کتێبی بیرەوەرییەکانی کاپیتان موحەمەد مەولودییان بە دەنگ گوێی لێبگرە (کوردبوون)


خێڵی درۆی کوردایەتی دیوەخان

Wednesday, 13/10/2021, 10:54


لە هەر دەورەیێکی مێژویی دا کەسانی وەک مەلای خەتێ، حەسەن خەیری، عەلی قەرەداغی، عەلی جەوانمەردی،حامید گەوهەری و... بۆ هەڵخەڵتاندن و گەوجاندنی جەماوەر ئەرکدار کراون تا ئاغایەتی و سەروەری هەلپەرەستان و ستەمکاران لە جلی پیرۆزی دین،نەتەوە و ... دا بڕازێننەوە.
پێش‌نیازی داسەپاندنی ستەمکاری، ئامادە کردنی فکر و باوەڕی ناو کۆمەڵگایە.  
هەر وەک چۆن ئاغاوات بۆ درێژە دان بە ئاغایەتی، جیا لە نۆکەر و گۆپاڵبەدەست، نیازیان بە مەلا، شایەر،  قۆشمە، دەڵاڵ و گاڵتەچی هەبوە؛ بنەماڵەی بارزانی بۆ ڕەوایتیدان بە ئاغایەتی خۆیان پێویستیان بە لەشکرێک لۆمپەن‌قەڵەم، ڕۆژنامە نوسی خۆفرۆش، هەواڵنێری ساختەچی، مێژوونوسی مێژوو فرۆش، وتارخوێنی ئایینی نەفس نزم و شایەری دیوەخان هەیە. 

زۆرینەی لۆمپەنی سیاسی کوردستان  لە ژێر چەتری بنەماڵەی بارزانی دا خەریکی پوچەڵکردنی مێشکی جەماوەی کوردن. بە گشتی دەکرێ ئەمانە وەک خێڵی درۆی دیوەخانی بارزانی پێناسە بکەین. خێڵی درۆ  خاوەن ٩٠٪ی میکڕۆفۆن، سۆسیال مێدیا و تەلەویزیۆنی وەک کوردستان٢٤ و ڕووداون. 
ناو دڵی تاریکایی هەرچەند سامناک بێت، بە شەمعێک ڕووناک دەبێتەوە. بۆ بێکارگەر کردنی خێڵی درۆی بارزانی، پێویستە سروشت، کەسایەتی و سایکۆلۆژی(ڕەوانشناسی) ئەم خێڵە بناسین. ئەمانە سەرەڕای جیاوازیەکانیان، هەڵگری فەرهەنگ و ڕێبازی هاوبەشن.

تایبەتمەندیەکانی خێڵی درۆی دیوەخان

 

ئەلف- خەتی فکری سیاسی (ڕاستی سوننەتی)

خێڵی درۆی کوردایەتی بە گشتی هەڵگری خەتی فکری ڕاستی سوننەتین و لە ناو هێز و حیزبی ڕاستگەرا و سونەتی جێ دەگرن.  دژی چەپ و نوێخوازین. 
زۆرینەیان لە باشور سەر بە بنەماڵەی بارزانین و لە ڕۆژهەڵات سەر بە دێموکڕاتن و لە ڕۆژئاوا سەر بە ئە.نە.کەسە و لە باکور سەر بە ئا.کە.پە و پارتی دیموکڕاتی تورکیا و هاکپارتین. هەمو ئەم هێزانە لە یەک بەرەی فکری و کەلتوری و سیاسی دان و یەکتر ساپۆرت دەکەن.

ب- پێگەی چینایەتی ( بەرماوخۆری چینی سەردەستی کوردستان)

هیچ کام لە حیزبە سوننەتیەکانی کورد کە خۆیان بە ناسیۆناڵیست(نەتەوەیی) پێناسە دەکەن، ناسیۆناڵیست نین. چونکە ناسیۆناڵیسم لە بەستێنێکی تایبەت دا ساز دەبێ. ناسیۆناڵیسم ئیدئۆلۆژی بورژوازی بەرهەمهێنەری ناوخۆیە.
 بە هۆی دەبەشکرانی کوردستان لە نێوان چوار دەوڵەتی دواکەوتو، بورژوازی بەرهەمهێنەری کورد مەیدانی گەشەکردنی پێنەدراوە. 
حیزبە سونەتیەکان نوێنەری چینی سەردەستی کوردن(پاشماوەکانی ئاغاوات و دەرەبەگەکان ، بنەماڵە دەست ڕۆییشتوەکان، بازەرگان و سەوداگەرەکان، ڕانتخۆر و دەڵاڵەکان) 
خێڵی درۆی بارزانی لەشکرێک لۆمپەن و بێعار و بێکارەن؛ تامەزرۆی کاسبی پڕ داهات و کەم زەحمەتن. وەک لایەنگر. هەڵسوڕاو، کادری پارتی دێموکڕاتی بارزانی یان حیزبێکی سوننەتی پارچەیێکی دیکەی کوردستان دەبیندرێن. 

ج - باوەڕ و فکری مەزهەبی (سوننی‌گەری)

حیزبایەتی فێئۆداڵی، دوای شەڕی جیهانی دوهەم لە بۆشایی دەسەڵاتی سیاسی دەوڵەتی ناەندی لە دیوەخانەکانی موکریان و بارزان دا لە دایک بو.(١٩٤٦-١٩٤٥) دانیشتوانی ئەم دو شوێنە بە گشتی سونی مەزهەب بون. لە ئاکامدا دێموکڕاتەکانی هەردوک لا سوننی دەرهاتن. سوننی‌گەری بەشێکی گرینگی پێناسەیانە. تەنانەت ئەگەر بە ڕواڵەت حیزبی سێکۆلاریش بن. 
ئێستاش ئەم دێموکڕاتانە بۆ ناوزڕاندن و دەمکوتکردنی لایەنی سیاسی بەرانبەریان  تۆمەتی شیعە گەری دەخەنە پاڵی. لێرە دا لەبیریان دەچێتەوە کە خۆیان بە حیزبی نەتەوەیی ناساندوە. 
بە گشتی یەک لە سەر سێی کوردی دونیا و زیاتر لە نیوەی کوردی ڕۆژهەڵات (بەشی زۆری کوردەکانی کرماشان + ئیلام،بەختیاری، کوردانی خوڕاسان، لەک و لوڕ) شیعە مەزهەبن. 
هێزە کوردیەکانی دیکە تۆمەتبار بە گرێدراوی بەرەی شیعە و ئێران و سپای قودس و قاسم سلێمانی و سەحراڕودی و ...دەکەن.
 بەڵام لەبیر خۆیان دەبەنەوە کە ئاغاکانی ئەمڕۆیان(بنەماڵەی بارزانی) لە ژێر فەرمانی سپای قودس و قەرارگای حەمزە و ڕەمەزان پێشمەرگەی دێموکڕات و کۆمەڵەیان قەتڵ و عام دەکردن  و  ورمێ، شنۆ، خانێ و مەریوانیان بۆ سپای پاسدارانی ئێران پاکسازی دەکرد (١٩٨٤- ١٩٧٩)  

