كۆمۆنیزم و ، ئیسلام و ، نەنكم

Sunday, 24/11/2013, 12:00

و .لە عەرەبیەوە(یاسین لەتیف)

نەنكم نە قورئانى دەخوێند و نە كارڵ ماركس و نە هیچ پەرتوكێك ، لە گەڵ ئەوەشدا هەمیشە لە ڕودانى هەر كێشەیەكدا لە نێوان پیاوانى خێزانەكەى یان دێكەى بە دادوەرى حوكمى دەكرد . ئەوەش نەریتێكى بۆ ماوەیەى لادێیى میسر بوو هەر لە سەردەمى (خوا ئەزیس ژیر) و (خواى دادوەرى میعات) . هەست كردن بە دادوەرى خەسڵەتێكى سروشتى مرۆڤە ، وەكو هەست كردن بە خۆشەویستى و ئازادى و شكۆیى و یەكسانى . بەڵام یارى حزبەكان و حوكم كردن ڕۆحى هەست كردن بە دادوەرى گەندەڵ دەكات لە لاى ئەوانەى پتر سەرقاڵن بە سیاسەتەوە . بە بێ چاوپۆشى لە ((ئایین و ڕەگەزو چین)) هەرگیز دادوەرى گوزارشت لە یەكسانى ڕاستەقینەى نێوان خەڵك ناكات . بەڵكو دادوەرى كرا بە ڕاگردنى هاوسەنگى نێوان هێزە حزبییە ڕكەبەرەكان بۆ دەسەڵات . بەشداریكردنە لە سەر هاوسەنگیەكان بۆ بە دیهێنانى ڕێكەوتنى نێوانیان و ، دابەشكردنى كورسیەكان و پلەو پایە بە پێى سەنگى هێزەكانیان نەك بە پێى دادوەرى . حزبى نورى سەلەفى واى دەبینێت ((ڕوخسارى ژن عورەتە)) ئەم حیزبە بۆ ((دژایەتى یاسا)) دروست بوو لە كەمایەتیەكى زۆر كەم لە پاش یونایرى 2012 . پاڵپشتێكە بۆ قورساى سیاسى و یارى هاوسەنگى (لە نێو لیژنەى دەستوور) . زیاتر لە نیوەى كۆمەڵگا ،پتر لە چل ملیۆن ژن كە زۆرایەتى گەلى میسر لە دەرەوەى حزبەكانن ، بە حوكمى یاسا قەدەغەیە ژنان حزبى خۆیان پێك بێنن كە بریتین لە نیوەى كۆمەڵگا . مەرجى سیاسى و دارایى ستەمكارانە دەسەپێنن كە لە تواناى كرێكاران و جوتیاراندا نییە و بە هۆى هەژارى و دواكەوتنیانەوە بەشدار نابن لە گەمە سیاسیەكان دا . دوو چینى عەنتیكە دروست بوو ، چینێكى بەرپەرچ دانەوە لە جوتیارە هەژارەكان ، وە چینێكى نەخوێندەوار لە قاهیرە و پیرە خاوەن ئەرزەكانیش لە لادێ ، جوتیارە هەژارەكان هیچ ڕۆڵیان نەبوو لە سیاسەت دا ، تەنها بارۆنەكان یان ئاغاى خاوەن ڕەبەن كۆیانى دەكردەوە بۆ ئەوەى دنگیان بۆ بدات .