جیۆپۆلەتیک ئەم چەمکە بە جیاکردنەوەی قەوارە جوگرافییەکان بەڕەهەندێکی هەرێمی و نێودەوڵەتی و بەکارهێنانی ئەو قەوارە جوگرافیانە بۆ بەرژەوەندییە سیاسییەکان لێکدەدرێتەوە و هەروەها ڕێکەوتنی سنوور و بازرگانی، پەیماننامەکانی جەنگ، ڕێکەوتنی کەش و هەوا و زیاتر. دەوڵەتەکان ئەکتەری سەرەکین لە چوارچێوەی پێشبرکێی ستراتیژی دەوڵەتەکان،هەروەها پێشبڕکێی نێوان دەوڵەتەکان ئایدیۆلۆجییە و بە شێوەیەکی سەرەکی لە ڕێگەی توانای دەوڵەتەوەیە.

کێبڕکێی ستراتیژی زۆر ئاست و ڕەهەندی کرداریی هەیە، بەڵام کێبەرکێی نێوان دەوڵەتەکان کە هێزی سەربازی و هێزی ئابووریان هەیە ، پێشنیاری ئەوە دەکات کە دەوڵەتەکان بە بەکارهێنانی هێزی ئابووری خۆیان هاوسەنگی یەکتر دروست بکەن، لەگەڵ ئەوەشدا، بژاردەکانی هێزی نەرم زیاتر لە بەردەستدا بوون و کەمتر گران بوون بۆ دەوڵەتەکان بۆ بەدەستهێنانی سوودێکی ڕوونی هێزی پێشبڕکێکار. هەرچۆنێک بێت، لە پێشبڕکێ ستراتیژییەکە زیاتر دەرکەوتوە، دەوڵەتەکان بەدوای دەرفەتدا دەگەڕێن بۆ بەکارهێنانی توانای جوگرافی خۆیان بۆ بەرژەوەندییەکانیان.

داگیرکاریەکانی ڕووسیا لە ئۆکرانیا خراپترین ڕووداوە بۆ جیهانی دوای جەنگی ئەفغانی جیهان بە سەردەمێکی نوێی جیۆپۆلەتیکدا تێدەپەڕێت پێویستی بە ڕێبازێکی ستراتیژی نوێ هەیە بۆ مسۆگەرکردنی یەکڕیزی بۆ ڕێگرتن لە هەڕەشەکانی داهاتوو. مێژوو دەریخستووە کە داگیرکاری وەک نەخۆشییەکی درێژخایەنە کە کۆنتڕۆڵکردنی زەحمەتە، بەتایبەتی کاتێک دەست بە بڵاوبوونەوە دەکات.

ڤلادیمیر پۆتینی سەرۆکی ڕوسیا بەتەنها نییە لە دوای لەناوبردنی ئەو فەرمانە جیهانییەی کە بۆ بەرقەرارکردنی ئاشتی لە جیهاندا سەپێنراوە، بەڵکو سکرتێری گشتی پارتی کۆمۆنیستی چین و شی کۆنگۆی سەرۆکی چین پشتگیری خۆی دەربڕیوە بۆ هەڕەشەکانی پوتین وە باسی لەوە کردووە کە بەرژەوەندییە جیۆپۆلەتیکی و سیاسییەکانی چین و ڕوسیا بەرەو پێشەوە دەچێت ،بەڵام خۆڕاگری ئۆکرانیا بە پاڵپشت بە هاوکارەکانی ڕۆژئاوا تا ئێستا دۆخەکەی ڕاگرتووە. 

چین پێیوایە ئەمریکا ڕۆڵی یاریزانێکی لووتبەرز دەبینێت ئەم بیرکردنەوەیە لە زۆرێک لە بەشەکانی جیهاندا سەریهەڵداوە،هەموو بەرپرسیاریەتییەکانی جەنگ و وێرانکاری لە ئەوروپا لەسەر ئەستۆی واشنتۆن دادەنرێ،لە بەرامبەردا ڕوسیا پشتگیری چینی دەکات و جەخت لەوە دەکاتەوە کە تایوان بەشێکە لە چین و دژایەتی هەر جۆرە سەربەخۆییەکی تایوان دەکات.

دەستدرێژییەکانی ڕوسیا بۆ سەر ئۆکرانیا دەریخستووە کە جیهان دەبێت ئەو قسانەی شی و پۆتین بەجدی وەربگریت کە هەردوو وڵات سوورن لەسەر لەناوبردنی هاوپەیمانی ئەمریکا بە زەبری هێز هەرکاتێک ئەگەری هەبێت، شی و پۆتین مەبەستیان ئەوەیە کە هاوپەیمانی ئەمریکا لەسەر بنەمای دژایەتییەکانیان پێک هاتووە، لێدوانەکان لە لایەن دیپلۆماتە چینیە باڵاکان نابێت وەک پڕ پاگەندە سەیربکرێن. ئەمە هۆشدارییەکی ڕوونە بۆ واشنتۆن .

