۆكیان دەست پێدەكات، لەسەر ئەو بنەمایانە دەست پێدەكات، كە كۆمەڵێك لەسەركرەكانى ئەوكاتە نایانەوێت حزب بكرێتە قوربانى خێڵ، بەڵام بەهۆى هەڵەكانى رابردوویانەوە ئیدى ئەو درەختەى خۆیان چاندبوویان لەدەستیان رۆچووبوو، چونكە خێڵ و تورەبوونەكانى خێڵ بوو بەرگریكردنى دەست پێكرد و ناونرا شۆرش، هەرخێڵ و كارەكتەرەكانیشى بوون توشى شكستیان كرد نەك سیاسیەكانى، زەحمەت بوو بۆ ئەو گروپە بتوانن ئەو هێزە بخەنەوە ژێر دەستى خۆیان بۆیە جیابوونەوەى لێدەروست بوو.جیابوونەوەى مەكتەب سیاسى لەگەڵ مستەفا بارزانى، جیابوونەوەى حزب بوو لە خێڵ، بەڵام كاتێك حزب شكستى هێنا لەبەردەم خێڵدا گوناهەكە تەنها لەئەستۆى مەكتەب سیاسیەكان نەبوو، بەڵكو كۆمەڵگە بەشێك بوو لەوگوناهە، لەبەر ئەوەى خۆى لەسەر بنەماى خێڵ پەروەردەكردبوو، پەروەردەى كۆمەڵگە پەروەردەیەكى خێڵەكى بوو نەیدەتوانى لەم بازنەیە بچێتە دەرەوە و خۆى بخاتە ژێر چاپى حزبەوە, بۆیە خێڵ هەم بوویە حزب هەم بویە دەسەڵات و هەمیش بویە خاوەنى بریارەكان.

كاتێكیش كۆڵەكەكانى خێل پاییەى خۆیان لەناو حزب بەهێز كرد ئیدى سەرتاپاى بەرگریەكە برایە باڵاى خێل و زیندوبونەوەیەك لە ناو دەمارەكانى خێڵدا سەرى هەڵدا، گەر ئەیلول بەشێك بێت لەبەرگریكردنى كورد، بەشێكى ترى بریتیە لەكوشتنى كورد و وەستاندنى كورد بەسەر دنیاى كراوەدا، بەشێكى باجى ئەو ناتەندروستیەى ئەوسا لە ئێستەدا دەدەین. بارزانى ناتوانێ لەگەڵ وشەیەكى كۆمەڵایەتى نوێى وەك " جێندەر" دا بێت، چونكە گەروابكات لەرێگەى بنەماكانى خۆى و حزبەكەى لایداوە، بۆئەو رۆشنبیرو كۆمەڵگەى كراوە گرنگ نیە، بۆئەو ئەوگوتارە گرنگە كۆمەڵگە دەوەستێنێت و دەیگەرێنیتەوە بۆ شوێنیكى تاریك، چونكە بوونى هۆشیارى گشتى لاوازى ئەو دەرەخات، گەرانەوەشمان بۆ شوێنە كۆنەكان، رەعیەت و رۆحى كۆیلە زۆردەكات، گەر رەعیەت و رۆحى كۆیلە زۆر بوون بارزانى بەهێزدەبێ، خێڵ و حزبى خێڵەكى بەبێ ئەم جۆرە مەخلوقانە ماناى نامێنێت، گەر كەمێك بگەرێینەوە دواوە لەوە تێدەگەین ئەیلول كەپایەى یەكەمى ئەو حزبەیە چ كارەساتێكى بەسەر ئەم كۆمەڵگەیە هێناوە، لەبرى هوشیارى، خێڵى زیندو كردوەتەوە، لەبرى ناساندنى خەڵك بەكتێب، چەك بوەتە بەرهەمى، لەبرى لێك تێگەیشتن، شەر هاتوەتە شوێنى، یانى بەهەردیوێكدا تەماشایەكى وردى رابردوى ئەم هێزە بكەیت كە ئێستە لەژێر دروشمى دیموكراسیدا خەونە جەهەنەمیەكانى خۆى دەرەخات، كۆمەڵگە ئیفلیج دەكات.

