ئۆجه‌لان : جارێکی دیکه هاوخه‌می خۆی بۆ ئازاره‌کانی بنه‌ماڵه‌ی 4 چالاکوانی سیاسی کورد که له‌م ماوه‌یه‌دا له‌سێداره دران
Tuesday, 25/05/2010, 12:00
ئۆجه‌لان بۆ چاره‌سه‌ری پرسی کورد و سه‌قامگیربوونی ئاشتی جارێکی دیکه مه‌رجه ئاسایشی و دیموکراتییه‌کانی به‌بیرهێنایه‌وه.
رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان رۆژی هه‌ینی رابردوو دیداری له‌گه‌ڵ پارێزه‌ران ئه‌نجام دا و شرۆڤه و په‌یامی گرنگی راگه‌یاند.
ئۆجه‌لان له‌دیداری ئه‌مجاره‌شیدا هاوخه‌می خۆی بۆ بنه‌ماڵه و که‌سوکاری چالاکوانانی سیاسی ده‌ربڕی، که له 9ی ئه‌م مانگه‌دا له‌لایه‌ن رژێمی ئێرانه‌وه له‌سێداره‌دران و سڵاوی له به‌رخۆدانی گه‌لی کورد له رۆژهه‌لاتی کوردستان کرد.
ئۆجه‌لان له‌مباره‌یه‌وه وه‌های گووت:له‌پێناو چاره‌سه‌ری پرسه‌که ئێمه ده‌توانین ده‌ست به قۆناخی دیالۆگ و دانوستاندن بکه‌ین. به‌ڵام به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئێران به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌کی دژواره و دانوستاندنیش له‌گه‌ڵیدا هه‌ر دژواره
ئۆجه‌لان سه‌رنجی راکێشایه سه‌ر گرنگی ئه‌و قۆناخه مێژوویه و ده‌ستنیشانی کرد که ئه‌و نازانێت لایه‌نه‌کان چه‌نده تێگه‌یشتنیان بۆ جددییه‌تی ره‌وشه‌که هه‌یه و به‌مڕه‌نگه ئه‌م پێواژۆیه‌که به‌ره‌و کوێ ده‌چێت.
ئۆجه‌لان گووتی: ئێمه ده‌مانه‌وێ پرسه‌که به‌ته‌واوی چاره‌سه‌ر بکه‌ین. من ئه‌وه 18 ساڵه له‌م پێناوه‌دا تێده‌کۆشم. پێویسته به سازشی بچووک بچووک له پرسێکی وه‌ها گرنگ و مێژوویی نزیک نه‌بنه‌وه. من ئه‌وه ده‌ڵێم رێککه‌وتن، نه‌ک له‌سه‌ر سازشکردنه‌کان، به‌ڵکو له‌سه‌ر پره‌نسیپه‌کان دێته‌دی. ئه‌مه زۆر گرنگه و بۆ هه‌موو که‌سێک، به‌تایبه‌تی که‌سانی په‌‌یوه‌ندیدار ده‌یڵێم. چاره‌سه‌رییه‌کی هه‌میشه‌یی له‌سه‌ر بنه‌مای پره‌نسیپ دێته‌دی. سازش رێ له‌به‌رده‌م بێناوه‌رۆککردن ده‌کاته‌وه.
ئۆجه‌لان وه‌ها له‌سه‌ر شرۆڤه‌کانی به‌رده‌وام بوو:
باس له یه‌کێتی خاک و سنووره‌کان ده‌که‌ن، ئێمه‌ش ده‌ڵێین باشه. نه‌ته‌وه- ده‌وڵه‌تێک وه‌کو سێوێک له‌سه‌ر سینییه‌کدا بیده‌نه من من په‌سند ناکه‌م. من گووتوومه کۆماری دیموکراتی، وڵاتی دیموکراتی، نه‌ته‌وه‌ی دیموکراتی و ده‌ستووری بنچینه‌یی دیموکراتی. بێگومان ده‌ستوورێکی بنچینه‌یی دیموکراتییانه شێوه ده‌دات به چاره‌سه‌ری پرسه‌که. جارێکی دیکه باسی رێژه‌ی به‌ندی هه‌ڵبژاردنه‌کان و دیموکراتیزه‌کردنی ناوه‌وه‌ی حزب ده‌که‌م. به حکومه‌ت و سه‌رۆکوه‌زیر ده‌ڵێم ئێوه به‌دانه‌به‌زاندنی رێژه‌ی به‌ندی هه‌ڵبژاردنه‌کان، هه‌ندێک کورسی تری په‌رله‌مان قازانج ده‌که‌ن، ئێوه به‌مه چی چاره‌سه‌ر ده‌که‌ن؟ ئه‌گه‌ر ئێوه ئه‌و پرسه چاره‌سه‌ر نه‌که‌ن، ئه‌وا ئێوه له‌ماوه‌ی سێ مانگدا له‌ناوده‌چن. ئه‌و خاکه‌ی له‌ژێر پێیه‌کانت دایه، هه‌ڵده‌خلیسکێ. ئه‌مه ئێوه‌ش ده‌یبینن، کڵیچدار ئۆغڵو دێت. من به‌سه‌رۆکوه‌زیر ده‌ڵێم ئه‌گه‌ر ئێوه چاره‌سه‌ری نه‌که‌ن، ئه‌وا کڵیچدار ئۆغڵو چاره‌سه‌ری ده‌کات.