واشنتۆنیش دەبێت پێداچوونەوە بەستراتیژی خۆی بکات و ئەو هەڕەشە گەشەسەندوانەی پەکین بۆ ئاشتی و ئاسایش لە ئاسیادا دروستی کردووە .

لەم ڕوانگەیەوە پەکین هۆشداری داوەتە وڵاتان بۆ دوورکەوتنەوە لە پیلانەکانی ئەمریکا بەڕای پەکین، هاوسۆزی بۆ ئۆکرانیا باش نییە ئەگەر لەهەوڵەکانی واشنتن بۆ پاراستنی دەسەڵاتی جیۆپۆلەتیکی بەکار بهێنرێت ئەم پەیامانەش لەو وڵاتانەدا دەبیسترێن کە لەسیاسەتی نێودەوڵەتیدا بێلایەنن ڕوسیا و چین بەردەوامن لە دژایەتیکردنی هەر هەوڵێکی هێزە بیانییەکان بۆ تێکدانی ئاسایش و سەقامگیری لە ناوچە تایبەتەکانیان بۆیە چین و ڕووسیاش دژایەتی فراوانبوونی زیاتری ناتۆ دەکەن و داوایان لە ناتۆ کردووە کە واز لە ڕێبازە ئایدیۆلۆژییەکانی شەڕی سارد بهێنن

هەروەها چین و ڕووسیا دژایەتی پێکهێنانی کوتلەیەک دەکەن لە ئاسیا و هێمن و بە هەوەس لە کاریگەرییە نەرێنییەکانی ستراتیژی هیند و پاسیفیک ئەمەریکا لەسەر ئاشتی و سەقامگیری لە ناوچەکەدا دەمێننەوە هەردوو وڵات نیگەرانن بە هاوبەشیی ئاسایشی سێ قۆڵی نێوان ئوسترالیا و ئەمریکا و بەریتانیا کە هاوکارییەکی قووڵ لەنێوان ئەندامەکانیدا دابین دەکەن لە بوارەکانی سەقامگیریی ستراتیژی بەتایبەتی لە بواری ناوکیدا.

ڕوسیا و چین هەروەها پێیانوایە کە ئەو جۆرە ڕێوشوێنانە ناکۆکن لەگەڵ ئامانجە ئەمنی و بەردەوامەکانی گەشەسەندنی ناوچەی ئاسیا و هێمن و مەترسیی پێشبڕکێیەکی چەک لەناوچەکەدا زیاتر دەکات کە ئەمەش مەترسییەکی جدی لەسەر زیادنەبوونی ناوکی دروست دەکات دژایەتیی شی و پۆتین بۆ دەستپێشخەری نوێی ئیدارەی بایدن ئۆسترالیا-بەریتانیا-ئەمریکا (AUKUS) لەبەر ئەوەیە کە هەست دەکەن بووەتە هۆی پێشێلکردنی پەیماننامەکانی بڵاونەبوونەوە ئەم ئۆپزسیۆنە لە ڕۆژئاواش دەنگ دەداتەوە لە لایەکی دیکەوە ئوسترالیا و کۆریا و سەنگافورە و تایوان پابەندن بە پشتگیریکردنی ئۆکرانیا زۆربەی گەلانی باشوری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا پشتگیری ناتۆ و ئۆکرانیا و ئەمریکایان کردووە فلیپین و ئیندۆنیزیاش دەنگیان دا بە پەسەندی ئیدانەکردنی ڕووسیا بەڵام هیندستان و پاکستان و سریلانکا و ڤێتنام نەیانکرد

وڵاتانی هیند و ئۆقیانووسی وەک سعودیەش پشتگیری هەوڵەکانی هاوپەیمانانیان نەکردووە لە دژی ڕووسیا ئەم جۆرە بێلایەنی و بێ جیاوازییە کێشەیەکی گەشەسەندووی کاروباری نێودەوڵەتیە و هەوڵەکانی دژە تیرۆر لاواز دەکات هەستێکی گەورە لە ڕۆژئاوادا هەیە کە شەڕێکی ساردی نوێ دەستپێدەکات.

چین هەڕەشەیەکی گەورەترە بۆ سەر وڵاتانی ئاسیا ، بەڵام لە غیابی کەمپینێکی دیپلۆماسی گشتگیری ئەمریکادا، واشنتن ناتوانێت پشتگیری تایوان بکات بەرامبەر بە هەڕەشەکانی سەری، زۆرێک لە شیکەرەوەکان پێیان وایە ئەگەر چین تایوان داگیربکات بکات، زۆر وڵات لەسەر پەرژینەکە دەمێننەوە. ئەم جۆرە هەڵمەتە لەلایەن پەکین بۆ تاریککردنی وێنەی نێودەوڵەتی تایوان مەترسیدارە دەبێتەهۆی تەقاندنەوەی ناکۆکیەکان .