د- سەفسەتە و ڕاستی گۆڕی

خێڵی درۆ لە شرۆڤە و بیری زانستی و منتقی دا کورتەباڵان. سەرەڕای زۆر‌وێژی، نەیانتوانیوە تەنانەت یەک کتێب یان وتار لە چوارچێوەی مێتۆدۆلۆژی زانستی دا بەرهەم بێنن و بیخەنە بەر دەستی خوێنەران.
 بەڵام لە زەلکاوی سەفسەتە بازی و عەوامفریوی دا بە توانان. ئەگەر بە میتۆدۆلۆژی زانستی وتارەکانی خێڵی درۆ ئانالیز و شڕۆڤە بکرێن، دەبینین کە ٩٥٪ی وتەکانیان لە چوارچێوەی بەشەجۆراوجۆرەکانی سەفسەتە دا جێ دەگرن.
کەمتر هەڵدەکەوێ یەک لاپەڕەی نوسراوی خۆیان و ئاغا و سەرۆکەکانیان بەتاڵ بێت لە یەکێک لە بەشەکانی سەفسەتە. وەک: دژبە یەک وێژی (پاڕادۆکس)، گشتی وێژی(کلی گویی)، داشکان‌گەری(تقلیل¬گرایی) گشتاندنی ناڕەوا(تعمیم ناروا)، ڕەش‌کردنی لایەنی بەرانبەر بە کەڵک وەرگرتن لە بوختان، قسەبۆهەڵبەستن، ناووناتۆرە، ناوزڕاندن، سووکایەتی، دروست کردنی شوبهە، خەبەرسازی درۆیینەی بێ سەرچاوەی باوەڕپێکراو، جەوسازی، شایعەسازی، زمان بازی، چەواشەگەری، ڕاستی‌گۆڕی و...
سەفسەتە ڕێکاری فریودان و گەوجاندنی جەماوەرە کە بە درێژایی مێژوو لە گشت کۆمەڵگایەک کاری پێ‌کراوە. لە یونانی کۆن دا لە لایەن فیلسوفانی سوفستایی پێش سوقڕات لە 17 خال دا تیئۆریزە کراوە.
 ئاسانترین بەشی سەفسەتە ڕێکارێکە بە ناوی "خەراپ و خەتابار کردنی لایەنی بەرانبەر، لە جیاتی نەقد و شڕۆڤەی فکر، کردار و بەرنامەکەی".  ئەم ڕێکارە لە ناو خێڵی درۆ زۆرترین بەکارهێنەری هەیە. 
 مەلا مستەفای بێسەواد لە فەلسەفە و زانست دا کۆڵەوار  بو، بەڵام لە مەیدانی زمانشڕی و سەفسەتە دا توانایی زۆری هەبو . بە جۆرێک ئێستاش چل ساڵ دوای مەرگی، قۆڕیات و دەستەواژە کورتەکانی نەقڵی مەجلیسانن. بۆ نموە سەبارەت بە بەشداری ژنان لە شۆڕش دا دەیکوت: 
"ژن دەبێ شێوێ خۆ بکا، قاپێ خۆ بشوا، نانێ خۆ بکا و گانێ خۆ بدا" 
ئەم وتانەی تەنیا بۆ پێکەنین و بزەی سەر لێوی گوێگرانی نەبوە. مەبەستی سەرەکی تێک شکاندنی کەسایەتی ژنان بوە تا لە سیستمە دەرەبەگیەکەی ئەو دا هیچ ڕۆڵێک بە ژنان نەدرێ. 

ه- موخاتەب و گوێگریان (جەماەری عەوام و ساویکە)

 موخاتەبەکانیان خەڵکانی بیرکۆڵ و هەژاری فکرین کە ناتوانن زانست و خوڕافە، مەنتق و سەفسەتە، خەبەر و تەبلیغات، ڕووداو و شایەعە، شاعیر و شایەر، باسەواد  و شەییاد، زانستی عەقڵی و نەقڵی، بیری ئازاد و بیری کۆیلە، ژنی ئازادبیر و ژنی خۆفرۆش لێک جیا بکەنەوە. 
کەسانی ساویلکەی کۆمەڵگا کە بەهرەی هۆشیان لە مام ناوەند بۆ خوارێیە و توانای لێک دانەوە و بیرکردنەوەیێکی ڕەخنەگرانەیان نیە و بە بیستنی هێندێک دروشم و سەفسەتەبازی کوردایەتی بە تام و بۆنی سونیگەری وە چەقڵە سەما دەکەون. 
گوێگرەکانیان، چەنەبازی و سەفسەتەی شەیادەکان باشتر قەبوڵ دەکەن  تا مەنتق و زانستی ڕوناکبیر و ئازادیخوازەکان. کەسانیک لە چەشنی ئەو خەڵکە ساویلکەیەی کە وێنەی مار لە جیاتی نوسینی مار بە سەواد تێدەگەن. 
گوستاڤ لوبۆن ڕەوانشناسی فەڕانسەوی دەڵێ: "جەماوەر نە عەقڵی هەیە و نە بیریش دەکاتەوە چوونکە یان بە یەکجاری بیروبۆچوونەکان پەسەند دەکات، یانیش بە یەکجاری ڕەتیان دەکاتەوە،  بە بێ ئەوەی بەرگەی گفتوگۆکردن لە سەر ئەو بیر و ڕایانە بگرێت . ئەوەی سەرکردە و ڕێبەرەکان بە گوێیدا دەچرپێنن ، بە خێرایی مێشکی داگیردەکەن و جەماوەریش یەکسەر دەیانکاتە کردار و جوڵە "