بارزانى بەرگرى كارى راستەقینەى ئەو بنەمایانەیە، نزیكترین دۆستى بارزانى ئەوانەن باوەریان بەو كۆڵەكە كلاسیكیانە هەیە نەك ئەوانەى داواى دنیاییەكى نوێدەكەن بۆ ئەم هەرێمە، بۆیە دەبینین بارزانى ئیمزاى یاساى خۆپیشاندان دەكات كە رێگرى لە مافى خەڵكە، بەڵام لەسەر وشەى " جێندەر" یاسایەك دەگەرێنێتەوە بۆ ناو پەرلەمان، ئەم دوو نامەیەى بارزانى بەسن بۆئەوەى بڵێن بارزانى و ئەو مەلایانەى بونەتە گردێك لەبەردەم كرانەوەدا یەك بیركردنەوەو دوو شوێنە. ئەگەر بەچاپێكى دى سەیرى ئەم دوانەیەیى بارزانى و مەلاكان بكەین، رەنگە ناچار بین قسەلەسەر ئەوە بكەین، بەرگرى كردنى مەلاكان لە سرینەوەى " جێندەر" لەناو یاسایەك تەنها بەرگریكردنێكى ئاینى بێت، وەلێ بارزانى كاتێك ئەم یاسایە رەد دەكاتەوە مەبەستى ئەوەنیە خزمەت بەو خەونەبكات مەلاكان دەیبینن، بەڵكو حزمەت بەو خەونەدەكات خۆى دەیبینێت، خەونەكەى بارزانیش ئەوەیە لەگەڵ عادەتەكان بڕۆ بۆئەوەى لەدەسەڵات بمێنێتەوە، لەكاتێكدا سیاسى دەكرێت زۆر جار دوور لەعادەتەكان و دوور لەزۆرینە بیر لە چەمكى " مەنتیق " بكاتەوە، بەس بارزانى ئەوە ناكات، نەك هەر ئەمەناكات بەڵكو بەهەنگاوەكانیدا دەرەكەوێت خەونى كرانەوەى نیە بۆكۆمەڵگە، كاتێك دەڵێت " هەولێر دەكەینە دووبەى" ئەمە لەروى فۆرمەوە دەڵێت، ئەو ناتوانێت بڵێت " هەولێر دەكەینە پاریس" چونكە لەپاریس مرۆڤەكان ئازادن و ئازادى مرۆڤەكان گرنگترە لە چاككردنى شەقامێك، مافى مرۆڤەكان گرنگترە لەبەرزكردنەوەى باڵەخانەیەك، بەس بۆبارزانى شەقام و باڵەخانەكان ماناى كرانەوەن، ئیدى لەپشت ئەم پرۆژانەوە ماف لە ئینسان بسەنرێـتەوە و هەرەشە بكرێت لەئازادیەكان و بەناوى یاساوە كار بۆدروستكردنى دەسەڵاتێكى فاشى بكرێت گرنگ نیە، گرنگ ئەوەیە شارەكان جوان بن و هەموو شتەكان لە ئینسان بسەنرێـتەوە، سەر سام بوونى بارزانى بە " دوبەى" سەرسەما بوونى كەسێكە بە باڵەخانەو شەقامەكان، نەك بە ئازادى و مافى مرۆڤەكان، تازەترین نمونەشمان بۆئەم سەرسام بوونە، ئیمزاكردنى یاساى خۆپیشاندان بوو، ئیمزاكردنى ئەم یاسایە ئیمزاكردنى خنكانى دیموكراسى بوو، شەقامى كوردى زۆرینەى لەسەر ئەم ئیمزایە هەستایە سەرپێ، كەچى بارزانى گوێى نەگرت، و هیچ یەكێك لە دوو حزبەكەش ناكۆك نەبوون لەگەڵ ئەم ئیمزایەدا و پێشیان قورسە لەدژى ئەو ئیمزایە هەنگاوێك بنێن، چونكە شكۆى ئیمزاكە بەلاى ئەوانەوە گرنگترە لە شكۆى دەنگى خەڵك، مەلاكانیش لەسەر ئەم ماف كوشتنە قسەیەكیان نیە، بۆئەوانیش گرنگ نیە شەقامى كوردى كۆنترۆڵ بكرێت و نارەزایەتیەكان خەفەبكرێن، بۆئەوان گرنگ ئەوەیە دەسەڵات بەگوێیان بكات لەو شوێنەى ئازادى دەست بۆ ئەوان و باوەرەكەیان دەبات، سەیركەن ئەم دوو تایپە چەند لەیەك نزیكن بۆ سەندنەوەى خەونەكانى ئەم كۆمەڵگەیە، یەكێیان لەرێى گوتارە ئاینیەكانیەوە دەیەوێت هەمیشە كۆمەڵگە ملكەچى ئەو وەعزانەبێت لە رێگەى زمانى ئەوە دێنە دەر، یەكێكى دیشیان لەرێگەى دەسەڵاتەكانیەوە جارێكى دى كۆمەڵگە دەخاتەوە ژێر هەیمەنەى خۆى، لەو شوێنەشدا پەرچەكردارێك دەرهەق بەیەكێكیان رودەدات هەردوولا وەك تیمەێك دژى ئەوەستنەوە، یان ئەگەر یەكێكیشیان دژى نەوەستێت بێدەنگى هەڵدەبژێریت.

