لە ترسی کوشتن، چەندین ژنی کورد لە سوید داوای مافی پەنابەرییان کردووە، چونکە دڵخوازی یەکترین
Tuesday, 14/02/2012, 12:00
لە سەرەتای کۆتایی سەدەی رابردوو، لە هەندێک وڵاتی ئەوروپی و ئەمەریکا، زیاتر لە سەرەتای ٢٠٠٠ەوە یاسای ئه‌و وڵاتانه رێگای به نێر لەگەڵ نێر و مێ لەگەڵ مێیدا داوە، که پێکەوە ژیانی هاوسەرگیریی پێک بهنێن، ئەوان پێیان وایە مرۆڤەکان ئازادن و خۆیان بڕیار لە سەر چارەنووسی خۆیان دەدەن، نابێت کەس دەخستبخاتە ژیانی هیچ که‌سێکی تره‌وه و رێگای لێبگرێت، به پێچه‌وانه‌وه زۆریش تا ئیستا ئەمەیان پێ قابیلی قبوڵ نییە و لە کەنیسەکاندا رێگا نادەن ریورەسمی هاوسەرگیریی وەکو ژن و پیاو بەڕێوەبەرن. پێش دەرچوونی یاسایەش کەس له‌سه‌ر ئه‌و جۆره په‌یوه‌ندییه سزا نەدراوە و نەشکوژراوە، کاتێکیش مەترسی گەیشتبێتە سەر کوشتن، ئەوا یاسای ئەو ولاتە داڵدەیان داون و لە مەترسیی دووریان خستتونەتەوە، باسه‌که‌ی ئێمه لێره‌دا تایبه‌ته به عێراق و ئێران و باشووری کوردستان، کە ئەم چاوپێکەوتنەمان پەیوەندیی بەو باسەوە هەیە، به پێی یاسای حێراقی 393 هه‌ر نێرینه‌یه‌ک له‌سه‌ر ئه‌وه بگیرێت هه‌تا هه‌تا سزای زیندانی ده‌درێت، بۆ ژن لەگەڵ ژندا تا ئیستا یاسایەک نییە، بەڵام بۆ ژن ئەگەر ئه‌گه‌ر بزانرێت ئه‌وا پێش گرتنیان دەکوژرێن.
کوردستانپۆست ئەم پێشەکییەی بە پیویستزان وەک روونکردنەوەیەک بۆ خوێنەرانی باسبکات، ئەم باسە پەیوەندیی بە را و هەلویستیی کوردستانپۆستەوە نییە، کە وەک یەکلاکەرەوە رای خۆمان لەسەر بدەین، ئەم باسەشمان بۆیە وروژاند، چونکە ماوەیەکە چەند ژنێکی کورد لە وڵاتی سویید داوای پەنابەرییان کردووە، بە بیانووی ئەوەی ناتوانن بگەڕێنەوە بۆ وڵاتی خۆیان بۆ (ئێران) و (باشووری کوردستان)، چونکە دەکوژرێن، ئەم باسە مێدیاکانی سویدیی سەرقاڵ کرد و گفتوگۆی لەسەر دەکەن. ئامینە کاکە باوە یەکێکە لەو چالاکەوان و فیمینیستانەی کورد، کە لەهەمانکاتدا ئەندام پەرلەمانی سویدییە لەسەر لیستی چەپ، بۆ هێشتنەوە و نەناردنەوەی ئەو ژنانە کار دەکات و خۆی ماندووکردووە، لە هەفتەی رابردوودا زیاتر لە سێ هەزار واژووی کۆکردەوە و خستیە بەردەم پەرلەمانی سویدیی، لەو کەسانە دوانیان خەڵکی باشوورن و ئێمە نەمانتوانی ناو و شوێنی دانیشتنیان لە کوردستان وەربگرین، ناوهێنان و ئاشکراکردنی شوێن و جێگایان لە رووی یاساییەوە رێگاپێنەدراوە.
*************
پەیامنێری کوردستانپۆست، بە تەلەفون، ئەم گفتوگۆیەی لەگەڵ ئامینەی کاکەباوەدا سازکرد.
کوردستانپۆست: ئامینە خانم ئه‌و دوو ژنه‌ی که له‌م ڕۆژانه‌دا بۆتە جێگای باس له مێدیاکانی سوییدا و که‌ناڵێ چواری سوئیدی هه‌ڤپه‌یڤینیان له‌گه‌ڵدا سازکرد، دەمانەوێت بپرسیین ئەوانە خه‌ڵکی چ به‌شێکی داگیرکراوی کوردستانن؟ ئامینه: ئه‌و دووخانمه خه‌ڵکی جێگه‌یه‌کن له باشووری کوردستان.