و- شڵتاغ، زمان‌شڕی و چەواشەکاری

خێڵی درۆ کەم ئاگاهی و کەم خوێندنەوەی خۆیان، لە پشتی زمان شڕێ و چەواشەکاری دا دەشارنەوە. درۆ، جوێن، بوختان و بێشەرمی ئامرازی هەمیشەییانە.    بە ڕووحی مەلا مستەفا سیاسەت دەکەن.  
مەلا بە کوردە سۆرانیەکانی دەکوت "سۆرەی قوندەر"  جیابیرەکانی بە جاش ناوزەد دەکردن. لە حاڵێکدا بۆخۆی جاش و گوێ لە مستی ساواکی ئێران، میتی تورک و موسادی ئیسڕائیل بو.
 باوکی ڕووحی خێڵی درۆ (مەلامستەفا) ٥٥ شۆڕشگێڕی ڕۆژهەڵاتی ڕادەستی ساواکی ئێران کردەوە و ڕێبەرەکانیشی (کاک سلێمانی موعینی، سەدیقی ئەنجیری، ئەسعەد خودایاری، خەلیل شەوباش، مەلا ڕەحیم وێردی، قادر شەریف و دڵشاد ڕەسوڵی ) کوشت و  بە دەستوری میتی تورک ڕێبەرانی پارتی دێموکڕاتی کورستانی تورکیای (سەعید ئاڵچی و دوکتور شوان) تیرۆر و ئیعدام کردن. 
نەوشیروان مستەفا دەڵێ: «مەلا مستەفا پیاوێکی جنێوفرۆش ودەم پیس بوو، وشەی"قوندەر"ی لە قسەکان دا بە زۆری بەکار ئەهێنا، لای وابوە لە نا وکوردا توهمەی دزی و داوێن پیسی کاریگەرترە لە توهمەی سیاسی.  بۆ شکاندنی دوژمنەکانی ئەم ڕێگایەی بەکار ئەهێنا.
کە باسی ناکۆکیەکانی خۆی ئەکرد لەگەڵ ئیبراهیم ئەحمەد و هاوڕێکانی لە ناو خەڵکا تاوانباری ئەکردن بەوە" سواری ژنی خەلک ئەبن، سواری پێشمەرگە ئەبن و سواری یەکتر ئەبن".
هەندێ کەسی نزیک کە پێی ئەلێن ئەم قسانە نەکا، مەلا مستەفا ئەڵی" کورد لەوە تێناگا کە بڵێم من ناکۆکی سیاسیم لەگەڵ ئیبراهیم ئەحمەد هەیە، بەلام لەوە تێ‌ئەگا کە بڵێم دزیان کردوە و خەڵکیان گاوە و گانیان داوە... من دوژمنەکانی خۆم بەم ڕێگایە ئەشکێنم ".
خێڵی درۆ لە بێحەیایی دا هەمو سنورێکی ئەخلاقی دەبەزێنن. تا ڕادەیێک کە قوڕبانی لە جیاتی جەللاد تاوانبار دەکەن. دەبینین کەسانی وەک "حامیدی گەوهەری" کۆنە ساواکی، وەک فاحیشەی سیاسی لە جیاتی قاتڵ(مەلا مستەفا)، شەهیدانی دەستی پاراستن (کاک سلێمان موعینی و دوکتور شوان و هاوڕێکانیان) تاوانبار دەکات.    
 خێڵی درۆ بێشەرمانە دەورەی قیادە موەقەتەی مەسعود و ئیدریس و جاشایەتی و پاکسازی لە ڕۆژهەڵات و کوشتاری بە کۆمەڵی پێشمەرگەی دێموکڕات و کۆمەڵە لە ورمێ و شنۆ و خانێ بە کوردایەتی ڕەسەنی بارزانیەکان نیشان دەدەن.
کارەساتی حەکاری(١٩٧٨)،   ٣١ی ئابی( ١٩٩٦)، پەلکێشکردنی لەشکری تورک بۆ قەندیل  (١٩٩٢ تا ئێستا)، داخستنی دەروازەی سیمالکا بە ڕووی کوردانی ڕۆژئاوا، دروست کردنی پێشمەرگەی ڕۆژ بە هاوکاری تورکیا بۆ تێکدانی شۆڕشی ئەودیو و ...بە سیاسەتی حەکیمانەی بارزانی دەناسێنن.
بۆ هەڵاتنی ١٥٠٠٠ پێشمەرگەی پارتی دێموکڕاتی بارزانی لە بەرانبەر ٥٠٠ داعش، بێ تەقاندنی یەک فیشەک لە شەنگالی ٢٠١٤ پاساو دێننەوە. بەڵام دو مانگ بەرگری جبهەیی لە کێوی جاسوسانی٢٠١١ بە فرۆشتنی قەندیل پێناسە دەکەن. 
بۆ دیتنی هەشتا پایگای تورکیا لە زۆنی زەرد کوێرن؛ کە نە لە ئاکامی شەڕ و بەرگری، بەڵکە لە درێژەی خەیانەتی ئاغاکانیان پەلکێشی بادینان کراون!!!

ز- نەبونی رۆئیای ئینسانی

بەتاڵ بون لە رۆئیاکانی گەورەی ئینسانی وەک دادپەروەری کۆمەڵایەتی، سۆسیالیزم، یەکسانی ژن و پیاو. ئازادی و دێموکڕاسی تایبەتمەندی دیکەی ئەم توێژەیە، گەورەترین ڕۆیایان ئەوەیە ئاغاکانیان( بنەماڵەی بارزانی و سەرانی حیزبە ڕاستگەرا و سونەتیەکان) ببن بە خاوەن دەسەڵات و ئاغا و میری کورد. خۆیان ببن بە نۆکەر، ڕاوێژکار، دەمڕاست، کارمەند، ئەندام و بەرپرسی حیزب، پۆستێکی ئیداری یان ئابوریان پێ بدرێ  و  سواری خەڵک بن و لە ڕانتی کوردایەتی بۆخۆیان و منداڵ و نەوەکانیان بەشدار بن.

ح- بەتاڵ بوون لە هەست و سۆز و عاتیفەی مرۆڤایەتی

 سەدان ڕووداوی تراژدی هەیە کە لە ئاکامی سیاسەتەتی بارزانی دا خوڵقاون. وەک کارەساتی٣ی ئابی ٢٠١٤ شەنگال و ڕاکردنی بە پەلە و بێ هیچ بەرگریەکی ١٥٠٠٠ پێشمەرگەی پارتی لە بەرانبەر کەمتر لە ٥٠٠ چەتەی داعش  کە بو بە هۆی  ئەنفالی ئیزەدیەکان ، بە کۆیلە چونی ٦٣٠٠ کچ و ژن و قەتڵ و عامی ٥٠٠٠ پیاوی ئیزەدی. 
ئەم کارەساتە (بێجگە لە خێڵی درۆی بارزانی) ناخی هەمو مرۆڤێکی ڕاستەقینەی هێنایە جۆش.  
ڕۆژی یەکەم هەشت گریلا کە بە قاچاغی لە شەنگال بون، بە هاوکاری کۆمەڵێک لاوی ئیزەدی لە سەر چیای شەنگال بەرگریان کرد. داعش نەیتوانی ئەم کێوە داگیر بکات. ئەگەر ئەم بەرگریە نەکرابایە، سەد و هەشتا هەزار(١٨٠٠٠٠) ئیزەدی هەڵاتوو بۆ ئەم کێوەش ئەنفال دەکران.   
شایەرانی بێشەرمی دیوەخان، ئەم سەرشۆڕیەیان کردە حیکمەتی مەسعود بارزانی کە توانیویەتی بە کارەساتی ئاوا هەست و سۆزی جیهانیان بۆ لای کێشەی کورد ڕابکێشێ و زلهێزەکانی دونیا بێن کورد بپارێزن و دەوڵەتی کوردیشی بۆ ساز کەن!

