پریگۆژین کێیە - و چی بووەتە هۆی دروستبوونی ململانێ لەگەڵ هێزە چەکدارەکانی ڕووسیادا؟

بۆچی ئۆپەراسیۆنی تایبەت دەستی پێکرد؟ چی وای کرد، کە شەڕەکە وا پێویست بکات بۆ ئەوەی کۆمەڵێک چەقۆکێش بتوانن خۆیان بهێننە مەیدانەوە؟.

یەڤگێنی پریگۆژین لە چاوپێکەوتنێکدا کە بڵاوکرایەوە، و هەڕەشەی تۆڵەسەندنەوەیان لە سەرکردایەتی سەربازی ڕووسیا دەکرد. . ڕۆژێک دواتر پریگۆژین تۆمەتبار کرا بە یاخیبوون و هێزەکانی بەرەو مۆسکۆ دەڕۆیشتن 

دوای ژمارەیەک کاتژمێری دیکە، ڕێککەوتنێک کرا و ڕاپەڕینەکە ڕاگیرا، پریگۆژین مافی پەنابەری لە  بیلاڕوس پێدرا  لێکۆڵینەوە تاوانکارییەکانی لە دژی داخرا. هێشتا زۆر شت ڕوون نییە، بەڵام دەتوانرێت بڵێین کە ڕەوتی ڕووداوەکان بە خێرایی ڕۆیشتووە.

هەفتەکانی پێش ڕاپەڕینەکە بە تۆنێکی ئاڵۆزتر لە نێوان پریگۆژین و سەرکردەکانی هێزە چەکدارەکانی ڕووسیادا هاتە ئاراوە.

سێرگی شۆگیو وەزیری بەرگری و ڤالێری جیراسیمۆڤ ، سەرۆکی ئەرکانی گشتیی سوپای تورکیا بەتایبەتی بە ناکارامەیی تۆمەتبار دەکات و لە گرتە ڤیدیۆییەکانیدا کە لە سۆشیال میدیا بڵاوکراونەتەوە و لەنێو شتی دیکەدا ئەو پیاوانەی بە "قەڵەو" و "خائین" وەسفکردووە. ئەو پێی وایە ڕووسیا لە شەڕی دژی ئۆکرانیادا زۆر لاواز بووە.

ڕەخنەگرتن لە سەرکردایەتی سەربازی ڕووسیا – یان تەنانەت شەڕی ئۆکرانیا – تاوانێکە و دەتوانێت سزای زیندانی درێژخایەنی لێبکەوێتەوە. ئەم لێکدانەوەیە بەوە هەڵسەنگێنەرا کە چۆن پریگۆژین توانی بەو لێدوانانەی کە هەندێک جار گەرم و گوڕن، بەو ئازادییە خۆی لێ دوور بخاتەوە.

یەکێک لە وەڵامەکان گرنگی گروپی ڤاگنەرە بۆ شەڕەکە و ئەو کاریگەرییەی کە پریگۆژین - بە پێی لێدوانەکەی خۆی - ئێستا لانیکەم ٢٥ هەزار سوپای تایبەتی بەهێز پێی بەخشیوە.

— پریگۆژین شتێک پێشکەش دەکات کە ڕووسیا پێویستی پێیەتی، بەڵام لە بەرامبەردا شتێکی دەوێت: دەسەڵات، ئیلماری کایکۆ ، مامۆستای یاریدەدەری زانستی سەربازی لە ئەکادیمیای بەرگری نەرویج لە زستانی ڕابردوودا بە هەواڵگری TT ڕاگەیاند.

یڤگنی پریگۆژین لە مێژە پەیوەندییەکی نزیکی لەگەڵ ڤلادیمێر پوتین سەرۆکی ئەمریکا هەبووە و هەردووکیان پێشینەیەکیان لە سانت پترسبۆرگ هەیە. پریگۆژین ساڵانێکی زۆرە لە ڕێگەی کاروباری چێشتخانە و خواردن و خواردنەوەکانیەوە خزمەت بە هەردوو پوتین و دەسەڵاتدارانی ڕووسیا دەکات - هەر بۆیە پێی دەگوترا "چێشتلێنەری پوتین" - بەڵام لەم ساڵانەی دواییدا بە پلەی یەکەم خۆی وەک سەرۆکی گروپی ڤاگنەری نیمچە سەربازی ناساندووە. لە نێوان شتەکانی تردا، ئەم گرووپە بە ڕۆڵێکی گرنگ دادەنرێت لە لکاندنی نیمچە دوورگەی کریمە لەلایەن ڕووسیا لە ساڵی ٢٠١٤ و سەرمایەیەک بۆ ڕژێمی پوتین بووە.

پریگۆژین لە ڕەخنە توندەکانیدا لە سەرکردایەتی سەربازی، هەروەها بە ئاگا بووە، کە ناڕەزایی خۆی ڕاستەوخۆ ئاراستەی سەرۆک کۆمار نەکات.

بەکرێگیراوانی گرووپی ڤاگنەر پەیوەندییان لەگەڵ هێزە چەکدارەکانی ڕووسیادا پچڕاوە و بە چەندین تاوانی جەنگ تۆمەتبار کراون - چ لە ئۆکرانیا و چ لە وڵاتانی دیکە کە لە ساڵی ٢٠١٤ەوە هێزەکانی ئەو گرووپەیان تێدا ڕەوانە کراوە، لە ئۆکرانیا ئەو هێزانە لە شەڕەکاندا جێگیرکراون لە باخموت، لەنێو شتەکانی تردا، و گروپەکە ئەو سەربازانەی بەکارهێناوە کە لە زیندانەکانی ڕووسیا هێنراون.

لە هەمان کاتدا هێزەکانی پریگۆژین لە کاتی شەڕدا زیانێکی زۆریان بەرکەوتووە و ئەنجامەکانیش لە دژی هێزە چەکدارەکانی ڕووسیا تا ڕادەیەکی زۆر لەسەر ئەو بنەمایە بووە. بۆ نموونە لە وەرزی بەهاردا، پریگۆژین دەوڵەتی ڕووسیای بە کەمتەرخەمی و گەیاندنی تەقەمەنی کەم، تۆمەتبار کرد و هەفتەیەک پێش ناوەڕاستی هاوین ڕایگەیاند کە ڕووسیا بە ئەنقەست هێرشی کردووەتە سەر هێزەکانی گرووپی ڤاگنەر.

لەو کاتەوە ئەو قسانە وایکردووە FSB ی ڕووسیا لێکۆڵینەوە لە پریگۆژین بکات بەهۆی خیانەت و پریگۆژین سوێندی خوارد تۆڵەی هێرشەکان بکاتەوە بە "ڕێپێوان بۆ دادپەروەری" بۆ سەر مۆسکۆ بە هاوکاری ٢٥ هەزار سەرباز - ڕێپێوانێک کە درەنگانی ڕۆژی شەممە پەشیمان بووەوە.

پریگۆژین دوای هەڵوەشاندنەوەی ئەو تۆمەتانەی کە وەکو خائینێک ناوی هێنرا، بە رێککەوتنێکی نهێنی هەڵوەشێنرایەوە و رایگەیاند، کە "ئێمە ئاڕاستەی چوونمان بۆ مۆوسکۆ دەگۆڕین و دەگەڕێینەوە بۆ کەمپەکانمان". لە چوارچێوەی ڕێککەوتنەکەدا، پریگۆژینیش دەبرێتە بیلاڕووس، بەڵام هێشتا وردەکارییەکانی  مافی پەنابەرییەکەی  ڕوون نەبووەتەوە.