ئۆجه‌لان ده‌ستنیشانی کرد کڵیچدارئۆغڵو ده‌توانێت هه‌ندێک گۆڕانکاری نوێ پێکبێنێت و گووت: ده‌توانێت که‌مالیزم له‌سه‌ر بنه‌مای دیموکراتی به‌گوێره‌ی ئه‌مڕۆ هه‌موار بکات. من ئه‌مه گرنگ ده‌بینم.
ئۆجه‌لان ئه‌م بانگه‌وازییه‌ی له حکومه‌تی تورک کرد: با ئه‌مه به ئاکه‌په و سه‌رۆکوه‌زیر بگووترێ ئۆجه‌لان 8 ساڵه زۆر چاکه‌ی بۆ ئێوه کرد. ئێوه به‌هاکه‌یتان نه‌زانی. به هه‌زاران، ته‌نانه‌ت به ده‌یان هه‌زار گه‌ریلا، بۆ خاتری من به‌برسێتی و له‌ناو سه‌نگه‌ره‌کاندا راوه‌ستاون. قۆناخی بێ شه‌ڕ و بێچالاکی سه‌ربازی، به کاریگه‌ری من به‌دیهات. من ئه‌مه ده‌زانم، من هێزی خۆم بۆ ئاشتی، دیالۆگ و چاره‌سه‌ری به‌کارهێنا. من لێره‌وه، بۆ ئه‌وه‌ی سه‌ربازێک نه‌مرێ زۆر شتم کرد. من زۆر جار نامه‌م نووسی. زۆر پێشنیارم کرد. به‌ڵام ئێوه هیچ شتێکتان له‌به‌رچاو نه‌گرت. ئه‌مه دوا شانسه بۆ ئێوه.
من هه‌میشه خواستوومه ئه‌و ده‌سته‌ی درێژ کراوه بیگرم. من وێڕای هه‌موو مه‌ترسییه‌کان ئه‌و شتانه‌م کرد. به‌ڵام نه‌بوو. ئێستا ئێمه له قۆناخێکی نوێ دایین و پێواژۆیه‌کی نوێ له‌به‌رده‌م ئێمه دایه.
رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان جارێکی دیکه به‌بیری هێنایه‌وه که ئه‌و بۆ چاره‌سه‌ری دیموکراتیانه مه‌رجه‌کانی مافی مرۆڤ و دیموکراتیزه‌کردنی پێشنیار کردووه و ده‌ستنیشانی ئه‌و هه‌نگاوانه‌ی کردووه که‌وا بۆ چاره‌سه‌ری پێویسته بنرێن.
