ناسنامه‌ی ڕێبه‌ریکی کاریزماتیکی رۆژهه‌لاتی ناوه‌راست بناسێن، به‌ڕێز ئوجه‌لان مان چۆن ناسیووه .؟
Wednesday, 28/04/2010, 12:00
ئه‌و کۆمه‌ڵگایه‌ی که ئه‌و داخۆازی و تێکوشانی بو ده‌کات ، چ کۆمه‌ڵگایکه .؟
به‌نڕخترین وه‌ته ،کۆمه‌ڵگای ئیخلاقی سیاسی ((کۆمه‌ڵگای دیموکراتیک))جوانترین وه‌ته‌ی سه‌رده‌م .!!!!! ماهوی جڤاکی ئیخلاقی و سیاسی له لایه‌که‌وه به چاکه ، خۆشبه‌ختی ،دروستی و جوانی وله لایه‌کیکه‌وه به ئازادی ،به‌رابه‌ری و دیموکراسی بوونه‌ویه .خۆدی چاکه و خۆشبه‌ختی ،جه‌وهه‌ری ئیخلاقه .دروستی له‌گه‌ل حه‌قیقه‌ت له په‌یوه‌ندایه .گه‌ران به دوای حه‌قیقه‌ت دا ده‌ره‌وه‌ی کۆمه‌ڵگای ئیخلاقی و سیاسی ،بێهوده‌یه .!! که‌سیک که ئیخلاقی و سیاسی نه‌بێت ناتوانێت حه‌قیقه‌ت به‌ده‌ست بهێنیت .جوانی له ده‌ره‌وه‌ی کۆمه‌لگای ئیخلاقی و سیاسی ناتوانێت جوانی ناو بنێین ،جوانی ئیخلاقی و سیاسییه .!!! په‌یوه‌ندی ئه‌و سێ به‌شه‌ی که واتا ئازادی ،به‌رابه‌ری و دیموکراسی ،له هیچ جۆره کۆمه‌لگایه‌ک به ئه‌ندازه‌ی جڤاکی ئیخلاقی و سیاسی ده‌سه‌لاتی پێکهینانی ئازادی به‌رابه‌ری و دیموکراسی نێیه .!!!
ڕێبه‌ر ئاپۆ ((کۆمه‌ڵگا ناسی ئازادی ێ 271)) به نڕخترین کتێبی ئه‌مروو له جیهاندا .!!!
کاریزما ،ریبه‌ری کاریزماتیکی کۆمه‌ڵگای کورد !!!
کاریزما چ واتایکی هه‌یه !.؟به چ که‌سیک ده‌توانێین بله‌ین ڕێبه‌ری کاریزما و ڕێبه‌ریکی کاریزما ده‌بێیت چ تایبه‌تمندیکی هه‌بیت .؟!!!!!
خۆینه‌رانی خۆشه‌ویست به داوای لێبوردن ئه‌مه نامێلکه‌یه له بێست تاکوو بێست و پێنج به‌شدا بڵاوی ده‌که‌مه‌وه زۆر زۆر جێگای سه‌رنج ڕاکیشه به‌ش له‌گه‌ل به‌شدا زانێاری نۆیتان پێشکه‌ش ده‌که‌م له رێبه‌ریکی کاریزماتیکی سه‌رده‌م .!! ئه‌گه‌ر هه‌له‌ی ئیملای تێیدا بێت بمبوورن به گه‌وره‌ی خۆتان ،وه‌لات پارێزیکی کورد.
