مامم پێشمەرگەی دێرینی حیزبی شیوعی بوو لە بەر دڵسۆزی بۆ ڕێبازە پیرۆزەکەی زەحمەتکێشان و خۆشەویستی لینین مارکس و دروشمی ( کرێکارانی جیھان یەکگرن ) لە بەھاری ساڵی ١٩٧٤بە بڕیاری حیزب لە لێژنەی محەلی ھەولێر کە بارەگاکەیان لە پشت چایخانەی باییز بوو ، لە دەمی سکرتاریەتیەکەی عەزیز موحەمەد لە کەمینێک لە سنووری ھەولێر لە چەند پێشمەرگەیەکی پارتی دەخوڕن و ئەوانیش دەست وەکەری ناکەن و بەدیل دەیانگرن و بە دیاری تەسلیمی بەعسیان دەکەنەوە لە دەمی ئیتفاقیەکەی بەعس و شیوعی لە تەموزی ساڵی ١٩٧٣لە ژێر چاودێری سۆڤیێتی کۆن .

لە گێڕانەوەکانی خەباتی مامم

ئەمەش نووسینێکە لە دید و بۆچوونێکی ھاوڕێم عەلی قادر ...

عەزیز موحەمەد لە ساڵی 1964 لەکاتێکدا زوربەی سەرکردایەتی حیزبەکەی کوژرابون یان لەزینداندابوون لە کۆمیتەی ناوەندی حیزبەوە هەڵبژێرا و کرایە سکرتێری حیزبی شیوعيو و لە کۆنگرەی دوو 1970، سێ 1976 وە چوار 1985 دا هەمدیسان هەڵیان بژاردەوە، بەردەوامبوو تا کۆنگرەی پێنج لە ساڵی 1993.

عەزیز موحەمەد بەزمانی خۆی ئەڵێ ئەوکاتەی هەڵیانبژاردم نەک شایستەی ئەو پۆستە نەبوم تەنانەت خوێنەواریشم لە زوربەی بەشداربوان کەمتربوو، بیروباوەڕی مارکسیشم ئەوەندە نەبو ئەو ئەرکە بگرمە ئەستۆ، بۆیە لەماوەی 29 ساڵدا کە سکرتێری ئەو حیزبەبووم چەند کەسێک هاوکاریان کردوم.

لەسەر دەستی عزیز موحەمەددا حیزبی شوعی بەجۆرێک پاشەکشەیکرد ،کە لە حیزبێکی پانوپۆڕی شۆڕشگێڕ و پڕلەجوڵە و خوێنەوارەوە گۆڕا بە حیزبێکی بچوکی پاشکۆی بەعس وە بوە بەشێک لە حوکومەتی فاشیستی عێراق و دواجاریش لە شاخ هەمان ڕۆڵی بینیەوە و بوە پاشکۆی پارتی ، هەر لەسەر دەستی ئەم سیاسیە نەخوێنەوارە ئەوحیزبە بەجۆرێک پوکایەوە و بێئیرادەکرا، کاتێک وازیهێنا لە حیزب کەس نەیتوانی ڕۆحێک بکاتەوە بەبەریدا ،ئەم حیزبە نەک خەباتی چینایەتی و نیشتیمانی تەنانەت توانای سازدانی خۆپیشاندانێکی نەماوە و لە گەمەی دیموکراتیشا نەیتوانی قەناعەت بەخەڵکی بێنێ بایی کورسیەک دەنگی پێبدەن.

کارەساتەکە ئەوەیە ئێستاش ئەم حیزبە ئەوەندە خوێنەواری تیا نیە، کادیرەکانی لەباتی پیاهەڵدان و جوانکردنی ئەو مێژوە پڕ لە شکستە، ناتوانن ڕەخنەی لێبگرن و قۆناغەکانی ئەو مێژوە شومە هەڵسەنگێنن و باری لاری حیزبەکەیان ڕاستکەنەوە.

عەلی قادر

-----------------------------------

ــ بعد نجاح ثورة 14 تموز 1958 أطلق سراح عزيز محمد، واصبح مسؤولا لفرع كردستان، وفي 1960 اصبح مسؤولا عن تنظيمات الفرع الذي يضم (أربيل- السليمانية – كركوك) .

ــ في سنة 1964 في احد الاجتماعات السرية للجنة المركزية انتخب عزيز محمد سكرتيرا للحزب الشيوعي العراقي، وتكرر انتخابه كسكرتير في مؤتمرات الحزب (الثاني سنة 1970 ، والثالث سنة 1976، والرابع سنة 1985 ) ، وفي مؤتمر الحزب الشيوعي الخامس سنة 1993 تنحّى عزيز محمد عن منصبه .

في تموز عام1973 , أعلن عن تشكيل هذه المسماة بالجبهه الوطنية القوميه التقدميه والتي من خلال راعيها السوفييتي و تفاصيل إبرامها وسلوكيات صاحبها البعث ومأسوية خاتمتها ظهر انها لم تكن سوى مصيده من المؤسف ان يقع في شراكها حزب المناضلين والمثقفين ليتم اختزال هيبته الوطنيه ووضع هيكلية تشكيلاته التنظيميه بين فكي ماركيسية السوفيت المزيفه وانتهازية البعث العدائيه , فقد منحت هذه الموصوفة بالوطنيه فرصه كان يحلم بها البعثيون لإنهاك الحزب الشيوعي عبر زجه بخلافات ومعارك مسلحه كالذي حصل في منطقة القوش أبان فشل مفاوضات الحكومه عام 1973 _1974 مع ملا مصطفى البرزاني حول تطبيق بيان آذار وإجراء الإحصاء السكاني لفض مشكلة كركوك الغنيه بالنفط.

فعندما فشل البعث والشيوعي في ضم البرزاني وحزبه الى اتفاقهما, شرعت الحكومه منفردة و بدعم من الشيوعيين و ساسه اكراد معارضين لنهج البرزاني في تنفيذ مخطط الحكم الذاتي المنصوص عليه في بيان آذار 1970 , فكان تأسيس مجلسين تنفيذي و تشريعي في اربيل ضم في تشكيلاته عناصر قياديه شيوعيه , مما إضطر (حدك) الى إعلان عصيانه المسلح ضد حكومة البعث في73_ 74 بتشجيع ومساندة نظام إيران الذي إستغل الازمه للضغط على الحكومه العراقيه وإجبارها على تغيير الحدود المائيه حسب معاهدة 1937 ,بالنهايه نجح شاه إيران في إرضاخ حكومة البعث على توقيع اتفاقية 1975و التفاوض من جديد حول حدود شط العرب مقابل تخلي الشاه عن دعم الحركة الكرديه المسلحه وهذا ما تم إقراره في اتفاقية الجزائر 1975.

لە زانیاریە عەمبار کراوەکانی ئینتەرنێت .