ئه‌وه‌ی هه‌ره گرنگه مافه‌کانی مرۆڤ و دیموکراتی و مه‌رجه‌کانی ئاسایشییه. دیالۆگ سه‌باره‌ت به مه‌رجی ئاسایشی زۆر گرنگه. ئه‌گه‌ر ئه‌مه نه‌بێت پێواژۆیه‌که پێشناکه‌وێت. گرنگێتی و چوارچێوه‌ی مه‌رجی ئاسایشی به‌ده‌په‌ش تێده‌په‌ڕێنێ. چوارچێوه‌ی دیدار له‌گه‌ڵ به‌ده‌په دیار نییه. به‌ڵام گفتوگۆ له‌سه‌ر مه‌رجی ئاسایشی به‌بێ که‌جه‌که نابێت. که‌جه‌که رێکخستنێکی ره‌وا و دیموکراتییه. تا هاوکاری من و که‌جه‌که نه‌بێت، پێداویستییه‌کانی ئه‌و مه‌رجه به‌دینایه‌ت. به‌هه‌زاران و به‌ده‌یان هه‌زار گه‌ریلا هه‌یه، قۆناخی راگوزاری چۆن ده‌بێت. له زیندانه‌کان پێنج هه‌زار زیندانی هه‌ن. له ئه‌وروپا به‌ده‌یان هه‌زار په‌نابه‌ر هه‌یه. به‌هه‌زاران سیاسه‌تمه‌داری قه‌ده‌خه‌کراو هه‌یه. کاتێک که بخوازن چه‌که‌کان دابنێن له‌کوێی دابنێن؟ ئه‌مه‌ش دیار نییه.دیار نییه که چۆن به‌ده‌یان هه‌زار که‌س به‌شداری ژیانی سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تی ببن. ده‌بێت هه‌مووی هه‌نگاو به‌هه‌نگاو قسه‌یان له‌سه‌ر بکرێ. لێره‌دا رۆڵی که‌جه‌که هه‌یه. ئه‌وانیش رای من وه‌رده‌گرن. سه‌یری بڕیاڕی من ده‌که‌ن. تا ئه‌مه نه‌بێت، چاره‌سه‌رییه‌کی هه‌میشه‌یی به‌دینایه‌ت.
رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵلا ئۆجه‌لان ده‌ستنیشانی کرد که ئه‌وان بۆ چاره‌سه‌ر جددیین و خوازیاری به‌دیهاتنی چاره‌سه‌رییه‌کی هه‌میشه‌یی و ته‌واون و گووتی: ده‌توانن بچن له‌گه‌ڵ قه‌ندیل قسه بکه‌ن. ئه‌مه‌ش له‌هه‌موو روویه‌که‌وه زه‌حمه‌ته. له‌رووی کرداریشه‌وه زه‌حمه‌ته. به‌ڵام ئه‌گه‌ر وه‌زاره‌تی ناوخۆ بیه‌وێت، ئه‌وا ده‌توانێت رێگای ئه‌مه دروست بکات.
ئۆجه‌لان سه‌باره‌ت به دانوستاندنی مه‌رجی ئاسایشیش وه‌های گووت: راوێژکاری ئاسایشی گشتی دابمه‌زرێنن. ئه‌و راوێژکارییه ده‌توانێت سه‌رپه‌رشتی دانوستاندنی په‌یوه‌ست به مه‌رجی ئاسایشی بکات.
رێبه‌ری گه‌لی کورد ده‌ستنیشانی کرد که ئه‌و ئاماده‌یه چاو به‌و بڕیاره‌ی خۆی بخشێنێته‌وه که‌وا تا 31ی مانگی مه‌ی خۆی له نێو مه‌سه‌له‌که‌دا خۆی ده‌کشێنێته‌وه. به‌ڵام بۆ ئه‌مه ده‌بێت هه‌ڵوێستێکی جددی ده‌ربکه‌وێته وو.
ئۆجه‌لان له‌مڕووه‌وه گووتی: ئێمه شانسێکی مه‌زنمان به ئاکه‌په دا. ئه‌وه 8 ساڵه بۆ ئه‌مه زۆر چاکه‌مان له‌‌گه‌ڵیاندا کرد. به‌ڵام ئاکه‌په به‌های ئه‌مه‌ی نه‌ده‌زانی. هه‌وڵدانه‌کانی من به به‌رده‌وامی بۆ دیالۆگ و رێککه‌وتن هه‌بوون. من له‌م بابه‌ته‌دا دروست هه‌ڵسوکه‌وتم کرد. ده‌زانرێت که چه‌ندین نامه‌م له‌کاتی ده‌سه‌ڵاتدارێتی ئاکه‌په دا نووسیوه. به‌ڵام ئه‌و نامانه به‌ئامانجی خۆیان نه‌گه‌یشتن. من ده‌سته‌واژه‌ی کشانه‌وه وه‌کو تاکتیک به‌کارناهێنم. من ئاماده‌م چاو به هه‌ڵوێستی خۆمدا بخشێنمه‌وه و بۆ کاتێکی تر درێژی بکه‌مه‌وه. به‌ڵام بۆ ئه‌مه جددییه‌ت و به‌بڕیاربوون و به‌ئیراده‌بوون ده‌خوازم.