مه‌حه‌مه‌د شیخی
ره‌یکه‌وتی 27،04،2010
ڕێبه‌ریت ،ده‌رکه‌وتنی ڕێبه‌ر و قوناغی گرسانی دیارده‌ی ڕێبه‌ریت له رۆژهه‌لاتی ناوه‌راستدا به تایبه‌ت کوردستان .له چاوخشاندن به مێژوودا باشتر ده‌رک ده‌که‌ین که ڕێبه‌ر نه‌خشیکی باس هه‌ڵنه‌گری بووه له خه‌باتی گه‌لان دا .هه‌ڵبه‌ت ئه‌م دۆخه به‌و واتایه نێیه که سه‌رهه‌ڵدانی ته‌واوه‌ی ڕیبه‌ران و یاکوو به‌ریوه‌به‌رانی جێ بیته‌وه .هه‌ربه‌م هۆیه‌وه ده‌توانێین که‌سایه‌تی یه پیشه‌واکان و ڕێبه‌ران که ژیاوه‌ن و یاکوو ئه‌لان له ژیان دا هه‌ن ، به دوو کاتاگوری توژینه‌وه بکریت .ئه‌وه‌لین ئه‌وانه‌ی که نۆینه‌رایه‌تی شارستانیه‌تی دیموکراتیک و یاکوو نڕینی کمونالی دیموکراتیک یان کردووه و دوومی ئه‌وانه‌ی که به هاتنه‌دی شاراستانیه‌تی ده‌وله‌تی،ده‌سه‌لاتخوازی کاریان کردووه .ڕێبه‌ران یاکوو ڕێبه‌رانیکی کاریزماتیک خۆازیاری سه ر‌به‌خۆیی هه‌روه‌کوو پیغمبران ،کاوه‌ی ئاسنگه‌ر ،مزدک ،بابک و اسپارتاکوسه‌کان به شیوه‌ی جۆری سه‌رهه‌ڵدان یان له جێگای ئه‌وه‌ڵ دا جێگا ده‌گرن و ڕێبه‌رانی وه‌کوو ناپلئون ،ێه‌دام ، پاشایه‌تی دووهه‌زارو پێنێه‌دساڵه‌ی ئیران ،خامنه‌ای ، ئوردوغانه‌کان ،استالینه‌کان و هیتلیره‌کان که له گرۆپی ڕێبه‌رانی دووم دا جێگایان ده‌بێته‌وه .ئاوه‌ها ڕێبه‌رانیک له هه‌ر جیگایک و له هه‌ر قوناغیکی مێژووه‌یی دا ژیانیان کردبێت ، کارتێکه‌ری له ئاستیک دا بووه که تا به ئه‌مروو له مرۆڤایه‌تی دا ده‌بینریت .ئه‌مه یه‌ک حه‌قیقه‌ته که ڕێبه‌رانیک که له رۆژهه‌لاتی ناوه‌راستدا به درێژایی مێژوو سه‌رهه‌ڵدان یان کردووه ، تای زهنیتی سه‌رهه‌ڵدانی پیغمبریان قورستر بووه .و باش ده‌زانێین که کارتێکه‌ری ئه‌و ڕێبه‌رانه ته‌نیا تایبه‌ت به‌و کۆمه‌ڵگایه‌ی که له ناخ ئه‌و سه‌ریان ده‌رهێناوه نه‌ماوه‌ته‌وه و له‌گه‌ل چاره‌نوسی ته‌واوه‌ی مرۆڤایه‌تی په‌یوه‌ندی بووه .
کاریزما له وشه‌دا مانایی دلۆڤانی و پێشکه‌شی خواوه‌ننای و یا هه‌ر ئه‌و فرهمه‌ندیه ،ڕاکێشی هاوێر . سێ جۆر ڕه‌وایی ده‌سه‌لات یا ده‌سڕۆیی نه‌ریتی ،کاریزمایی و ژیڕی جێ باس هه‌یه ،وه‌شه‌ی کاریزما به تایبه‌تمندی تایبه‌ت له که‌سایه‌تی تاک پێوه‌ندی هه‌یه که ئه‌و له که‌سانی ئاسایی جێاده‌کاته‌وه و له‌گه‌ل ئه‌و دا به شێوازیک وێکه‌وتن ده‌کریت که گوایا بوونی هێزیکی سه‌رووی سروشتی،سه‌رووی مڕۆڤی و یا لانی که‌م به شیوه‌ی تایبه‌ت بونی ده‌سه‌لات و چلۆنایه‌تی هاوێری هه‌یه که له ده‌ستڕه‌سی تاکی ئاسایی ناکریت .به‌لکوو بونی سه‌رچاوه‌ی خواییه یا نموونه‌ی تێروانی ده‌بێت, و له‌سه‌ر ئه‌م بنه‌مایه ئه‌وکه‌سه ،ده‌بێیته ڕێبه‌ری کاریزما .