بارۆن و ئاغاكان بەو بەڵێنە درۆیانەى كە بە جوتیارەكانیان دەدا بۆ بە دیهێنانى داواكاریەكانیان سەركەوتوو دەبوون . ئەو كاتەش كە دیالۆك سەبارەت بە سانا ترین مافى جوتیار لە پەرلەمان دەهاتە پێش ، نوێنەرە بارۆنەكان هاواریان لێ ڕاست دەبووەو دەیانگوت ئەوە ((بەلشەفیەتە)) ئەوە شوعیەتە . لە ماڵى ئێمەدا لە نێوان هەردوو خێزانى دایكم و باوكم ململان ڕویدەدا هاو شێوەى ئەنجومەنى نوێنەران . هەڵوێستى خێزانەكەى دایكم لە گەڵ بارۆنەكان و بەگەكان و شا فاروق بوون و پشتیوانیان لێ دەكردن ، پێیانوابوولە هەر هەنگاوێكیاندا خوا لە گەڵیاندایە . بەڵام خێزانەكەى باوكم دژ بە بارۆنەكان و ئاغاكان بوون بە تایبەتى دایەگەورەم دەیگوت : ـ ((هەرگیز خودا لە گەڵ ستەمكاردا نییە)) . پیاوانێك لە بەرزەوە سرنجیان دەدا بە جلى شیك پۆشەوە ((ئاغاكان لە ژێر لێویانەوە بە توڕەییەوە).دەیانگوت چۆن ژنە جوتیارێكى پیر بەشدارى لە مشت و مڕى سیاسى دەكات ؟ . بەڵام ئەو گرنگى پێنەئەدان و بەردەوام بوو لە بەرگیرى كردن لە دادوەرى ساناو سەرەتایى . یەكێكیان دەیگوت ئەو قورئانى نەخوێندووە ، نەنكیشم ووڵامى دەدایەوە : خودا خۆى دادوەرە و بە عەقڵ دركى پێبكەن نەك بە پەرتووك . بە بۆچوونى پیاوە سیاسیەكانى خێزانى دایكم ، نەنكیشم دەبووە جوتیارێكى كۆمۆنیستى مولحد وەكو كوڕەكەى مەبەستم ((باوكمە)) . لە گەڵ ئەوەشدا باوكم كۆمۆنیست نەبوو و پەیوەندى بە هیچ حیزبێكەوە نەبوو ، بەڵام تۆمەتباریان دەكرد بە ((كۆمۆنیست و ئیلحاد)) ، ئەمەیان دەخستە پاڵ هەر كەسێكەوە ووشەى ((هەژار)) یان چینى زەحمەتكێشى بە زاردا بهاتبایە . لە سەر ئەم زاراوانە مرۆڤ دەخرایە زیندانەوە ، چۆن بێ دەربەست و نا ئاگان بوینایە كە((سیستەمى چینایەتى پتریاركى)) لە سەر چەوساندنەوەى نێرایەتى ڕەها لە خێزان و دەوڵەت بە ڕێوە دەچوو ؟ . لە چلەكان و سەرەتاى پەنجاكانى سەدەى بیستەم كە ململان لە نێوان كۆمۆنیست و ئیسلام لە ئارادا بوو لە دنیایەكدا كە دابەش ببوو لە نێوان بلۆكى ڕۆژهەڵات بە سەركردایەتى یەكێتى سۆفیەت و ، بلۆكى ڕۆژئاواى سەرمایەدارى بە سەركردایەتى ولایەتە یەكگرتووەكانى ئەمریكا . بەڵام وڵاتە موستەعمەرەكانى ئاسیاو ئەفریقا ((لە نێویشیاندا میسر لە ژێر داگیركارى بریتانیادا بوو)) . ئەو كات سەر بە هێزە ئیمپریالیزمەكان بوو ، (لە ڕوانگەى هێزە سەرمایەدارەكانەوە) ئیسلام بەرتەسك دەكرایەوە بۆ كەرەستەیەك بە مەبەستى لێدانى كۆمۆنیست ، هەروەها كۆمۆنیستیش بەرتەسك دەكرایەوە (لە مستەعمەرەكانى جیهانى سێهەم)) بۆ بانگشە كردنى ئیلحاد . دیسان بۆ لێدانى هەر بزووتنەوەیەكى جەماوەرى لە میسر كە داواى