ئۆجه‌لان باسی ئه‌و رووداوانه‌شی کرد که له روودانی سێ ئه‌گه‌ری دوای خۆکشاندنه‌وه‌ی له پێواژۆیه‌که‌دا کرد و ده‌ستنیشانی به‌رپرسیارانی هه‌ر سێ ئه‌گه‌ره‌که‌شی کرد.
رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان باسی روودانی سێ ئه‌گه‌ری کرد که ئه‌گه‌ر ئه‌و خۆی له‌پێواژۆیه‌که‌دا بکشێنێته‌وه، ئه‌گه‌ری روودانیان هه‌یه. له‌مباره‌یه‌وه ئۆجه‌لان گووتی:
ئه‌گه‌ر هه‌نگاوێکی ئه‌رێنی نه‌هاوێژرێت و وه‌کو من گووتبووم من خۆم له‌نێو مه‌سه‌له‌کدا ده‌کشێنمه‌وه، چی رووده‌دات؟ وه‌کو پێداویستی به‌رپرسیارێتی مێژوویی خۆم ده‌ڵێم ده‌کرێ سێ شت رووبده‌ن ئه‌وه‌ی یه‌که‌م: ده‌وڵه‌ت ده‌توانێت هێرش بکاته سه‌ر په‌که‌که. ئه‌گه‌ر تێکشکانیش روونه‌دات ئه‌وا ده‌بێته هۆی روودانی زیانی مه‌زن. له‌هێرشه ئاسمانییه‌کی ئه‌مدواییشدا روونده‌بێته‌وه که که ئه‌مه ئه‌گه‌ری یه‌که‌مه. له‌ئه‌نجامی ئه‌مه‌دا ده‌وڵه‌ت و حکومه‌ت به‌رپرستیارن ده‌بن.
ئۆجه‌لان باسی ئه‌گه‌ری دووه‌میشی کرد و ده‌ستنیسانی کرد که ئه‌گه‌ری دووه‌میش ئه‌وه‌یه که که‌جه‌که خۆبه‌ڕێوه‌بردنی دیموکراتی رابگه‌یه‌نێت.
ئۆجه‌لان ده‌ستنیشانی کرد که له‌مڕووه‌وه به‌رپرسیارێتی ده‌که‌وێته ئه‌ستۆی که‌جه‌که و گووتی: ئه‌گه‌ری دووه‌میش که‌جه‌که ده‌توانێت به‌رپرسیارێتی له‌ئه‌ستۆی خۆی بگرێت. پێشتریش موراد قه‌ره‌یڵان و دوران کاڵکانیش له‌مباره‌یه‌وه لێدوانیان دابوو و باسی پێواژۆی نوێی کردبوو. ده‌توانن بڵێن له قۆناخی نوێدا ئه‌وان له‌لایه‌نی سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تی و ئابووری و چاندییه‌وه به‌رپرسیارێتی له‌ئه‌ستۆی خۆمان ده‌گرین و خۆبه‌ڕێوه‌بردنی دیموکراتی راده‌گه‌یه‌نین. نموونه‌ی ئه‌مه‌ش له ئه‌بخازیا، کۆسۆڤۆ، چاچانستان، ته‌نانه‌ت له باکووری قوبرسیش هه‌ن، که تورک و ده‌وڵه‌تی تورک باش ده‌یزانن. به‌رپرسیارێتی هه‌وڵدانێکی وه‌هاش ده‌که‌وێته ئه‌ستۆی که‌جه‌که‌وه.
ئۆجه‌لان باسی ئه‌گه‌ری سێیه‌میشی کرد و وه‌کو په‌ره‌سه‌ندنی توندوتیژی له ئاستی ناوین ناوزه‌دی کرد و ده‌ستنیشانی کرد که ئه‌وا ئه‌نجامی ئه‌مه‌ش په‌که‌که و ده‌وڵه‌ت لێی به‌رپرسیارن.