کوردستانپۆست: چی پاڵی بە ئیوەوە نا، کە بۆ ئەم کەیسە وا بەو گەرموگورییە کاربکەن، وەک کەسێکی چەپ، یان وەک فێمێنیستێک؟ئامینه: نا ئه‌وه نه‌په‌یوه‌سته به چه‌پ بوونه‌وه، نه به‌فێمه‌نیستیمه‌وه، من ئه‌رکی سه‌رشانمه یارمه‌تی هه‌موو ئه‌وانه بده‌م و بتوانم یارمه‌تیان بده‌م و که‌یسه‌که‌یا‌ن به‌رە پێشه‌وه بەرم، ژنیش به‌شێکی زۆری ئه‌و ئاڵۆزی و گرفتا‌نه‌یه، له‌هه‌موو کۆمه‌ڵگاکاندا و ووڵاتی سوئیدیش بێ به‌ش نییه له‌و گیروگرفتانه، به‌تایبه‌تی ئه‌و ژنانه‌ی له ڕۆژهه‌ڵاتی ئاسیاوه دێن و کوردستانی خۆشمان به‌هه‌موو به‌شە داگیرکراوه‌کانیەوه .
کوردستانپۆست: ئایا له کاره‌کانتاندا وا نابینرێت، که دیوێکی شاراوەی پیاوی کورد وەک دڕندە، پیشانی کۆمه‌ڵگای ئه‌وروپی بدرێت، له کاتێکدا ده‌شزانن پیاو بۆ خۆشی قوربانییه؟ئامینه: نا کاره‌کان وا نمایش ناکرێت، کە پیاو وەک دڕنده پیشان بدرێت، بۆ نمونه یه‌کێک له‌و خانمانه براکه‌ی کۆمه‌کی کردووه، تاکو له نیشتمان قوتاری کردووه و گەیاندوویەتە سوید، کاتێکیش ئەمەیان زانیوە، لە کوردستان براکه‌یان کوشتوه، ئه‌و پیاوه و قوربانیشه، دوای ئەوە بۆ ئێمه له‌وه بترسین، که کێشه‌یه‌ک هه‌یه و له کۆمه‌ڵگایه‌کی باوک سالاریدا که حاکمان پیاون؟ پیاوێک که تاکو ئیستا به یاساکانی عه‌شایه‌ریی و خێڵه‌کی به‌ڕێوه ده‌برێت و له شاره‌کانیشدا سیسته‌می یاسایی نییه، ئەگەر ئێمە وورد بینه‌وه له‌دنیادا (هەموو ده‌سه‌ڵاتێک به‌رگری له سیسته‌مەکەی ده‌کات) که خۆی تێدا پارێزراو بێت، له ماوه‌ی 21 ساڵدا لە باشوردا به‌رگری له ژن نەکراوه، تاکو ئیستا نازانین ئاماری قوربانییەکانی ژن چه‌نده؟!
له لایه‌کی تریشەوە پیاوان که‌متر فشاریان له سه‌ره وەک لە ژن، بۆ نمونه پیاوان، که دێنه ئێره گه‌ر مافی په‌نابه‌ریشیان نه‌بێت، شانسیان زۆره بە هەموو لایەکدا هه‌ڵسوڕێن، جا ئیتر ئه‌مه ڕاستییه‌که و هه‌مووشمان ده‌یزانین.
کوردستانپۆست: ده‌کرێ باس له‌و دوو ژنه بکه‌ین، داخۆ ئه‌وانه راستگۆن، یان بە پێچەوانەوە، تەنها بۆ ئه‌وه‌ی مافی په‌نابه‌ری وه‌ربگرن؟ ئامینه: (
به‌پێکه‌نینه‌وه)، نا ئه‌وانه یه‌کیان خۆش ده‌وێت، که‌سێک له‌وانه بۆ خۆی (نێره‌موکه)، ئه‌وانه کاتێک له که‌مپی په‌نابه‌رییدا بوون و یەکتیریان بینیوە، ئیتر یه‌کیان خۆش ویستوه، ده‌زانی ئه‌وانه ته‌نانه‌ت له لایه‌ن پیاوانه‌وه وا زۆریان لێکراوه، دوایان که‌وتون به ئۆتۆمۆبێل و ویستویانه بیان کوژن، باسی ئابڕوو بردنیان له‌گه‌ڵدا کردوون، تۆ بڕوانه کاتێک ژنێک ده‌کوژرێت یان ده‌سوتێت یان هه‌رچی لێ ده‌کرێت، ژنان خۆیان جوێنی پێ ده‌ده‌ن و ده‌ڵێن موسته‌حه‌ق بوو، بۆیه وای لێهاتوه، ئه‌مه کاری زۆر ده‌وێت، من بۆ خۆم باوه‌ڕم وایه، سەبارەت بە ئازادیی ژنی کورد، کۆمه‌ڵگای کوردی ئیستا به‌ره‌و پاشه‌وه چووه له‌ناو 21 ساڵ فەرمانرەوایی کورددا، من بۆ خۆم پێنج دانه ساڵ له‌و به‌شه‌ی کوردستاندا بووم، که سه‌دام و به‌عس تێیدا حاکم بوون، به‌ڵام ئه‌و دیارده‌یه هێنده قێزه‌ون نه‌بوو وه‌کو ئەوەی کە ئیستا هه‌یه .