هیچ لەم دوانە ئازار نین بۆسەر ماف و دیموكراسى خەڵك لەم هەرێمە، چونكە هەردوولا لەماهیەتیاندا دژى ئەو چەمكانەن، ئەوەى ئازارە بۆسەر خەونەگەورەكە" دیموكراسى راستەقینە" ئەو هێزانەن لەم نێوانەدا بە بێدەنگى و شەرمنیەوە سەریرى روداوەكان دەكەن و قسەیەكیان نیە، یان بڵێین بەجۆرێك شەرمن بوون ئیدى دەیانەوێت لەگەڵ ئەو بایەدا شەن بكەن كە رەزەكەیان ئەپارێزێت. مل ملانێكە ئێستە لەنێوان هێزەكاندا نیە بۆ یەكلایكردنەوەى ئەم چەمكانە، بەڵكو مل ملانێكە لەنێوان خەڵكێكى ئازادى خوازو لەشكرێك لە محافزكارە، ئەوەى سەرەرمى محافزكاریەكەیە لەدەسەڵاتدان و ئەوى دى لە ناو خەڵكدایە، ئەوان لە دوو شوێنى گرنگدا دەسەڵاتیان هەیە، لەناو ئاین و لەناو خودى دەسەڵات خۆى، خێڵەكان و ئەو عەقڵەى كە خێڵ بەرهەم دەهێنێت بازنەى بچوك بچوك و گەورە گەورەن لەم دوو شوێنەدا، هەرگیز ئەم جۆرە دەسەڵاتانە نەدەتوانن مافى ئینسانەكان بەتەواوەتى بدەن، نە بەرگەى ئەو شەپۆلەدەگرن كە دیموكراسیەتى راستەقینە لەگەڵ خۆى دەیهێنیت، بۆیە دەبێت نیگەران نەبین لەوەى گەر پەرچەكردارى ئەوان هەر جۆرێك بێت، چونكە پەرچەكردارەكەیان باوەریانە نەك هەوڵێكى ئاسایى بێت.

هەر هێزێكى سیاسى یان حزبێك پێچەوانەى ئەو چاپەوە كە جیهانى ئەمرۆى تەنیەوە هەنگاو بنێت، پەرچەكردارێكى دى دێتە ئاراوە، پەرچەكردارەكەش لە و تایپەیە كەنایەوێت بگەرێتەوە بۆئەوخەونانەى ماف و ئەركەكان بخاتە ژێر دەسەڵاتى خێڵ و بنەماكانى، ئەگەرچى هەوڵێكى زۆریش بدرێت لەرێگەى یاسا و هێزەكانەوە ئەم هەوڵە كپ بكرێت، بەڵام دواجار دەبێت ئەم هەرێمە بەرەو ئەو ئاقارە بچێت كەخەونى گەورە هەیە بۆ كرانەو دیموكراسیەتى راستەقینەو بەرهەم هێنانى كۆمەڵگەیەكى تەندروست دوور لە چاپە خێڵەكیەكە، تورەبونەكانى خەڵك و زیندو بوونەوەى كۆمەڵگەى مەدەنى و هاتنە ئاراى ئۆپۆزسیۆن و بەهێزى رۆژنامەئازادەكان، ئەوپەیامە دەدەنە ئایندەى ئەم وڵاتە كەزۆر زەحمەتە جارێكى تر هیچ هێزێكى كۆنزەرڤاتیڤ بتوانێت ئاقارى ئەم شەپۆلە بگۆرێت، ئەشێت ئەوانیش كارى خۆیان بكەن و هەوڵى خۆیان بدەن، وەلێ دواجار باكە بەو ئاقارەدا ناچێت بەرهەمەكەى ئەوان شەن بكات، كاتى ئەوەش نەماوە دەست بەكڵاوەكانەوە بگرێت تا با نەیبات، بایەك لەئارادانیە بۆبردنى كڵاوەكان، بەڵكو