ئۆجه‌لان: ئێمە نەك شەڕ، ئاشتیمان دەوێت ئەگەر دەتانەوێت پرسەكە چارەسەر بكەن، دەبێت هێڵی دیموكراسی وەگەڕ كەوێت
Friday, 18/12/2009, 12:00
عەبدوڵڵا ئۆجەلان سەبارەت بە بڕیاری خۆكشانەوەی پەرلەمانتارانی دەتەپە لە پەرلەمانی توركیادا بەم شێوەیە بیروبۆچوونی دەربری: بواری یاسایی لە توركیا هەر بە خۆیی باش كار ناكات و چارەسەریش لە تێكۆشانی دیمۆكراتیدایە. ئۆجەلان خواستی كە دامەزراوەیەك سازبكرێت كە هەموو دەورەبەرە دیمۆكراتیەكان لە خۆی بگرێت. ڕێبەری گەلی كورد عەبدوڵڵا ئۆجەلان بریاری دەست لە كاركشانەوەی پەرلەمانتارانی پارتی كۆمەلگای دیمۆكراتیشی ڕاڤە كردو گوتی: ئێمە هێشتا نەگەیشتوونەتە ئەو قۆناغە و بڕیارێكی لە جۆرەش دەشێ بە ڕاپرسی گەل جێبەجێ بكرێت.
ئۆجەلان دۆخی سیاسەتی بنبەستبووی ئەمڕۆی بە سەردەمی سەرەتای بزووتنەوەكەیان چواندو گوتی: كۆمەلەی خوێندكارانی شۆرشگێری زانكۆی ئەنقەرە لەو سەردەمەدا بریتی بوو لە دوو لایەن: یەكێكیان دەدەكۆ(DDKO)كۆمەڵەی چاندی شۆڕشگێری رۆژهەڵات و ئەویتریشیان گەنجانی شۆرشگیر یان دەڤ گەنچ(DVE-GENC) بوو، من ئەندامی هەردووكیان بووم، خوازیاری ئەوە بووم كە یەك بگرنەوەو پەرە بە برایەتی و ئازادی بدەن، بەڵام یەكێكیان هەڵخلیسكایە سەر هێڵی نەتەوەیی بورجوازی بچووك و ئەوی دیكەشیان رووەو هێڵی ناسیونالیزمی هەنگاوی نا، لایەكەی دیكەش دەیانگوت ناتوانن لە گەل كوردان رێككەون، پاشان من و كەمال پیرو حەقی قەرار چووینە كوردستان، ئەو هەر دوو هەڤاڵە توركە چونكە دەیانزانی كە من دەمەوێ هەر دوو گەلی كورد وتورك لە یەكتر نزیك بكەمەوە بۆیە بوون بە ری َهاڤاڵی كاروانی خەبات و تێكۆشانم.
ئۆجەلان گەشتی ئەو سەردەمەی بۆ كوردستان وەكو هەنگاوی ئاداری مێژوویی بەناو كردو بە بیری خستەوە كە ئەو گەشتەی لە ئاگری دەستی پێكردو لە قەرس، بازید و ئامەد لە گەڵ جەوانانی كورددا كۆببۆوە. ئەو هەنگاوە مێژووییە كە بووە هۆی ئەوە كە ئەمرۆش گەل رێزی لێدەگرێ و گوتی: گەل دەمناسێت، ئەوە 40ساڵە من ئەو تێكۆشانە بەرێوە دەبم ئەو كاتەش بزووتنەوەی وا لە توركیا هەبوو كە دان بە مافی كورداندا بنێت، بەڵام ئاستی بزووتنەوەی شۆرشگیری لە توركیا ئەوەندە بەرز نەبووەوە كە لە ئاست رووداوەكاندا بێت.
هەردوو شۆرشگێڕی چەپگری ناسراوی تورك دەنیز گەزمیش و ماهیر چایان دانیان بە بوونی كورد و مافەكانیان دا دەنا، دەنیز گەزمیش كاتێك لە سێدارە دەدرێت، گوتبووی: تێكۆشانی من تێكۆشانی برایەتی گەلانی كورد وتوركە، هاوكات ماهیر چایانیش دەیگوت كورد بوونی هەیە، ناشێ نكۆڵی لە پرسی كورد بكرێت، ئێمە ئەوەمان لە زاری ماهیر بیست، نواندنی هەڵوێستێكی لەو جۆرە لەو سەردەمدا، پێویستی بە بوێرییەكی یەكجار گەورە بوو، پێویستە هەموو كەسێك رێز لە دەنیز و ماهیر بگرێت. تەنیا پشتبەستن بەو میراسە دەتوانرێت سیاسەتی دیمۆكراتی لە توركیا جێگیربكرێت و بۆ ئەنجام گەیاندنی ئەو هەنگاوەش پێویستە هاوكاری لەگەل لایەنە دیمۆكراتەكانی توركیا بكریت تا دەرگای سیاسەت واڵا بكرێت.