ط- بەرماوخۆری دەسەڵات

لە هەمو شوێنێکی دونیا تێکۆشان لە ڕێگای ئازادی، بەرابەری یان ڕزگاری نەتەوەیی بۆتە هۆی بێکاری، برسیەتی، زیندان و تەنانەت لە دەست¬دانی ماڵ و گیان. 
بەڵام لە دوای شۆڕشی دەرەبەگایەتی ئەیلولی ١٩٦١ی مەلامستەفا کە سازکراوی دەستی ساواکی ئێران بو، ئەم قاعیدەیە گۆڕانێکی بنەڕەتی بە سەر دا هات. ئەم جارە تێکۆشان لە پێناو کوردایەتی! ناو، نان و نەوای باشی تێدا بو.  
ئێستا خێڵی درۆی کوردایەتی ڕزقی خۆیان زۆرتر لە سەرگوێلکی دیوەخانەی پارتی دێموکڕاتی بارزانی و حیزبە کلاسیکەکانی پاشکۆی ئەم پارتە دا دۆزیوەتەوە.
دوای ڕاپەڕینی ١٩٩١ و بە ئاکام گەییشتنی پیلانی دگیرکەرانی کوردستان بۆ داسەپاندنی بنەماڵەی بارزانی وەک ئاغای یەکەمی باشوری کوردستان، هەزاران قەل و داڵی باشور، باکور، ڕۆژئاوا و ڕۆژهەڵات گەییشتنە بەر دەرگای دیوەخانی بارزانی. لە تەختە پەینی کوردایەتی دیوەخان خۆیان دەگەوزێنن و سڵاوات لە دیداری بارزانی لێدەدەن و لە دژی نەیارانی بنەماڵە دەقیڕێنن. 
 لۆمپەنەکانی ڕۆژهەڵات، باکور و ڕۆژئاواش وەک قالۆچە بۆ سەر تەرس و تەپاڵە بەرەو دیوەخانی بادینان و هەولێر ڕێچکەیان گرت....
 شایەر، ڕەقاسە، بەیت بێژ، مێژوو نووس(مێژوو ساز)، فاڵگیر، ڕۆژنامەوانی خۆفرۆش  کۆنە سیاسی برسی، پاشماوەی ئاغاوات و مڵکدار، سەید، شێخ، مەلا  و تەنانەت هێندێک حیزبیش( وەک حیزبی دێموکڕاتی کوردستانی ئێران ، حیزبی شیوعی کوردستانی عێراق، حیزبی سۆسیالیستی کوردستانی ئێراق، پارتی ئازادی کوردستانی حوسێنی یەزانپەناه ) بە خڕی چونە سەر خوانی دیوەخانی کوردایەتی بارزانی. بونە بەشێک لە دەستگای تەبلیغاتی بنەماڵەی بارزانی بۆ سپیکردنەوەی کارنامەی ڕەشی ئەم بنەماڵەیە و گەوجاندنی خەڵکی کورد. 
ئەرکی دیاریکراوی خێڵی درۆی بارزانی لەخشتەبردن و هەڵخەلەتاندنی جەماوەری ساویلکەی کوردە بۆ ڕەوایەتیدان بە ئاژاوەگێڕی، فیتنە و شەڕی بنەماڵەی بارزانی بەرانبەر هێزە ئۆپۆزیسیۆنەکانی دیکەی کوردی چوار پارچەی کوردستانە    
کرۆنۆلۆژی(خەتی زەمان) هاوژیانی بنەماڵەی بارزانی و داگیرکەرانی کوردستان
بە پێچەوانەی ڕوانگەی خۆشبینانەی زۆربەی حیزب، جەماوەر و تەنانەت ڕووناکبیرانی کوردستان، هاوکاری بنەماڵی بارزانی و داگیرکەرانی کوردستان بە هیچ جۆرێک تاکتیکی و کورت ماوە نەبوە، نیە و نابێ. بەڵکە ئیستڕاتژیەکی نەگۆڕە.
"مێژوو گەورەترین مامۆستای مرۆڤ و کۆمەڵگایە. گەلێک مێژوو نەخوێنێتەوە یان لەبیر خۆی بەرێتەوە، ناچارە هەڵەکانی پێشینیانی دوپات بکاتەوە"
بنەماڵەی بارزانی لە مێژووی شێست ساڵی ڕابردو دا، بێ چەتری یەک یان دوو داگیرکەری کوردستان، یەک ڕۆژیش ژیانیان تێنەپەڕاندوە. کرۆنۆلۆژی هاوژیانی  بارزانی و داگیرکەرانی کوردستان:

خشتەی هاوژیانی بنەماڵەی بارزانی و داگیرکەرانی کوردستان و... 


پەراوێز و سەرچاوەکان:

  - لە دەورەی مەلا مستەفاوە بۆ مسۆگەرکردنی ئاغایەتی بە سەر خەڵکی باشور؛ بە پێچەوانەی ڕووناکبیر و نیشتمانپەروەر کە پەراوێز یان تیرۆر دەکران؛  بایەخی زۆر بە شایەر، ڕۆژنامە نوسی قەڵەم فرۆش، دین فرۆش، مێژوو فرۆش، جنێو فرۆش، نیشتمان فرۆش، جاسوس  و توێژی لۆمپەن   دراوە.
  - "لۆمپەنیسمی سیاسی" ڕێبازێکی فکری، کەلتوری و کۆمەڵایەتیە کە بە درێژایی مێژووی گەلانی جیهان لە بەرگ و شکڵی جیاواز دا هەبوە. پێشبینی دەکرێ تا ستەمکاری، نابەرابەری، نەزانی و ناوشیاری کۆمەڵگا بمێنێ، ئەم ڕێبازە درێژە بە تەمەنی خۆی بدات.  
 ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ پێوەندی ستەمکاری و فێڵبازی.
  - ئەم دەستە واأەیە لە شێعری کاک سوارە ئیلخانی زادە وەرگیراوە:
"ئێوە کێن؟ خێڵی درۆ
گەلی دەم پڕ لە هەرا
نیشتەجێی شاری بە گرمە و دووکەڵ
پێم بڵێن:
ئێوە چ کارەن؟
چ کەسن؟
ئێوە ئەی کرمی کتێب
یاری غاری هۆدە
بە گەرووی قاسپەکەری کەوتارێن
جاڕی کام گوم بوو ئەدەن وا بە هەڵپە و بە دەهۆ؟
ئێوە:
میراتگری کام جێ لەوەڕن؟
ئێوە،
حاشارگری ڕووبەندی وشە
بووکی بن تارای سوور
خوا نەکا بای بە تەوژمی کوێستان
لابەرێ پەردە لەسەر باڵاتان
دەرکەوێ هەر دەکوژن دوورادوور.
ئێوە:
کەی شێری چیان؟
بەردەماوخۆری توڵە و گورگی گەڕن
قاقڕە گیانە هەوای بەرپشتێن
شۆرەکاتێکە کوژەی خەڵفی دەست
زەلکەیە کۆڕەکەتان ئێوە زەلن
هەر بە بایەک ئەگڕێن بێ دەربەست
کام بەیان بەر بوو لە بەندی شەوەزەنگ؟
کام کولەی شۆڕ بە نەفەستان لاچوو؟
مل بە بەرمووری وشەی ڕەنگاوڕەنگ!
کامە پێ کەوتە پیاسەی ڕێتان؟
ئێستە وا گرمە لە کێوان بەرزە
مێش ئەخاتە لەشی گا بوولەرزە
ئێوەن و ئێوەن و لۆکەی گوێتان
بەسیەتی... بەسیەتی
وا هات... وا چوو."
  - پارتی دێموکڕاتی کوردستانی ئێراق لە دەورەی دەرەبەگی دا لە دایک بوە. بنەماڵەی بارزانی هاوزەمان پاشخانی شێخایەتی، دەرەبەگایەتی و عەشیرەییان هەیە. ‎ گەلێكی یەكگرت و دەر كەوت ؟؟؟
‎ كوردی باشور تا نیوەی یەكەمی سەدەی ڕابردو لە قۆناغێكی نا جۆرو نا پەسندی سیستەمی دەرەبەگی و عەشرەت چێتیدا ئەژیا جوتیاری برسی و ڕەش و ڕوتی كورد كە زۆرینەی هەرە زۆری خەڵڵكی كوردستانی پێك ئەهێنا لە ژیر ستەم و زۆرداری شێخ و ئاغاو بەگدا بە ناچاری ئەیگوزەران.
 ناچار ئەكران بەدانی سەرانەو مڵكانەو سوغرە سورانەو سمتانەو هێلكانە و لە هەندێ ناوچەش هەر كچێ شوی بكردایە ئەبو یەكەم شەوی بوكێنی ببرایە بۆ سەرجێیی لە گەڵ ئاغاكان.
 جگە لەمانەو زۆر شتیتر عەشرەتەكان بۆ تالانی و ڕاو ڕوت لەشكریان ئەكردە سەر یەكتری مەڕو گاگەل و دانەوێڵەیان بە تاڵان ئەبرد و كوشتارو ماڵ وێرانی لێ ئەكەوتەوە.
 لەو سەردەمەیا تاكی كورد ئینتمای بۆ گەل و خاك و نیشتمان نەبو هەرچەندە ئەو كەسێكی چەوساوە ماف خوراو بو لە سایەی سیستەمی دەرەبەگایەتی و عەشرەت چێتیدا بەڵام بە ناچاری ئەبو ئینتمای بۆ عەشرەتەكەی هەبوایە لەبەر ئەوەی لەدەرەوی عشرتدا سەلامەت نەئەبو
‎كێشەی گەورەش ئەوە بو خەڵكی عەوام و مسكێن هیچ شوێنێك نەبو دادو سكاڵای خۆی بۆ بەرێ ئەگەر كەسێ هەڵەیەكی وای بكردایە سكاڵایەكی لە دادگا لەسەر ئاغاو بەگ و مەلاك تۆمار بكردایە پیش وەخت كەسی سكاڵا كار تاوانبار ئەكرا لەبەر ئەوەی داوەرو دادگاكان بە قازانجی ئەو سیستەمی دەرەبەگایەتیە بڕیاریان ئەدا لە كۆتایدا جوتیاری بێ پشت و پەنا لە سەر ئەو سكاڵایەی كە تۆماری كردبو ئەگەر نە كوژرایە ئەوا داركاری و ڕەهەندە ئەكرا لەدێ و سنوری عەشرەت بەزۆر دەرئەكرا.
 بۆیە خەڵكی ڕەش و ڕوت بە ناچاری لەژێر ئەو سیستەمە پڕ لە ناحەقی و زۆرداریەدا ملی ڕاكێشاب و مەمرەو مەژێ ئەی گوزەران بەڵام لە كۆتای پەنجا كانو سەرتای شەستەكانی سەدەی ڕابردودا هەلی گونجاو و لە بار هاتە پێش 
دوای كۆتایی هاتنی ڕێژمی پاشایەتی و سەركەوتنی كوتدا یا شۆڕشەكەی عبدالكیم قاسم لە عێراقدا ساڵی ١٩٥٨ بە پشتیوانی كەسانی ڕۆشنبیرو پێشكەوتن خواز. خەڵكی عیراق و كوردستان لە هەمو شارو شارۆچكەكان ڕژانە سەر شەقامەكان بەیەك دەنگ هاواریان ئەكرد
‎هێزەكەمان ماركسیە 
‎زدی ئقتاع و ڕەجعیە 
‎هێزەكەمان هێزی گەلە 
‎هی كرێكارو ڕەنجبەرە
‎فەلاح زەوی خۆیەتی 
‎ئاغا باوكە ڕۆیەتی 
‎بەڵام لەبەر ئەوەی تەمەنی دەسەڵاتدا ری عبدالكریم و ئەوانەی پشتیوانیان ئەكرد كەمو كورت بو ئەم داوا كاریانە بە ئاکام نەگەییشتن.
  - حیزبی نەتەوەیێ، نەتەوە بە بنەما دەگرێ و جیاوازی دینی و مەزهەبی زەق ناکاکاتەوە. ئەمە چ ناسیۆناڵیسمێکە بە خاتری جیاباوەڕی مەزهەبی حاشا لە نیوەی نەتەوەکەی خۆی دەکات؟  
بنەماڵەی بارزانی کێشەیان لە گەڵ دەوڵەتی شیعە نیە. خۆیان جاشی دەوڵەتی شیعەی ئێران بون. هەرچەند کە بارزانی لە ١٩٩٥ ئاغای یەکەمی خۆی لە ئێرانی شیعەوە گۆڕی بۆ تورکیای سوننی؛ بەڵام ئێستاش دەوڵەتی شیعەی ئێران زیاتر لە هەمو حیزبەکانی چوار پارچەی کوردستان متمانە بە بنەماڵەی بارزانی دەکات. 