دادوەرى و ئازادى نیشتمانى بكردبایە ، تەنانەت جەماڵ عبدالناسریان بە شوعیەت تۆمەتبار دەكرد لە لایەن هێزە دەرەكیەكان و چینى پلە بەرزەكان لە ناوخۆدا . هاوكارى ئیخوان موسلیمین و ئیسلامى سیاسیان دەكرد (لە ناوخۆو دەرەوە) بۆ پایەماڵ كردنى بزووتنەوە نیشتمانیەكانى میسرو جەماڵ عبدوالناسر ، هەوڵیان دەدا تیرۆرى جەستەیى و سیاسى بكەن . تا شكستى لە جەنگى 1967 و پاش سێ ساڵ دەمرێت ، دواجاریش سەرۆكێكى ئیماندار دێت بە ناوى ((ساداتەوە)) دەست دەكات بە كاراكردنى كۆمەڵى ئیسلامى سیاسى و ((هێزە ئیمپریالیزمەكان)) بۆ لێدانى هێزە نیشتمانیەكان كە خەباتیان بۆ ئازادى و سەربەخۆیى دەكرد لە ژێر ناوى پاكتاو كردنى شوعیەكان . لە سیپتەمبەرى 1981 خۆم لە زیندانێكى ژێرزەمینیدا بینیەوە بە تۆمەتى كۆمۆنیست بوونم . سەربارى ئەوەى لە ژیانمدا نەچوومەتە نێو هیچ حزبێكەوە ، بە سروشت هەڵهاتووم لە یاریە سیاسیەكان هاو شێوەى نەنكە جوتیارەكەم كە ئەو كات سیاسەتى لە تەنها ووشەیەكدا كورت دەكردەوە بۆ ((پۆلۆتیكا)) . پێدەكەنى و دەیكێشا بە سەر پشتى كوڕە مامەكەى كە ((شێخى مزگەوت)) بوو دەیگوت ((ئامۆزا پۆلۆتیكا بێ بەهایە)) . ئا بەو جۆرە نەنكم و ((تێكڕاى دێكەمان)) سیاسەتیان بەو چەشنە دەبینى كە پاڵەوانیەتى یاریگەلێكى ((پۆلیتیكیە)) لە سەر درۆو فرت و فێڵ دامەزراوە . حكومەت ستەمى لە جوتیاران دەكرد چونكە لە پەرلەماندا كارى بۆ پادشاو ئینگلیز و فیوداڵ و بارۆنەكان دەكرد ، ئەو كات نەنكم و خەڵكى دێكە لە دەرەبەگ یاخى دەبوونەوە . بە دەستە گەورە شەقار شەقار بووەكەى ئاماژەى دەكردە ڕوخسارى و دەیگوت : ـ كوا دادوەرى ئاغا ؟ . ئەویش بە قورئانەكە ئاماژەى دەكردە ڕوخسارى نەنكم و بە دواكەوتوو تاوانبارى دەكرد چونكە قورئانى نەخوێند بوو تا شتێك دەربارەى دادوەرى بزانێت . نەنكم بە ڕستەیەكى كارێگەر وڵامى دەدایەوە : ـ ((خوداكەمان خۆى دادوەرە بە عەقڵ دركى پێبكە ئاغا ؟)) . ئەگەر نەنكم بچوایەتە ((ئەنجومەنى پەنجا)) پێموابوو ئەو پتر هۆشیار و ئاشنا بوو بە ڕۆڵ و گرنگى تێكستى دەستوور سەبارەت بە دادوەرى و یەكسانى ڕاستەقینەى نێوان خەڵك ، نەك ڕاگرنى هاوسەنگى نێوان هێزە سیاسیەكان و ئەحزابەكان و تێیاندا ((حزبى نور)) كە ڕوخسارى نەنكمى بە عورەت دەبینی .

نوال السعداوى ــ حوارالمتمدن ـ ژمارە ((4233)) لە 2/10/2013