لەو بروایەدامە كە هاوكاریكردن لەگەڵ ریكخراوەكانی وەكو تەهەكۆ ئەرتەشی ڕزگاری گەلی توركیا دەڤ گەنج و عەلەویەكان دەشێ هەنگاوی بەرچاو بنرێت و نزیكەی 40-50پەرلەمانتاریش بەشداریان پێبكرێت لەو كاروخەباتانەدا. كاتێك پەرلەمانتارانی دەتەپە بریاری دەست لەكاركشانەوەی خۆیان دەدەن پێویستە ئەو تایبەتمەندیانە لەبەرچاو بگرن و بە ڕاشكاوانە دەڵێم: بە بۆچوونی من ئێستا كاتی دەست لەكار كشانەوە نییە، چارەسەری لە تێكۆشانی دیمۆكراتی دایە.
بۆ گرتنەبەری بریارێكی لەو جۆرە پێویستە پرس و ڕا بە گەل بكریت و دواتر بریارێكی وا بدرێت، بەڵام ڕاوێژكاریەكە دەبێ زۆر جددی بێت، لە ئامەد دەشێ بە بەشداری هەزاران كەس كۆبوونەوەی جەماوەری ئەنجام بدرێن، دواتر شار بە شار كۆبوونەوە جەماوەریەكان ببەسترێن، دەتوانن بریاری گەڕانەوە بۆ پەرڵەمانیش بدەن و بڵێن ئەم هەنگاوەمان بە پێویست بینی، بەو جۆرە دەتوانن پەرە بە سیاسەتی دیمۆكراتی بدەن. پێویستە پەرلەمانتاران؛ پەرڵەمان بۆ كردنەوەی كەناڵەكانی سیاسەتی دیموكراتی بەكار بێنن، بەو جۆرە دەستكەوتە دیموكراتیەكانی كوردانیش بە هەدەر ناچن، پێویستە بتوانن لە نێو پەرڵەماندا گفتوگۆ لە سەر هەموو شتێك بكەن، برەودان بە تێكۆشانی دیمۆكراتی پێویستی بە سیاسەتی دیمۆكراتی هەیە، ئەنجامدانی ئەو هەنگاوە زۆر گرنگە. من وا لێكیدەدەمەوە كە ئەو جۆرە سیاسەتە دەبێتە هۆی تێكشاندنی هەڵوێستی توندڕەوانەی پارتی نەتەوەپەرستی مەهەپە و پارتی كۆماری گەل جەهەپە و تەنیا بەمەش ئاشتی بەرقەرار دەبێت.
ئێمە نەك شەڕ، ئاشتیمان دەوێت، با ئیدی منداڵانی ئەناتۆڵی نەكوژرێن.
ئۆجەلان هەروەها هەڵوێستی زهنیەتی دوو ڕوویانەو دڕندانەی ئاكەپەی لە ڕستەیەكدا بەرجەستە كردو ووتی: شتێك كە ئاكەپە، گوایا بۆ كوردان، عەلەویەكان و دیموكراتی بوون دەیكات، ناوەڕۆك پووچە. من نامەوێت گەریلاو سەربازیش ژیان لە دەست بدەن، بەڕاستی لەبەر ئەوەش زۆر غەمگینم، با چیدی ڕۆڵەكانی ئەنادۆل، رۆڵەی كورد و توركیش نەمرن، من لە نەخشە ڕێ دا بۆ ئەوەی بەر بەو توندوتیژیە بگیردرێ، پڕەنسیبی پێویستم دەستنیشان كردبوو، هەرچەندە هەندێك بە پەلەش ئامادەم كرد بوو، بەڵام دیسانیش من شتی پێویستم لەو بارەوە گوتبوو، هەمووان بەرپرسیاری دەخەنە ئەستۆی من، بەو شیوەیە حكومەتیش هەموو بارەكەی خستۆتە سەر شانی من، ئەوەش تەندروستم خراپ دەكا، ئەگەر دەتانەوێت پرسەكە چارەسەر بكەن، دەبێت هێڵی دیموكراسی وەگەڕ كەوێت. ئۆجەلان پێویستی بەپەلەی دیموكراسی، بە نەخشە و پیلانەكانی كاپیتالیزمەوە كە لە ئەناتۆڵی بەرێوەی دەبەن گرێدایەوە و لەو بارەوە ووتی: لە هیچ شوێنێكی جیهان بە هێندی ئەنادۆڵ كاپیتالیزم كردەیی نەكراوە، ئەو كاپیتالیزمەش، كاپیتالیزمی قومارە، ئەو كاتەی بنەماڵەیەك ساز دەكەن، هەندێك پارە، ماشێنیك، خانویەكیان دەست دەكەوێ، یەكسەر دەست لە تێكۆشانی كۆمەڵایەتی بەردەدەن، تەنانەت دەبنە تەگەرە لەبەردەم تێكۆشانی كۆمەڵایەتی، ئێمە بە سیاسەتی دیموكراتی و ئاشتیانە دەتوانین بەر بەوە بگرین.