  - https://globalgovernment2012.blogspot.com/2014/12/blog-post.html 
هیچکەس کۆشک و قەڵای مەسعود بارزانی لە سەری ڕەشی نەدیتبو. چونکە وەک شاری مەمنوعەی ئیمپڕاتورانی چین بۆ دیتنی خەڵک قاچاغ بو. لە سایەی سەفەرەکانی قاسم سلێمانی و جەعفەری سەحراڕوودی بۆ ئەم کۆشکە، فیڵم و وێنەکانی بڵاو بونەوە.... کوردەکان دیتیان کە دیوەخانی کوردایەتی لە گەڵ کۆشکەکانی سەدام و شاهانی سەردەم چاوەبڕکێ دەکەن.
  - بە هاش و هوش و فش و با، ژێستێکی کوردانە دەگرن و فارس کوتەنی « با نگاهی عاقل اندر سفیه» (ڕوانینێکی ئاقڵ بۆ گەمژە) بۆ گوێگرە کاڵفام و ساویلکەکانیان دەدوێن. لە پرۆپاگەندە و تەبلیغات دژی حیزبەکانی دیکە دا پەنا دەبەنە سادەترین خاڵی سەفسەتە کە بریتیە لە ڕەش کردنی لایەنی بەرانبەر. بۆ ئەم مەبەستە درۆ و بوختانیش بە ڕەوا دەزانن.
  - «مەلا مستەفا پیاوێکی جنێوفرۆش ودەم پیس بوو، وشەی"قوندەر"ی لە قسەکان دا بە زۆری بەکار ئەهێنا، لای وابوە لە نا وکوردا توهمەی دزی و داوێن پیسی کاریگەرترە لە توهمەی سیاسی، بۆ شکاندنی دوژمنەکانی ئەم ڕێگایەی بەکار ئەهێنا.
کە باسی ناکۆکیەکانی خۆی ئەکرد لەگەڵ ئیبراهیم ئەحمەدو هاوڕێکانی لە ناو خەڵکا تاوانباری ئەکردن بەوە" سواری ژنی خەلک ئەبن، سواری پێشمەرگە ئەبن و سواری یەکتر ئەبن".
هەندێ کەسی نزیک کە پێی ئەلێن ئەم قسانە نەکا،مەلا مستەفا ئەڵی" کورد لەوە تێناگا کە بڵێم من ناکۆکی سیاسیم لەگەڵ ئیبراهیم ئەحمەد هەیە، بەلام لەوە تێ ئەگا کە بڵێم دزیان کردوەو خەڵکیان گاوەو گانیان داوە... من دوژمنەکانی خۆم بەم ڕێگایە ئەشکێنم».
  نەوشیروان مستەفا( کتێبی" پەنجەکان یەکتر ئەشکێنن"لاپەرە 86)
  - مارگرێت کچە ئاسۆری تەنیا پێشمەرگەی ژن بوە لە ناو شۆڕشی مەلا مستەفا. مەلا دەستدرێژی سێکسی دەکاتە سەر. گۆیا ئاوس دەبێ. حەمایل خانی ژنی مەلا و دایکی مەسعود پێدەزانێ. بە دەستوری مەلا پاراستن مارگرێت تیرۆر دەکات. تا ئێستا تیرۆریستان نەناسراون.  دەرسێکی پۆلیسی دەڵێ " لە هەر شوێنێک کەسێک کوژرا و بکوژ نەبیندرایەوە، دەسەڵاتی ئەو کاتە بکوژەکەیە" 
  - «لە گوندێک کۆلکە مەلایەک تەنیا باسەوادی دێ بو، خەڵک لە نامە خوێندنەوە تا دوعا نوسین و پێشنوێژی مشتەری ئەو بون، کاتێک بۆ یەکەمین جار جەوانێکی شار وەک مامۆستای قوتابخانە چو بۆ ئەم دێیە، کۆلکە مەلا هەستی بە خەتەری گەورە کرد ، چونکە باسەوادبونی خەڵک دەبو بە هۆی لە دەست دانی شوغڵ و نان و ڕۆنی ئەو، هەر بۆیە پیلانێکی جێبەجێ کرد، لە کاتی وانە وتنەوەی مامۆستا چو بۆ  قوتابخانە ، بە مامۆستای کوت بنوسە مار، مامۆستاش لە سەر تەختە ڕەشەکە نوسی مار، کابرای شەیاد گێچی هەڵگرت و لە جیاتی نوسینی مار ڕەسمی مارێکی لە سەر تەختە ڕەشە کێشایەوە و بە خەڵکی کوت : خەڵکینە خۆتان قەزاوەت بکەن ئایا ئەوەی مەعەللیم نەسیویەتی مارە یان ئەوەی من؟ هەمو خەڵکەکە بە یەکدەنگ وتیان هی تۆ دروستە. نارەزایی دژ بە مامۆستای گەنجی بەستە زمان ساز بو تا ڕادەیێک ناچار دەبێ دێ بەجێ بێڵێت و کابرای شەیاد بۆ ساڵانێکی زۆر توانی تاقانە باسەوادی دێ بمێنێتەوە و خەڵک بدۆشێ....»
  - گوستاڤ لۆبۆن -  سایکۆلۆژیای جەماوەر- وەرگێڕانی سەلاح سەعدی- بڵاوگەی_ئاویەر١٤٠٠ی کۆچی
  - من خۆم شاهیدی زیندوی ڕووداوێکی خەمناکی ئەم کۆمەڵگایەم کە عەوام(جەماوەر) چەندە لە خەتەری فریو و جەهل دان. ( ساڵی١٣٥٨ هەتاوی بەرانبەری ١٩٧٩ی زایینی لە ئاواییەکی مەهاباد بەینی کچێکی لایەنگری فکری چەپی تودەیی و بەرپرسێکی کەم سەوادی حیزبی دێموکڕاتی کوردستانی ئێران بە ناوی مەلا ع بە بەشداری نزیک دە کەس لە خەڵکی ئاوایی باسی  سوڕانی زەوی بە دوەری ڕۆژ دا کرا. کچە بە شێوەیێکی زانستی باسی دەکرد و کابرا لە بەرانبەری دا شتێکی پێ نەبو بۆ ڕەدکردنەوەی. سەرئەنجام مەلا ع کوتی: "باشە ئەگەر ئەرز ئاوا دەسوڕێ و هەمو شتێکیش لە گەڵ خۆی دەسوڕێنێت ئەی بۆچی جارێک ...ی تۆ ناهێنێتە سەر کۆشی من؟!" 
کچە وتی: "عەقلی تۆ لە خوار زگت دا گیری خواردوە و ناگاتە ناو سەر و مێشکت. بۆیە بەحس لە گەڵ تۆ  دروست نیە" 
کچە رۆییشت و نەمدی قەت خۆ لەم باسانە بداتەوە. بەڵام خەڵکەکە بۆ چەندین ساڵ باسی قسە زانی و عەقڵ و تواناییەکانی مەلا ع یان بۆ یەکتر دەگێڕایەوە!!!)
  - لە دەورەی دەرەبەگی دا هیچ بنەماڵەیێک نەبوە کە نێو و ناتۆرەیێکی سوکی بەسەر دا نەسەپابێ. وەک  گوێ پان، مل دەزوو، چاو زەق، حەمە بزنە، کڵاو لۆتی و ... تەنانەت مشک،مار، ڕێوی، جشک، مێروو، کرم، قالۆچە و زۆربەی حەیوانەکان ناوی خۆیان لەم لیستە دا دەدۆزیەوە. ئەمەش بۆ ئەوەی بوە تا ڕەعیەتەکان خۆیان بە بچوک و سوک بزانن و نەخەڵەتابن ڕۆژێک فکری دەرچون لە باج، خەراج و بێگاری ئاغا بکەنەوە.
  - هەرکەسێک سەر ڕوت بایە پێی دەکوت قوندەر. (تا چل ساڵ لەوە پێش لە ناو خەڵکی ئاسایی دا، چینی خوێندەوار کە پێچ، کڵاو، دەسترە و جامانەیان لە سەر نەدەنا، بە سەرڕووت دەناسران).
  - نەوشیروان مستەفا( کتێبی" پەنجەکان یەکتر ئەشکێنن"لاپەرە 86)
  - خاتوو ئەلیسۆن، نوسەر و لێکۆڵەری ئوسترالی،  سەبارەت بە کارەساتی شەنگال وتارێکی نوسیوە لە لەژێر ناونیشانی "ئایا بارزانی بەرپرسە لەبەرامبەر کوشتارگە و جینۆسایدکردنی کوردانی یەزیدی؟ 
" لەسەرەتای نوسینەکەیدا ئاماژە بەوە دەکات کە زۆر ئەستەمە وڵاتێك بدۆزیتەوە کە سەرکردەکەی هێندە بێباك بیت بەرامبەر میللەتەکەی، و داوا لە سوپاکەی بکات بکشێنەوە بەبێ بەرگریکردن لێیان لە سەختترین شەڕو ناهەموارترین دۆخدا، کە هاونیشتیمانیانی کەوتونەتە ژێر دەستی دڕندەترین هێزی تیرۆریستی لە جیهان. بەڵام، ئەمە روویدا لە هەریمی کوردستان – عێراق.
فەرماندەی گشتی هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان، مسعود بارزانی داوای لەهێزەکەی کرد کە پاشەکشە بکەن لەناوچە یەزیدی نشینەکان بەبێ شەڕکردن و وەستانەوە دژی داعش.