کوردستانپۆست: تا چەند پیاوان هاریکارتانە لە چارەسەرکردنی ئەو کێشانە، یان بە پێچەوانەوە؟ئامینه: لێره‌دا کیشه ژن و پیاو نییه، من بۆ خۆم بۆیه سیاسه‌ت ده‌که‌م تا بتوانم له‌وجێگه‌یه‌ی پێویست بێت خزمه‌ت بکه‌م، جا کێشەکه پیاو بێت یان ژن، من چه‌ندین جار کۆمه‌کی پیاوانم کردووه، له بونی کێشيکاندا ئیتر گوێشم نه‌داوه‌ته ئه‌وه‌ی داخۆ ئه‌م پیاوه خه‌ڵکی کوێیه، گرنگ ئەوەیە ئێمه بتوانین خزمه‌تێك به مرۆڤه‌کان بکه‌ین، مرۆڤه‌کان جودانین ئه‌وه خۆمانین جیایان ده‌که‌ینه‌وه، به‌سه‌دان که‌سی پیاو هه‌یه له ژنان فێمێنیست ترن، ژنیش هه‌یه عه‌قڵی پیاوسالاری هه‌یه و ده‌سه‌ڵاتی هه‌بێت له‌پیاو و شێخه‌کان زیاتر ده‌کات، ئه‌مه جه‌وهه‌ری مه‌سه‌له‌کانه نه‌ک ژن یان پیاو، به‌ڵام ده‌زانم کێشيکان و گرفته‌کان زیاتر ژنان باجی ده‌ده‌ن، بۆچی؟ ئه‌مه ده‌بێ لێکۆڵینه‌وه‌ی له‌سه‌ر بکرێت، کاتێک له‌باشوری ووڵاته‌که‌ماندا ئه‌و هه‌موو تاوانه ده‌کرێت به‌رامبه‌ر ژنان و ئامارێک نییه، باس له تاوانه‌کان بکات، دادگایه‌ک نییه تا دوا دڵۆپ به‌دوای کێشه‌که‌دا بڕوات ئیتر پرسیاره‌کان و لێکۆڵینه‌وه‌کان ده‌سته وستان ده‌بن.
کوردستانپۆست: له ئه‌وروپا کورد به ژنکوژ ناو بانگی ده‌رکردووه، زۆکه‌س لای وایه ئه مه کاری فێمێنیسته کوردەکانە، هەرچەندە بۆ نمونه نه‌ته‌وه‌کانی تر ڕه‌نگه ڕێژه‌ی ژن کوشتن له‌ناویاندا که‌متر نه‌بێت له کورد، که‌چی کاتێک باس دێته سه‌ر کێشه‌ی ژن، باسی کوردیش وه‌ک نه‌ته‌وه ده‌کرێت، ئێوە چۆن له‌م دیارده‌یه ده‌ڕوانن؟ئامینه: من لام وایه غه‌در ده‌که‌ین، باسی نه‌ته‌وه بکه‌ین و نه‌ته‌وه به‌و کێشه‌یه‌وه ناشرین و لەکه دار بکه‌ین، نا ئه‌گه‌ر کورد ژن نه‌کوژێت و سوکایه‌تی پێنه‌کات، که‌س ناتوانێت باسی بکات، نمونه زۆره و خۆشت ده‌یزانی، به‌ڵام وه‌ک ووتم ئێمه خۆمان وا ده‌زانین باسی کورد ده‌کرێت، له کاتێکدا باسی عه‌ره‌ب و ئه‌فغانی و هتد نه‌ته‌وه‌کانی تریش ده‌کرێت، هەموو ئەمانە پەیوەندیی بە دیاردە و کێشەی ئابوریی، باوکسالاری، کۆچ کردن بۆشاره‌کان، هەستی خێڵەکیی و شێخایەتیییەوە هەیە.