ئۆجەلان هەروەها وتی بۆ ئەوەی ئەو لە پرۆسەكەدا رۆلی خۆی بە جێی بێنێت، دەبێت پرۆسەیەكی ئاشتی بێتە ئاراوە، دەبێت بە دروستی پرۆسەیەكی دیموكراسیبوون ئامادە بكرێت، بۆ ئەوەش دەبێت لە ئێستاوە مرۆڤ یەكسەر بكەوێتە خۆ. ئۆجەلان ووتی، خۆبەخۆ جەهەپە و مەهەپە لایەنگەری چارەسەری نین، ئاكەپەش هەڵوێستی ڕوون نییە، لە نێو ئاكەپەدا، كەم كەس هەن لە دڵەوە لە هێڵی ئیسلامی دیموكراتیدابن، ئەوەش 7 ساڵە ناوەرۆكی ئەو هێڵەش بەتاڵ دەكرێتەوە، لە ناو ئەو هێڵەدا، ئیسلامی دیموكراتی بە ئیسلامی میانڕەو بەتاڵ دەكرێتەوە، ئەوانەی كە چارەسەری دەخوازن و ئەوانەشی كە نایخوازن لە نێو ئاكەپەدا هەن.
ئۆجەلان هەڵوێستی زهنیەتی دوو ڕوویانە دڕندانەی ئاكەپەی لە ڕستەیەكدا بەرجەستە كردو ووتی: شتێك كە ئاكەپە، گوایا بۆ كوردان، عەلەویەكان و دیموكراتی بوون دەیكات، ناوەڕۆك پوچە، دەیانەوێت كوردان لە رێی كوردانەوە بێ كاریگەر بكەن، دەستنیشانی كرد، كە ئێستا چ هێڵێك لە رۆڵ گێران دایە و بە بیری هێنایەوە كە لە توركیادا هێڵی ئیتحادوتەرەقی درێژەی پێدەدرێت و ووتی: لە توركیادا 2 هێل لە نێو ململانێدان و بەم شێوەیە درێژەی بە قسەكانی دا: لە ڕاستیدا، لە توركیادا، 2هێز هەن، یەكێكیان، هێلێَكی وشك و فاشیستی ئیتحادوتەرقیە، ئەوی دیكەشیان هیزی میانڕەوە، هەرچەندە كەمیش بێت، هەندێك لە نێو ئاكەپە و هەندێك لە نێو ئەرتەشی توركدا بوونی هەیە. لە ڕاستیدا، ئەو دوو هێزە لە ململانێدان، ڕۆژانە ئەفسەر و جەنەراڵ دەستگیر دەكرێن، هۆكاری ئەو گرتننانەش ململانێی نێوان ئەو دوو هێزەیە.
ئۆجەلان وتی كاتی هەواگۆڕیی بووە بە دوو كاتژمێر و ڕاشیگەیاند كە ئەو سزای ژوورەی بۆ بڕاوەتەوە ئەرێ كراوە، بەو پێیە 21جار سزای ژووری تاكەكەسی بۆ رێبەری گەلی كورد عەبدوڵڵائۆجەلان بڕاوەتەوە. لە ژوورەكەمدا پەنجەریەكیان كردەوە، كاتێ هەواگۆڕكێم بووە دوو كاتژمێر، دوینێ چوار هەڤاڵم بینی لە گەڵیان دانوستانم كرد، گۆڕانكاریەكان لە ئیمرالی ئەوانەیە، بەڵام بەپێی ئەو زانیاریانەی كە ئۆجەلان بە پارێزەرانی داوە، ئەو سزای ژوورەی لەم ماوەی دواییەدا بۆی بڕایەوە، ئەرێ كراوە، بیانووەكەش ئەوەیە كە ئۆجەلان گوایە هەڕەشەی لە دەوڵەت كردووە.