ئۆجه‌لان له‌سه‌ر شرۆڤه‌کردنی ئه‌م بابه‌ته وه‌ها به‌ردو‌ام بوو:
ئه‌گه‌ری سێیه‌میش شه‌ڕ له هاوسه‌نگییه‌کدا به‌رده‌وام، ده‌بێت. ئه‌وان خۆشیان ئه‌مه ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ری نه‌یه‌ته‌دی، ئه‌وا شه‌ڕ به‌توندوتیژییه‌کی ئاست ناوین رووده‌دات. به‌ڵام منیش به‌گوێره‌ی ئه‌زموونی شه‌ڕی گه‌ریلایی خۆم له دوای قه‌ڵه‌مبازی 15ی ئۆگستۆسه‌وه مه‌ترسییه‌کی وه‌ها ده‌بینم. ئه‌گه‌ر شه‌ڕ درێژتر ببێته‌وه له‌وانه‌یه رێ له‌به‌رده‌م ده‌ژه‌نه‌ربوونی هه‌ردوولا بکاته‌وه. ئه‌مه‌ش ده‌کرێ له‌گه‌ڵ خۆیدا توندوتیژییه‌کی بێ کۆنترۆڵ بێنێت. له‌ناو ده‌وڵه‌تدا چه‌ته‌ی وه‌کو ئه‌رگه‌نه‌کۆن و له‌ناو په‌که‌که‌شدا له‌وانه‌یه چه‌ته‌ی وه‌کو هۆگر و چوار چه‌ته‌که ده‌ربکه‌ون. ئه‌وکاته به‌رپرسیارێتی ده‌که‌وێته ئه‌ستۆی ده‌وڵه‌ت و په‌که‌که. من جارێکی دیکه ده‌ڵیم به‌رپرسیارێتی ده‌که‌وێته ئه‌ستۆی ئه‌وانه‌وه. من له‌به‌ر به‌رپرسیارێتی مێژوویی خۆم وه‌ها ده‌ڵێم و ئه‌رکی هۆشداریدان به‌جێدێنم.
ئۆجه‌لان ده‌ستنیشانی کرد گرفته ته‌ندروستییه‌کانی پشتی و چاوی و هه‌ناسه‌دانی به‌رده‌وامه و گووتی: ئازاری پشتم به‌رده‌وامه. هه‌روه‌ها گرفتی بێخه‌ویشم وه‌کو رابردووه. گرفتی هه‌ناسه‌دانیشم هه‌یه. ئه‌و گرفتانه به‌شیوه‌یه‌کی جددی ره‌وشی ته‌ندروستی من تێک ده‌ده‌ن. من نازانم هه‌ڤاڵانی ئێراه چۆن ده‌توانن لێره بمێننه‌وه. له‌گه‌ڵ کاتدا ئه‌مه به‌دیار ده‌که‌وێت. پێش ئێستا شاندێک هاتبووه ئێره و لێکۆڵینه‌وه‌ی کردبوو، نیو کاتژمێر لێره مانه‌وه. دۆخی ئێره کاریگه‌ری له‌سه‌ر ئه‌وانیش کرد. به‌هۆی که‌می هه‌واوه نه‌یاتوانی زیاتر لێره بمێننه‌وه.
ئۆجه‌لان ده‌ستنیشانی کرد که تێکۆشان له‌پێناو گه‌لدا شکۆمه‌ندی به مرۆڤ ده‌به‌خشێت و گووتی: سه‌ره‌ڕای هه‌موو دژوارییه‌کان من شکۆمه‌ندێتی گه‌له‌که‌مان ده‌پارێزم. له‌پێناو ئه‌واندا ده‌ژیم و زۆر به وردی هه‌ڵسوکه‌وت ده‌که‌م.
ئۆجه‌لان ئه‌وه‌ی به‌بیر هێنایه‌وه که ئه‌وه‌ی ده‌خوازێت شکۆدار ببن، پێویسته وه‌ها هه‌ڵسوکه‌وت بکه‌ن و گووتی: مافی هیچ که‌سێک نییه یاری به شکۆمه‌ندی و که‌رامه‌تی گه‌ل بکات.
رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان سه‌ره‌خۆشی خۆی له بنه‌ماڵه‌ی ئه‌و 30 کرێکاره‌ی کانه‌کان کرد که‌وا له شاری زۆنگولداكدا گیانیان له‌ده‌ست دا.
ئۆجه‌لان له کۆتایی دیداره‌که‌یدا دانیانی سیاسی و گه‌لی کوردستان، به‌تایبه‌تی خه‌ڵکی شاره‌کانی وان و موش کرد.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