کاریزما وه‌شه‌یکی مێژوویه و ڕیشه‌ی قووڵایی مێژووی مه‌سیح دا هه‌یه .له ئه‌ساس دا کاریزماتیک واژه‌یکی یونانیه به واتای به‌شی خوایی ،و کاریزما له کتێبی پیرۆز مه‌سیحیان به کار براووه تاکوو رۆحی پیرۆز بناسێنیت .کاریزما ئه‌م تایبه‌تمندیه ڕاده‌به‌ری که‌سایه‌تی به شیوه‌ی سه‌رسووڕێنه‌ر له ڕوومه‌تی پیغمبه‌ران ، سه‌رۆک عه‌شیره‌کان و قاره‌مانانی شه‌ڕ نێشانده‌دات .تاکی ئاسایی ناتوانێت به ئاوه‌ها مه‌قامیک به ده‌ست بخات که وه‌کوو نارده‌راوه‌ی خۆدا یا یه‌ک پێشوا گه‌ل قبوولی بکات .هه‌ڵکه‌وت هه‌یه له ڕوومه‌تی خڵه‌تێنه‌ری یاکوو ئاژاوه‌گێری هه‌ر ئه‌و ده‌سه‌لاتی کاریزمایی به‌ده‌ست بخات که قاره‌مانان یا ڕزگاریده‌ر به ده‌ستی ده‌هێنیت ،وه‌کوو (ئۆردوغان ،بنه‌ماله‌کانی ئه‌مرووی باشوور،ێه‌دام , ئه‌حمه‌دی نژاد،هیتلر،موسۆلینی .....)که‌سی کاریزما ده‌نگی لێقه‌وماوی و ره‌نجه‌کانی هه‌موو جڤاک بێت .کاریزما نامۆیی کومه‌لگا ئاشکرا ده‌کات و به ده‌سه‌لات سه‌رچاوه گرتوو له بێچاره‌یی و چاره‌ڕه‌شی گه‌ل قسه ده‌کات .کاریزما دڵی گه‌ل هه‌ست ئه‌کات و زه‌ێنیتیکی
نۆی وه‌پێش ده‌خات که به نێونجی ئه‌و گه‌ل به سه‌ر ئه‌و مسیبه‌تانه دا سه‌رکه‌وتوو ده‌بن.لێره‌دایه که که‌سایه‌تی کاریزماتیک له که‌سایه‌تی ئاسایی جێاده‌کریته‌وه .به
ڕیبه‌ری کاریزماتیک و تایبه‌تمندیکانی ڕیبه‌رانی کاریزماتیک
هه‌روه‌کوو که راڤه‌مان کرد ،کاریزما له ده‌سته‌واژه دا به تایبه‌تمندی که‌سێک ئێژن که به که‌سیه‌تی و یا به بیڕوباوه‌ری ئیکه ،بوونی هێزیک ڕیبه‌ری تایبه‌ت بێت .ئه‌م ده‌سه‌واژه‌یه به به‌شیک له ریبه‌رانیک که به که‌ڵک و ه‌رگرتن له هێزو توانایی شه‌خێی خۆی ده‌توانێت کارتێکه‌ریکی قووڵ و هاوێرله‌سه‌ر هۆگرانی خۆیدا هه‌بێت ،هێما ده‌دات .که‌وابوو ڕیبه‌ری کاریزماتیک یا ریبه‌ری دامه‌زراو به ڕاکێشه‌ری هه‌ڵاوێر ،به شێوه‌یک له ڕیبه‌ری ده‌له‌ن که بوونی ده‌سه‌لات و توانایی سه‌ڕۆبه‌خشی به هۆگرانی بێت وئه‌مه له کاتێکدایه که توانایی کانی ته‌نها له هێزی که‌سیه‌تی و وه‌ستۆگری که‌س سه‌رچاوه‌ی گرتبێت .