بەگوێرەی دەستوری داعش، کوشتنی پیاوانی ناموسوڵمان و بردنی ژنەکانیان وەك کۆیلەی سێکسی ڕێگەپێدراوە و حەڵاڵە. سەرەرای زانینی ئەم یاسایەی داعش، بارزانی بریاری کشانەوەی هێزەکەی دا بێ ئەوەی یەک فیشەک بتەقێنێت یان لانی کەم بەرگری لەم خەلکە بکات و هەوڵبدات نەکەونە ژێر دەستی ئەم هێزە دڕندە.
نزیکەی یەك ملیۆن کەس لە موسڵ دەژین، زۆرینە لەو ناوچانە یەزیدین و پەیڕەوی ئاینی کۆنی کوردان دەکەن کە زەردەشتیە. شەبەك کوردن لەسەر مەزهەبی شیعەن. ئاشوری مەسیحی و تورکمانی شیعە. لەئیستادا هەریەك لەم نەتەوانە بەر ئەم جینۆسایدە کەوتوون لەلایەن داعشەوە، و تاکو ئێستا هیچ لایەنێك بەرپرسیارێتی هەلناگرێت کە ئەمەی لەعێراق رویدا چی بوو.
داعش ڕێگەی بە چەکدارەکانی داوە کە هەر ئافرەتیك سەر بەیەكێك لەم نەتەوانەی سەرەوە بێت، هەرکاتیك بیانەوێت دەتوانن وەك کۆیلەی سێکسی بیبەن. بەنمونە: یەکێك لەچەکدارەکانی داعش، کچێکی ٧ ساڵانی مەسیحی بردبوو بۆئەوەی ببێتە هاوسەری، بەلام دواتر لەلایەن هێزەکانی یەپەگەوە ڕزگارکرا دوای ئەوەی کە چەکدارەکەیان لەناوبرد.
ئەمە سەرەرای ئەوەی کە بارزانی زیاتر لە سەد هەزار پێشمەرگەی لەبەردەستە کە لەپارەی نەوتی هەرێمی کوردستان بودجەیان بۆ دابین دەکرێت، وە هەر لەڕێگەی نەوتەکەیەوە پەیوەندیەکی پتەوی دامەزراندووە لەگەڵ ژمارەیەك لەسەرکردەی ولاتانی رۆژئاوا ئەمەش وایکردووە کە بێباك بێت لەهەر تاوانێك کە ئەنجامی دەدات دژی مرۆڤایەتی و بەشێکی جیهان لێی بێ دەنگ بن. لەئێستادا ، دانیشتوانی هەرێمی کوردستان داوادەکەن کە بارزانی زیندانی بکریت و بدرێتە دادگای لاهای "بۆ تاوانەکانی دژی مرۆڤایەتی و تاوانەکانی جەنگ" لەبەرامبەر ئەم جێهێشتنەی یەزیدیەکان بۆ هێزیکی درندەو تیرۆریست لە شەنگال، هاوشێوەی بەدادگا گەیاندنی سەرۆك میلۆسڤیجی یۆگۆسلافی لە کۆسۆڤۆ."    وەرگێرانی لەئینگلیزییەوە:  ڕەگەز کەمال
  - لە ڕۆژەکانی دوایی دا شەرڤانانی یەپەژە ویەپەگە لە ڕۆژئاوا ڕا خۆیان گەیاندە چیای شەنگال. بە ئیمکاناتێکی زۆر کەم و بە خوێنی ٩٩ شەهید، توانیان کۆریدۆرێک بۆ ڕۆژئاوا بکەنەوە و ئەم ئیزەدیانە ڕزگار بکەن. تەنانەت هێندێک چەکداری پارتی کە فریای هەڵاتن نەکەوتبون لە ڕێگای ئەم کۆریدۆرە هەڵاتن.
 چۆنیەتی تڕادژی شەنگال، بۆ کەسانی خاوەن ویژدان چەند پرسیار ساز دەکات:
١- ئایا ڕێبەرانی پارتی دێموکڕاتی کوردستانی ئێراق پێشتر لە گەڵ داعش و تورکیا  تەوافوقیان کردوە بۆ ڕادەست کردنی شەنگال؟
٢- ئەگەر ئەم تەوافوقە نەکرابێ و بێ دەستوری سەرۆکایەتی هێزەکانی پارتی شەنگالیان بە خەڵکەوە بۆ داعش جێ هێشتبێ، بۆچی دوایە هیچ فەرماندەیێکی پێشمەرگە توشی لێپرسینەوە و دادگایی و ... نەبۆوە؟
٣- ئەگەر دەستوری بەرگری نەکردن و ڕاکردنی هێزی پێشمەرگە لە سەرۆکایەتی ڕا دراوە، بۆچی هیچ فەرماندە و پێشمەرگەیێک لەم فەرمانە دژی ئینسانیە سەرپێچی نەکردوە؟ مەگەر ئەم ١٥٠٠٠جەنگاوەرە پێش ئەوەی پێشمەرگە و موچەخۆری حیزبەکەیان بن، ئینسان نین؟
لە کاتێک دا کە سەدان هەزار ژن و منداڵ و خەڵکی بێ دیفاع  مەترسی کوشتار و کۆیلە بونیان لە سەرە ، هەر یەک لەم  ١٥٠٠٠پێشمەرگەیە لە گەڵ دو فەرمانی دژ بە یەک ڕوبەڕوو دەبنەوە:
ئەلف- پابەند بون بە دەستوری ڕێبەرایەتی بۆ پاشەکشەی بە پەلە و ئاواڵە کردنی دەرگا لە بەر دەم کارەساتی مرۆیی.
ب- ویژدان و عاتیفەی مرۆڤایەتی و کوردایەتی بۆ شەڕ و بەرەنگار بونەوەی داعش لانی کەم بۆ ڕۆژێک یان چەند سەعاتێک تا خەڵک کاتی پێویستیان بۆ بڕەخسێ لە شوێنی خەتەر دور بکەونەوە.
بە واتایەکی دیکە، پێشمەرگە یان دەبو حیزبەکەی ڕازی بکا و موچەکەی  وەرگرێ، یان دەبو بە قیمەتی خەتەری لە دەست دانی موچە و شایەد گیانی خۆی بە ئەمری  ویژدان، عاتیفەی مرۆیی و هەستی کوردایەتی لە بەرانبەر داعش بەرگری کردبایە.
 ئەگەر ڕێبەرانی پارتی فەرمانی ڕادەست کردنی شەنگالی دابێت وپێشمەرگە ئەم دەستورەیان بە جێ گەیاندبێ ، هەم پارتی و هەم ١٥٠٠٠پێشمەرگەکە لە تاقی کردنەوەکانی بەرپرسیارەتی ویژدان و هەستی مرۆیی و کوردایەتی دا ڕەد بونەوە.
ئەگەر پارتی دێموکڕات دەستوری دەستبەجێ پاشەکشەی لە شەنگال نەدابێ، جەنگاوەرەکان سەربەخۆ ئەم ناوچەیان بێ بەرگری چۆل کردبێ، فەرماندە و پێشمەرگە لە تاقیکاری ئینسانی و ویژدانی دا ڕەد بونەتەوە؛ و پارتی دێموکڕاتیش کە فەرماندەکانی ڕوبەڕوی دادگا و سزا نەکردۆتەوە لە بەرپرسیارەتی مێژویی، نیشتمانی و مرۆڤی دا تا ئاستی هێزێکی میلیشیایی و مافیایی دێتە خوار.
  - بە تایبەت لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان. چونکە لە زەمانی شا دا مەلامستەفا گرێدراوی شا بو و لە سەرکوتی تێکۆشەرانی کۆمیتەی شۆڕشگێڕی حیزبی دێموکڕات(١٩٦٨- ١٩٦٧) پشکی شێری بەرکەوت و مەسعود و ئیدریس بارزانیش لە سەرکوتی دێموکڕات و کۆمەڵە و پاکسازی ڕۆژهەڵات بۆ کۆماری ئیسلامی ئێران خوێنێکی زۆریان ڕشت. 
هۆگرانی کوردایەتی دیوەخانی بارزانی لە دەورەی شا و جەمهوری ئیسلامی دا  توشی کۆسپ و باڕن نەهاتن و لافی کوردایەتیشیان لێدەدا و لە بەرماوی دیوەخانەش شتێکیان بەردەکەوت.
  - بڕوانە وت‌ووێژی جاسوسی پێشوی پاراستن ڕێباز گەردی لە سەر ئینتەرنێت. 
  - حیزبی دێموکڕاتی کوردستانی ئێران لە سەر دەستی شێخانی بارزان تۆبەیان کردوە کە قەت لاپەڕەکانی مێژووی کورد کوژی بنەماڵە هەڵنەدەنەوە باسی ڕێبەر و کادر و پێشمەرگەی تیرۆر کراو و ڕادەست کراو و ئیعدام کراوی دەستی مەلا مستەفا و مەسعود و ئیدریس هەڵنەدەنەوە و کتێبەکەی دوکتور قاسملو و عەبدوڵای حەسەنزادە ش بە ناوی خەیانەتەکانی قیادەی موەققەت بە نەتەوەی کورد بشارنەوە و خۆی لە بێ ساحەب کەن. ئەمەش لینکی ئەو کتێبەی ڕێڕەوانی دوکتور قاسملو قاچاغیان کرد:   خیانەتەکانی قیادە موەقەت بە نەتەوەی کورد                                     https://globalgovernment2012.blogspot.com/2014/12/blog-post.html
  - ئیستڕاتژی بنەماڵەی بارزانی هاوکاری داگیرکەرانی کوردستانە بۆ لێدانی بزوتنەوەی کورد. لە بەرانبەر دا داگیرکەران پشتیوانی بنەماڵە دەکەن. لە شێست ساڵی ڕابردوو دا یەک ڕۆژیش نەبوە بێ پشتیوانی داگیرکەرێک یان دو داگیرکەر ژیابن. 

