• Su
  • Mo
  • Tu
  • We
  • Th
  • Fr
  • Sa
  • 19
  • 20
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25
  • 26
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  •  

ڕیکلام

دارا سلێمان: بیردۆزی پەرەسەندن و ئاستی پشتەوانی زانا و دامەزراوە زانستییەکانی جیهان

«بیردۆزی پەرەسەندن ئەمڕۆکە بووەتە ڕاستییەک و لای هەمووان دانی پێدا نراوە، تەنیا هەندێ لە ئاینداران نەبێ کە ئەوانیش لەبەر باوەڕدارییانە نەک لۆژیک و بەڵگە» جیمس واتسن خاوەن نۆبڵی دۆزەرەوەی  DNA م(1)-----------------------------بیردۆزی پەرەسەندن (Evolution)، گرینگییەکی مە‌زنی هە‌یە‌ لە‌ تە‌واوی ژیانی...

دارا سلێمان: زانستە ساختەکان کامانەن و چۆن دەناسرێنەوە؟

جۆرج برناردشۆ: وریابە زانستی ساختە گەلەک مەترسیدارترە لە نەزانین!  ئەمڕۆکە بەهۆی بوونی ئەنتەرنێت و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان، کەناڵە ئاسمانی و دەزگەکانی ڕاگەیاندن، شۆڕشێکی مەزن بەرپا بووە لە جیهانی بڵاوکردنەوەی هەواڵ و زانیارییە جۆراوجۆرەکان. دەروازەی ئەم جیهانەش کراوەیە بەسەر هەمووان، هەر کەسێک بیەوێت...

دارا سلێمان: ئایا دڵ سەرچاوەی بیر و هۆشە، یان مێشک؟

ئادەم سمیس: «زانست تاکە چارەسەرە کە بتوانێت خوڕافە و شتگەلە پڕوپووچەکان لەناو ببات» ----------------------------- لە زۆربەی شارستانییەتەکانی مێژوودا ئەو بۆچوونە هەبووە کە دڵ شوێن و سەرچاوەی هەست و هۆش و گشت بیرکردنەوەیەکە. ئەو جۆرە بیروڕایە بۆ وشەی دڵ، هەتا ئەمڕۆکەش لە گەلەک زمانەکانی جیهان وەک دەربڕینێک...

دارا سلێمان: هاوکێشەکەی ئەینشتاین و بۆمبی ناوکەیی

«من نازانم لە جەنگی سێیەمی جیهانیدا چی جۆرە چەکێک بەکار دەهێندرێت، بەڵام  گومانم لەوەدا نییە کە جەنگی چوارەمی جیهانی بە بەرد و دار دەکرێت»  ئەینشتاین--------------------------بەشی دووەم: هاوکێشەی پێوەندی ماددە و وزە و دەرەنجامەکانیگۆڕینی ماددە بۆ وزە لە یەکێک لەو پەڕاوە زانستییانەی ئەینشتاین...

دارا سلێمان: ئەینشتاین و بەناوبانگترین هاوکێشە لە مێژوودا

«ئێمە ئێستە بووینە بە خاون کۆمەڵێک ئامرازی وەک، تەلسکۆپ و تیشکی لەیزەر و هی دیکە کە وایان لێ کردووین، بتوانین ژمارەیەکی زۆر لە پێشبینییەکانی بەر لە دەیان ساڵی بسەلمێنین، بلیمەتییەکەی تا ئەو ئاستەیە کە زاناکان ئەمرۆکەش بە پاشماوەی بیروڕاکانی ئەو نۆبڵ بەدەست دەهێنن.» میچیۆ کاکو*---------------------------------بەشی...

دارا سلێمان: زانستی ڕاستەقینە و زانستی ساختە کامانەن و چۆن لە یەکدی جیا دەکرێنەوە؟

نيل ديگراس تايسۆن: "شتە باشەکەی زانست لەوەدایە کە ڕاستە، بەبێ گوێدان بەوەی باوەڕت پێی هەیە یان نا" ---------------------- ئەمڕۆکە زانست و تەکنەلۆژیا بە گوڕوتینێکی یەکجار زۆر بەرەوپێشەوە دەچێت، بەمەش ڕووبەری سەرچاوەی زانیارییەکان بەبەردەوامی پتر دەبن، بڵاوبوونەوەی ئەو زانیارییانە بە چاک و خراپ، ڕاست...

دارا سلێمان: چیرۆکی لافاوی نوح لە ڕوانگەیەکی زانستییەوە

تۆماس هاکسلی: کارەساتە مەزنەکەی زانست لەوەیە کە دەتوانێ گریمانەیەکی جوان بەهەڵە بخاتەوە بە ڕاستییەکی ناشیرین. -----------------------بەشی دووەم: ئایە بوارە زانستییەکان پاڵپشتی ڕوودانی ئەم لافاوە دەکەن؟ ڕێبازی ئەزموونگەری وەک لە چەندان بابەتدا ئاماژەمان پێ کردووە، لە زانست و تۆژینەوەکانیدا باشترین ڕێبازە،...

دارا سلێمان: لافاوی نوح لە نێوان زانست و ئایندا

 کریستۆفەر هیچینز: ئەوەی بەبێ بەڵگە باوەڕی پێ دەکرێت، دەشکرێ بەبێ بەڵگە بەلاوە بنرێت.بەشی یەکەم: چیرۆکی لافاوی نوح لە هەندێ شارستانیەت و ئایندا چیرۆکی لافاوە مەزنەکە نەک تەنیا لە سێ ئاینە بەناو ئاسمانییەکاندا (ئیبراهیمییەکان) هەیە، بگرە یەکێکە لە ناسراوترین و بەربڵاوترین بابەت کە لە زۆربەی...