له‌م شێوه ڕیبه‌ریه ،پێوه‌ندیکی بێ قازانج له پاداشتی ماڵی و به‌کاربردنی هێز دابین ده‌بێت .ئه‌و ڕیبه‌رانه له ڕاستیدا ڕیبه‌رانی خۆلقێنه‌ری مێژوون .هه‌ڤبه‌ری سه‌رامه له نێوان ڕیبه‌رانی کاریزماتیک و ژیانی رۆژانه‌ی ئه‌واندا هه‌یه . ده‌بێت ڕیبه‌ر جێا له بابه‌تی رۆژانه به‌رچاوبکه‌ویت ،و هۆگره‌کانی ئه‌و هه‌روه‌ها پڕایی ببن و له‌ژێانی کۆنی خۆیاندا گه‌وره‌ترین ئالۆگۆر پێکبێینن .چه‌شنی ڕیبه‌ری کومه‌لگاناسیی یه ،چ تێکۆشان بزوتنه‌وه یاسایی بێت یاکوو نا یاسایی ،چ له‌لایه‌ن ئه‌خلاقی باش بێت چ خڕاپ .
تایبه‌تمندیه‌کان و ێفاتی ڕیبه‌ری له قالبی نیشانده‌ریکی ناڕوون و بێ نێوبڕیک دان که بوون یا نه‌بوون هه‌روه‌ها زۆری ئه‌وانه له ڕیبه‌ران دا جێاوازه .نیشاندره‌کانی ڕه‌فتارکردن نێشان ده‌ده‌ن که ، ڕێبه‌رانی کاریزماتیک به توندی دژایه‌تی دۆخی سه‌رده‌م ببن وزۆرترین تێکوشان بۆ ئالۆگۆڕ دۆخی سه‌رده‌م ئه‌نجام به‌ده‌ن و ئامانجی ئه‌وان به‌رژه‌وه‌نیکه که ته‌واو له‌گه‌ل دۆخی سه‌رده‌م جێاوازی بێت .ئه‌و ڕێبه‌رانه گونجاوه مه‌ترسی که‌سیه‌تی سه‌روه قه‌بوول بکه‌ن و بۆدانانی کاری گه‌وره بکه‌ویته سه‌ر شانیان و له خۆ بوورده‌یی بکه‌ن تاکوو به ئامانج کانی هاوبه‌ش بگه‌ن .ئه‌وان به کارامه‌یی خۆیان و به بانتر رۆێشتن له سیستم بوو به شێوازه‌ی به کاربردنی ئامرازگه‌لی دوانه‌بڕاو و هاویڕ ده‌چه‌سپێنن .ره‌فتارگه‌لی نۆی ونا ئاسایی به کار ده‌بن و مه‌ترسیه‌کانی که‌سیه‌تی ئه‌نجام دان که به ئه‌حتمالی زۆر هیچ به‌رژه‌ونیکی بۆ ئه‌وان تێیدانێیه بگره ته‌واوه‌ی به‌رژوه‌ندی ئه‌وان که‌رامه‌تی گه‌ل و نێشتمانه‌که‌یانه .ڕێبه‌رانی کاریزماتیک ئامانجی داهاتوو به شێوه‌ی جێگیره‌وه ی دڵراکێش و هێژای ده‌سکه‌وت بۆ دۆخی سه‌ردمی نه‌رێنی ئیستا ده‌گێڕندنه‌وه .ئه‌وان ئه‌نگێزه‌کانی خۆیان به رۆونی باس ده‌که‌ن تاکوو بتوانن له ڕێگای ره‌فتاری ئازایانه‌وه و به بڕوا به خۆبوون ،تخێێ ،نائاسایی بوون و په‌شێوی له بابه‌ت وێسته‌کان و نیگه‌رانی هۆگرانی ،ڕێبه‌ری بکه‌ن ...
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