ترسى ئەوان لەكڵاوەكان وادەكات زۆر شت بكەن بۆئەوەى چیدى كورسیەكان نەكەوێتە بەر رەحمەتى ئەو تورەبوونەوە، ئەگەر بەرزانیش بیەوێت خەونى ئەوە ببینێت جارێكى دى ئەم هەرێمە بگەرێتەوە بۆسەردەمى ئەیلول و لەم سەرى نیشتیمانەوە بۆئەوسەرى نیشتیمان بكەوێتە ژێرباڵەكانى ئەو، ئەم خەونە هى سەردەمێك بوو نەك هى ئەم سەردەمە، تاقە هێزێك بتوانێت ئەم هەرێمە بخاتە ژێرباڵى خۆى دیموكراسیەت و كرانەوەیە، چونكە نەوەیەك بەرێوەیە ئەستێرەكانى زۆر جیاوازن لە ئەستێرەى نەوەكانى پێش خۆى، رەنگە لە ئێستەدا ئەو هێزە كۆنزەرڤاتیڤە بتوانێت كەمێك لەهەنگاوەكانى ئەو نەوەیە بوەستێنێ، وەلێ دواجار دەبێت لەو ئاوازە بخوێنێن لەگەڵە خۆیدا هەموو ماناكان لەیەك جیائەكاتەوەو دەسەڵاتەكان لەیەك جیائەكاتەوەو ئەركەكانیش لەیەك جیائەكاتەوە، ئاینیش بەشێك نیە لەو سیاسەتەى كەلەم هەرێمە بەرێدەكرێت، ئاین رۆحە، پەیوەندى مرۆڤ و خوایە، عەدالەتە بەدیوە پاكەكەى، نەك پردێك بێت بۆگەیشتن بەكورسى دەسەڵات، باشترێكیشە بۆئەوەى لەخوداوە نزیك بین لەمەلاكان دور بكەوینەوە، نزیك بوونەوە لەمەلاكان و ئەو هێزانەى بەرگێكى سیاسیان كردوەتە بەر ئیمانى راستەقینە دروكەوتنەوەیە لەخودا، گەران بەشوێن خوادا لەناو مزگەوتەكانەوە دەست پێناكات لەناو رۆحى خۆمانەوە دەست پێدەكات، تەفسیركردنى كرانەو دیموكراسیەت بە دژە ئاین یەكێكە لەو تەفسیرە حزبیانەى خزاوەتە ناو ئیمانى خەڵكەوە، دەبێت خەڵك لەوە تێبگات ئیماندارى راستەقینە ئەو كەسەنیە دژى كرانەوە ودیموكراسیە، بەڵكو ئەو مەخلوقە بێدەنگەیە كە رۆژانە لەهەرێمەكەیدا ناعەدالەتى دەبینێت و دەست و پەنجەى خۆشى لەگەڵ ئەو دەسەڵاتە نەرم دەكات كە بوەتە هۆى تێكشكانى هەموو بنەماكانى ژیان. ئەوكاتەى دەسەڵاتەكان لەیەك جیاكرانەوەو هەر شتەو خرایەوە شوێنى خۆى و حزب نەبوە دەرگایەك بۆژیان و ئاین گەراندرایەوە شوێنە راستەقینەكەى خۆى، ئەوكاتە مانایەك بۆژیان دەگەرێتەوە، بەڵام ئەگەر بەم تەفسیرەى ئێستە رازى بین كە لەلایەن مەلاكان و بارزانیاوە بۆژیان دەكرێت، ماناى وایە رازى بوین لەوەى دەست لە ئیمانى راستەقینەى خۆمان هەڵگرین و گشت شتەكانمان بدەینە دەست ئەو هێزە كۆنزەر ڤاتیڤەى تەفسیرى هەیە بۆهەموو شتێك، تەفسیرێك كەدەمانخاتە بەردەم تاریكیكەى راستەقینە.