دارا سلێمان: بنەمای ئەنترۆپی چییە؟ ئایا گەردوون لەپێناو مرۆڤدا دروست بووە؟ (بەشی دووەم)

(ڕیچارد فاینمان دەڵێت: کاتێک سەرنج دەدەیتە گەردوون و لە یاسا و ڕێساکانی دەگەیت، بیرۆکەی ئەوەی کە هەموو شتەکان بە شێوەی شانۆیەک ڕێکخراون، تا خوا سەیری زۆرانبازی مرۆڤ بکات لە نێوان چاکە و خراپەدا، دەبێتە گریمانەیەکی گەلەک بێمانا و ڕاڤەی هیچ شتێکیش ناکات.)(ڕاستە سەرهەڵدانی مرۆڤ نەخشەی بۆ کێشراوە؟) وەک...

دارا سلێمان: بنەمای ئەنترۆپی چییە؟ ئایا گەردوون لەپێناو مرۆڤدا دروست بووە؟

(بەشی یەکەم: گونجانی گەردوون بەرەو ئاراستەی پەیدابوونی ژیان)  بنەمای ئەنترۆپی، یان بنەمای مرۆیی (Anthropic principle)، ئەو بۆچوونەیە کە پێی وایە، گەردوون بە هەموو یاسا و ڕێساکانی بە جۆرێکی تایبەتی هاتۆتە کایەوە، بەشێوەیەکیش بەڕێوە چووە تا ڕێخۆشکەر و گونجاو بێت بۆ پەیدابوونی ژیانێکی ژیر. بەگوێرەی...

دارا سلێمان: چەند هەڵەیەکی بواری ئەستێرەناسی لە قورئاندا

کارل سێیگن: تێگەیشتن لە گەردوون بەو شێوەیەی کە هەیە گەلێک چاکترە لە باوەڕهێنان بە خوڕافە و ئەفسانەکان، گەرچی ئارامی و ئاسودەیشمان پێ ببەخشن. --------------------- لە بەشی یەکەمدا ئاماژەمان بەوە کرد، ئێمە ئەگەر بوار بەخۆمان بدەین و کەمێک موسڵمانبوونمان لەبیر بکەین، بەبێ بەپیرۆززانین و بیروڕایەکی...

دارا سلێمان: چەند هەڵەیەکی زانستی لە قورئاندا

باوەڕداران و لایەنگرانی گشت ئاینەکان پێیان وایە، تەنیا خوای ئەوان خوای ڕاستەقینەیە و دروستکەر و داهێنەری سەرلەبەری گەردوون و بوونەوەرەکانە، ئاینەکەیان تاکە ئاینە کە هەموو ڕاستییەکان لەخۆ دەگرێت، کتێبی پیرۆزی خۆیانیش بە تاکە کتێبی ڕاست و ڕەوان و دوور لە هیچ هەڵەیەک دەبینن. بەڵام ئاینەکانی دی یان دەستکردن،...

دارا سلێمان: سەرچاوەی ڕەوشت لە نێوان ئاین و زانستدا (بەشی دووەم)

ڕەوشت کۆمەڵە چەمک و بنەمایەکە دەبێتە ڕێپێشاندەرمان بۆ دیارکردنی چییەتی ئەو ڕەفتار و هەڵسوکەوتانەی کە سوود، یان زیان دەگەیێنن بە بوونەوەرە زیندووەکان*سەرچاوەی ڕەوشت لە ڕوانگەیەکی زانستییەوە:  لە زانستدا نێزیکیترین تێگەیشتن بۆ ڕەوشت ئەوەیە لە ڕێسایەکی ناسراوی زێڕینییەوە وەرگیراوە کە دەڵێت: لوتکەی...

دارا سلێمان: سەرچاوەی ڕەوشت لە نێوان ئاین و زانستدا (بەشی یەکەم)

ئەمین مەعلوف: ئەوانەی خاوەن ئاینن پێیان وایە ئیدی پێویستیان بەوە نییە خاوەنی ڕەوشت بن.سەرچاوەی ڕەوشت لە ڕوانگەیەکی ئاینییەوەزاراوەی ڕەوشت گەلێک واتای جۆراوجۆر و بەرفرەوانی هەیە، بۆیە نەکارین لە چەمکێکی دیارکراودا چڕی بکەینەوە. هەرچەندە بنەما و ڕێسایە ڕەوشتەکییەکان لە سەردەمێک بۆ یەکێکی دیکە و لە کۆمەڵگەیەک...

دارا سلێمان: ئەفسانەی بوونی گیان لە نێوان زانست و ئایندا

گیان، یان ڕۆح (Soul): زاراوەیەکە تێزێکی ئاینی و فەلسەفی و فەرهەنگی لەخۆ دەگرێت، چییەتی پێکهاتەکەی لە ئاین و فەلسەفەیەک بۆ یەکێکی دیکە جیاوازە. لەلای زۆربەی ئاینەکاندا، بەو شتە ناماددەییە دەگوترێت کە لە مرۆڤ و (زیندەوەران)دا هەیە و بووەتە هۆکاری ئەوەی ئەو بوونەوەرانە بە زیندوو پێناسە بکرێن. بە بۆچوونی...