چین پەیوەندی بەهێزی ئابووری لەگەڵ هەموو وڵاتێکدا هەیە، وە زۆر جار تاکتیکە دیپلۆماسییەکانی خۆی و تاکتیکەکانی تر بەکاردەهێنێت بۆ هێشتنەوەی لە کەنداو. زۆر لە وڵاتان و هاوپەیمانەکانی ئەمریکا مەرج نییە لەگەڵ هەموو داواکاری چینییەکان سەبارەت بە تایوان ڕێکبکەون و پاساو بۆ بێلایەنی خۆیان بدەن .

واشینتۆن پێویستە دڵنیا بێت کە خۆی لە وڵاتان و هەرێمەکانی دژ بە چین و ڕووسیا دوور نەبخاتەوە هەرچۆنێک بێت، ئەمریکاش ئەو دەرفەتەی داوەتە چین و ڕوسیا کە کاریگەری بەرچاویان هەبێت لە ناوچە سەرەکیەکانی وەک کەنداوی فارس. نەبوونی دیدی بازرگانی ئەمریکا بۆ باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و نەبوونی سیستەمێکی ئەمنی ڕێگرن لە پێکهێنانی کوتلەیەک بەڵام واشنتن تەنیا دەبینێت کە چەند بە خێرایی دەتوانرێت یارمەتی سەربازی بگەیەنرێت و چەند بە خێرایی سیستەمی چەکی ڕاست لە قەیراندا بکەوێتە دەستی ڕاستەوە. واشنتن پێویستی بە هاندانی چین نییە، بەڵام دوو دەوڵەت دەبێت بەڵێن بدەن و کار بۆ ئاشتی بکەن

وانەیەک هەیە کە لە هەوڵی شکستخواردووی بەربەستی ئۆکرانیاوە فێرببن جێی تێبینیه که بەرگرتن له جەنگ له ئۆکرانیا شکستی هێناوە ئەمریکا هیچ پەیوەندییەکی سەربازی لەگەڵ ئۆکرانیادا نییە، بۆیە ناتوانێت ڕاستەوخۆ یارمەتی ئۆکرانیا بدات جگە لە ڕێگەی ڕەوانبێژییەوە. هەرچەندە ئەمریکا ئۆکرانیای بەچەکی ناگونجاو چەکدار کردووە کەدەتوانێت سیستمە چەکە گەورەکانی ڕوسیا تێکبشکێنێت بەڵام نەیتوانیوە پوتین بوەستێنێت کە بچێتە جەنگەوە لە لایەکی دیکەوە تایوانیش لە ژێر هەڕەشەی چیندایە و ڕێگایەکی هاوشێوەش کار ناکات بۆ وەستاندنی چین چونکە ئەمریکا لە ڕووی سەربازیەوە لەگەڵ دوورگەکە تێوەگلاوە ئەمریکا دەبێت سوپای تایوان دروست بکات بۆ ئەوەی بتوانێت پێکەوە کاربکات وەک هاوپەیمانێک بۆ بەرپەرچدانەوەی هەڕەشە جۆراوجۆرەکانی سەرکوتکردن بەڵام ئەوە پێویستی بە بەڕیوەبردنی هاوپەیمانی وریای هەیە، چونکە واشنتۆن لەگەڵ هاوبەشە شاراوەکانی تری هاوپەیمانان ڕاهێنانی دەکرد. چین پشت دەبەستێت بە بازاڕە جیهانیەکان بۆ هەموو شتێک لە تەکنەلۆجیا و وزەوە تا خۆراک و کشتوکاڵ و کانزای سەرەکی و کانزا و پایتەخت لە ڕاستیدا، پشتبەستنی چین بە ئابووری جیهانییەوە لە بازرگانیکردن لەگەڵ ڕووسیادا نەوەستا واشنتۆن دەبێت پەیوەندی بەهێز لەگەڵ هەموو دابینکەرە سەرەکیەکان لە چین بهێڵێتەوە.

بەکورتییەکەی سەرۆک شی جەنگی ڕوسیاو ئۆکرانیا بەکاردێنێت بۆ دروستکردنی "سەردەمێکی نوێ" کە یان هاوپەیمانی ئەمریکا تێکدەشکێنێت یان لاواز دەکات پۆتین فێری جیهانی کردووە کە لێدوان و هەڕەشە توندوتیژەکان دەتوانێ بێهێزی بکات

واشنتۆنیش دەبێت پێداچوونەوە بەستراتیژی خۆی بکات و ئەو هەڕەشە گەشەسەندوانەی پەکین بۆ ئاشتی و ئاسایش لە ئاسیادا دروستی کردووە بۆ پاراستنی هەزاران کەسی بێتاوان لە کاریگەرییەکانی جەنگ کاتێکی دەوێت کە هەردوو وڵات لە شاخی لووتبەرزی دابەزن و شانبەشانی یەکتر بن. هەرچەندە زەحمەتە بۆ ئەوەی ئاسیا لە جەنگ ڕزگار بکرێت.