ل ٢٥ ئیلول ٢٠١٧ ێ ل هەرێما کوردستانێ ناوچەیێن دابری دا شانوگەریەك بناڤێ ریفەراندومێ هاتە ئەنجام دانێ ، باجا ئەنجامێ شانوگەریا بارزانی بێ گومان دا بو خەلکێ کوردستانێ بیت ، هەر مللەتەکێ مافێ دیارکرنا چارەنڤێسێ خو هەیە ئەگەر بهایەك هەبیت ، ئایا داخوازا سەربەخویا کوردستانێ بهایەک هەیە بو خەلکێ کوردستانێ ؟ 

بەرسڤ نەخێرە ، چونکی تاکێ کورد د ناوەراستا شەرێ پێشڤە-پاشڤە دا بهایێ هەبوونا خو ژ دەست دایە ، و کوردستانەکا بوویە مەیدانا گروبێن سەرمایەداری و دیکتاتوران دا باسێ چارەنڤێسا خەلکێ کوردستانێ بێتە کرن کریارەکا تراژیدی کومێدی یە.

گرنگە بێتە دیارکرن چارەنڤێسێ بارزانی و خەلکێ کوردستانێ نە ئێك چارەنڤێسە ، دڤیا ل ڤێرێ پارادوکسێ ڤەکەین ، وەکو دێتە زانین ل سالا ٢٠١٧ ێ ل کوردستانێ نفوسەکا کێم هەبوو دەسەلاتدار و قەیرانێدا دەستکردا بارزانی دا کاریگەری ل سەر ژیانا وان نەکری ، زوربەی خەلکێ کوردستانێ د بێ مووچەی و قەیرانان دا بێ کار بوون و ئاستێ ژیانا وان زور نزم بوو ، ڤان کرێکار و جوتیار و بێ کاران هیچ ئەگەرەك نەبوو پشتەفانیا سەربەخویی کوردستانێ بکەن بەلێ روژا بارزانی ریفەراندوم راگەیاندنی جلێن کوردی دەرکەفتن سەر جاددەیان و گەرمی پشتەفانیا ریفەراندومێ کرن ئەڤ دەمارگیری دناڤ خەلکێ دا پەیدا بووی دێ چەوا هێتە شروڤەکرن ؟

زیندانکرنا هەستێ خەلکێ یە ژلایێ ئیدەولوژیێن دەسەلاتداریا دیکتاتوران ڤە ، دەسەلاتێن پاشڤەمایی خەلکێ ناچاردکەت پشتگێریا پیروزیێن دژی خو بکەت بکارئینانا هەستان ، ئەگەرێ وێ گەرماتیێ دەستڤەئینانا حەز و ئومیدێن بچوك بوویە د جیهانەکا بێ ئومێد دا یان ترسا ژ دەست دانا دەستڤەهاتیێت دیکتاتوران بوو ؟ بەرسڤ بەلکی د پەیڤا فروید دابیت دەمێ باسێ تاکەکەسێ روما دکەت د ئیمپراتۆریەتا روما دبێژیت : ئەو نەفرەتیەکێ پلێب (چینێ پلورێتێریا) بی ل ژێر باج و برسیەتی دا دهاتە شکاندن بەلێ بەرامبەری ڤێ چەندێ ئەو خەلکێ روما بوو و هەستێ کەسەکێ ژ مللەتێن دی بەرزە و هەستێ مافێ سەپاندنا بڕیاران ل سەر مللەتێن دی هەبوو ئەو پشتەڤان بیت بو بەردەوام بوونا ئیمپراتۆریەتا روما خو بدەت کوشتنێ ، ئەڤ پەیڤانە چاخان تێ پەرینیت ، بەلکی ئەو هەستێ نەتەوایەتی بەروڤاژی بیت خەلکێ کوردستانێ هان دایی پشتەفانیا ریفەراندوما بارزانی بکەت بێ هزر بکەت .

بێ گومان داخوازا سەربەخونێ کرن مفا بو خەلکێ نینە ، سەربەخوبونا هەرێمەکا وەکو کوردستانێ ژلایێ دیکتاتوران ڤە دێتە رێڤەبرن بەس دبیتە مانا هێزبوونا دیکتاتوریەتێ یە و دەلیڤا شورەشەکا خزمەتا خەلکێ دا کێمتر دبیت وەکو باشورێ سودان و کوسوڤو دا ، گورینا ئالایان ئاریشە چارەسەر نابیت بەلکو ئاریشە دبیتە شەرێ چەکدارێ ، ژبەر وی ئەگەری دروشمێن داستان کرنا سەربەخویا نەتەوایەتی ل ژێر دیکتاتوریەتان دڤیا بێتە راوەستاندن ، ئەگەر لایەنێن کوردستانی دەست ژ دروشمێن بێ بها نەتەوایەتی کورد بەردەت چونکی دستورێ عێراقێ دا ماف دایە نەتەوێ کوردستانێ و بو پێشڤەچوونا عێراقێ خزمەتێ بکەن دێ خەلکێ عێراقێ کورد و عەرەب و نەتەوێن دی بهاتر بیت .