وێنە:

  - هاوژیانی
لە تەبیعەت دا سێ جۆر هاوژیانی هەیە:     
١- هاویاری- کە هەر دو لایەن قازانج دەکەن (وەک مێرولە و شەتە)
 ٢- ئەنگەلی-  کە لایەک قازانج دەکات و لایەک زەرەر  (وەک مرۆڤ و مێشولە یان مرۆڤ و کرمی ئاسکاریس) 
 ٣- هاوسفرە بون-  لایەک قازانج ئەکات ولایەکیش نە قازانج ئەکات و نە زەرەر.  ( وەک داڵاش و شێر). کە شێر ڕاو دەکات و تێر دەخوات و دوایەش بەرماوەکەی داڵاش دەیخوات.   
پێوەندی  ئیمارەتەکان لە گەڵ حکومەت لە نەوعی شمارە یەکە. واتە هاویاری. ئیمارەت حاکمیەتی دەوڵەت لە ناوچەی دیاری کراو زەمانەت دەکات و دەوڵەتیش ئاغایەتی و سامانی ئیمارەت دەپاریزێ.
ڕابیتەی ئیمارەت و دەوڵەت پێکەوە لە بەرانبەر خەڵکی ژێر دەسەڵات، لە نەوعی شمارە دویە( ئەنگەلی) حاکمانی دەرەجە ٢ و ١ (ئیمارەت و دەوڵەت) وەک میشولە و کرمی ئاسکاریس خوێنی خەڵک دەمژن. نەخۆش و لاوازیان دەکەن.
داگیرکەرانی کوردستان لە نەوعی ئەنگەلی دەرەکین. وەک مێشولە بۆ جەستەی مرۆڤ. بەڵام بنەماڵەی بارزانی لە جۆری ئەنگەلی ناولەشن. وەک کرمی ئاسکاریس و ڕیخۆڵەی مرۆڤ.   

نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست






کۆمێنت بنووسە