رێبەری گەلی كورد عبدوڵا ئۆجەلان بەو قسانە وەڵامی ئەو كردەوانەی دایەوە: ئەو بانگەشانە ڕاست نین، من هەڕەشە لە كەس ناكەم، من تەنیا ئاماژە بە ڕەوشەكە دەكەم، من شتێكم لە دژی ئەو كەسانە نەگوتووە كە لە پەرلەمانن، واتە من لەسەر كەسایەتی مرۆڤەكان شتێكم نەوتووە، تەواوی ئەو قسانەی دەیكەم بەپێی بنەمای سیاسەتی دیموكراتیانەیە، ئەوەی دەیكەم لە دژی تێگەیشتنی ئەو كەسانەیە كە لە پەرلەمانن و نایانەوێ چارسەری بەرقەرار بێ. ئۆجەلان ڕایگەیاند كە ئەو دەربارەی بابەتەكە داوایەكی رەوانە كردووەو ووتی، نابێ مەسەلەكە لە چوارچێوەیەكی تەنگی حقوقی دا هەڵسەنگێنرێ، كاتێ ڕەخنە دەكەم و قسە دەكەم تەنیا پشتڕاستم بە هێزی خۆم و ڕاشیگەیاند كە ئەو گەلی كورد و دۆستانیان باوەڕیان بەو هێزە هەیە. ئۆجەلان باسی لە ناڕەزایی گەل لە كوردستان كردو سەرەخۆشی لە بەبنەماڵەی ئایدن ئەردەم لەئامەدو بنەماڵەی نەجمی ئۆرال و كەماڵ ئاغجا لە كووپ كرد. ئۆجەلان وتی هێڕشبەران دوو كوردیان لە كۆپ قەتڵ كرد دوكاندارێكی ئاسایی نییە، ئەركدارێكی تایبەتی دەوڵەتە. لە دژی هێرشەكان دەبێ گەلی كورد خۆی بپارێزێ و ئەو كەسانە لە بەدلیس سێرت و زۆر دەڤەری تر ڕێكخستن كراون، زۆر كەس لە دەوریان كۆبونەتەوە، من لە هەندێ نوسینی رۆژنامەكان دەتوانم لەو مەسەلەیە تێبگەم و بگەمە ئەو ئەنجامانە، لەوانەیە هەزاران كەس وەك ئەو كەسانە لە دەروی ئامەد مۆڵ درابن، ئەو كەسانە چاوەڕێی كۆمەڵكوژین، چاوەڕێن كە داخۆ كەی كۆمەڵكوژی ئەنجام بدرێ، كاتێ كۆمەڵكوژی دەست پێبكات، ئەو كەسانە بۆ كوشتنی كوردان ئامادە كراون.
ئۆجەلان ئەم هەفتەیە باسی لە بالی هەندێ ڕێكخستنی ئەرگەنەكۆن كە باڵی خۆیان تا نێو كوردان درێژ كردووەو ووتی، ئامانجی ئەو ڕێكخستنانە لەبەریەك هەڵوەشاندنی تێكۆشانی دیموكراتی گەلی كوردەو ناكرێ من بەرپرسیاری هەموو شتێك ببین، ئەوانە ژمارەیەكی زۆر گروپی چەتەیان دروست كرد، چەتەی چوارینە، كەسانی وەك هۆگر و شەمدین كەوتنە هاوكاری كردنی ئەرگەنەكۆن، دایان بە سەر گوندی وەك زانقرت و گەورە و بچوكیان قەتڵ كرد، ئەو كەسانە ویستیان منیش بكوژن، ڕوداوی حەسەن بینداڵ دەزانن، پاشان ئەو چەمكە لە لایەن عوسمان و بۆتانەوە درێژەی پێدرا، ئەو كەسانە زیانیان بە تێكۆشانمان گەیاند، ئەو كەسانە هەوڵیاندا كە تێكۆشانی دیموكراتی و نرخەكانمان مایە پوچ بكەن.لەدوایی دا سڵاوم ئاراستەی گەلی كورد و گیراوانی زیندانەكانیئ سێرت، ئامەد، بەدلیس وچەولیك دەكەم.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