بۆ چارەسەر 21 ساڵ که‌مه، ڕه‌نگه چه‌ندیین 21ساڵەی بوێت تا جێگه و ڕێگه‌ی خۆی ده‌گرێت، پاشان به‌و قه‌واره گه‌وره‌یه نا، به‌ڵام ئه‌م کوشتن وبڕینه هه‌ر هه‌بووه، بئەوسا که‌س نه‌ی زانیوه، چونکه که‌ناڵی په‌یوه‌ندییکردن که‌متر بووە، ئیستا ئێمه له‌ناو دنیایه‌کی دیگیتاڵدا ده‌ژین و هه‌واڵه‌کان زوو ده‌گه‌نه لامان و دنیا بۆتە گوندێک هه‌موو شتێک زوو ده‌بیستین و شاردنه‌وه‌ی ئاسان نییه.
کوردستانپۆست: بە بەراورد لەگەڵ نەتەوەکانی تردا کورد لە وڵاتە ئەوروپییەکان ژماره‌یەکی باش له په‌رله‌مانتار و سیاسیی و چالاکه‌وانی مه‌ده‌نی تێدایە، جگه له‌وه‌ش له ئاهه‌نگ و بۆنه کوردییەکاندا ده‌بینرێن، کە چۆن ژنی کورد ئازادە، ئەمە لە چاو ئەفغانیی و ئەریتیریی و تەنانەت عەرەب و تورکیشدا ئەو ئازادییە ژنان نیانە، یان کەمترە، بەتایبەتیی لە چۆنێتی تێکه‌ڵ بوون و جۆری جل و به‌رگ لەبەر کردن، دانیشتن و گفتوگۆکاندا هەست بەوە دەکرێت، ته‌نانه‌ت کچ و ژنان هه‌ن ئازادانه هاوڕێ و هاوسه‌ری خۆیان لە غیری کوردیش هه‌ڵده‌بژێرن، ئه‌ی بۆ ئه‌مه چی ده‌ڵێت؟ ئامینه: کارێکی باشه کورد خۆی بگونجێنێت له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی دا، کارێکی خراپ نییه و ده‌بێ وابێت، چونکه ئه‌وان له‌ده‌ره‌وه‌ی نیشتمان ده‌ژین.
کوردستانپۆست: دوا پرسیارمان، دوێنێ له‌چاوپێکه‌وتنه‌که‌ی به‌ڕێزتاندا له که‌ناڵی چواری سوید، وه‌زاره‌تی په‌نابه‌ران ده‌ڵێت: ناردنه‌وه‌ی ئه‌و دوو ژنه نابێته هیچ مه‌ترسییه‌ک، چونکه سه‌رووی عێراق، که کورد تێیدا حاکمه هیچ کێشه‌ی نییه و ئازادیی له‌وێ به‌رقه‌راره، وەک کوردێک ئێوە بۆ خۆشتان ده‌زانن کە راستییەکە چۆنه! داخۆ ئه‌وان ئه‌و زانیاریه‌یان له کوێوه ده‌ست که‌وتووه، ئاوا بیانوو دەهێننەوە؟ دوای ئەوە گه‌ره‌نتی بۆ وەزارەتی پەنابەران چێیه ئه‌و دووژنه هیچیان لێناکرێت؟ ئامینه: گه‌ره‌نتی نازانم چێ یه و چۆنه، ئه‌وزانیارییه‌ش له ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردەوە دێت، کە ده‌ڵێن ئێمه کێشه‌مان نییه له هه‌وڵی به‌دیموکراتکردنی ئه‌و به‌شەداین، له حاڵێکدا ئه‌مه ته‌نها قسه‌یه، پاشان ئه‌م سیسته‌مانه ڕاسته‌و خۆ په‌یوه‌ندییان به‌یه‌که‌وه هه‌یه، وه‌ک ووتم، تۆ کاتێک ده‌ڕۆیته‌وه، ناتوانی که‌ناڵێک بدۆزیته‌وه ڕاسته‌و خۆ دۆکۆمێنته‌کانت بخه‌نه به‌ر ده‌ست و پێت بڵێن ئه‌مه فایلی فڵانه ڕووداوه، کاتیكیش لێره بابه‌ته‌کان ده‌خه‌یته به‌ر دەست و ده‌ته‌وێت له شوێنە ڕه‌سمیەکانی وه‌ک په‌رله‌مان یان حکومه‌تدا باس بکه‌یت، ده‌ڵێن په‌رله‌متارە کورده‌کان کورد ده‌شکێنن، لە راستییدا ئەوانە ده‌بێ فێر بن و فێربین ڕووداوه‌کانمان به چاک و خراپه‌وه باس بکه‌ین و به دیکۆمێنتیشی بکه‌ین .
کوردستانپۆست : ده‌ستخۆش ماندوومان کردی ڕۆژێکی ئارامئامینه: ده‌ستی ئێوه‌ش خۆش سه‌رکه‌وتووبن .
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
