تێناگەم ئەبێ چۆن لەم گەلە بنۆرن ؟ چۆن بنوارنە ژیانی ئەم خەڵکە؟ ئەگەر وەک سەردەمی شۆرش لەم گەلە بنۆرن، نەک هەر پەشیمانە لەشۆرش و شەرم بەسەرۆک بونی ئێوەدەکات ئێستا. ئێوەش باش ئەم راستیە دەزانن، ئێوە ئەو کات و ئێستاش بیری شۆرش کوردایەتی لە هزرتاندا نەبووە، بەڵکو ئەوەی هەتانبوە خەیاڵی خۆش گوزەرانی خۆتان و ئاسودەی دایگیرکەران و تێکدانی ماڵی ئەم گەلە بووە، ئەگەر هەتان بوایە بیری کوردایەتی، ئەوا بۆ ساتێک  وەک خەڵکی ئەم  هەرێمە دەژین. بۆ یە پرسیار ئەوەیە ئەبێ چۆن لەم گەلە بنۆرن؟

تێرامانی ئێوەی دەسەڵات دارانی هەرێم بۆ خەڵکی کوردستان، تێرامانێکی دوژمنانەیە، دوژمنایەتیەک بەمانای وشە دوژمنایەتی خوێن، بەمانای کوشتن و قرکردنی گەلی کورد، ئەگینا لەناو کام گەل و نەتەوە هەیە لەم جیهانە رۆژانە نزیکەی یەک ملیۆن بەرمیل بفرۆشیت و کەس داهاتەکی نەزانێ. چەندین مانگ خەڵک موچەی نەدرابێت پێی، هەرۆژە لەگەڵ وڵاتێک گرێبەستێک بکەیت و نەوتی هەرێمی هەرج فرۆشبکەیت کەس نەزانێ گرێبەستەکەت لەسەر چبنەمایەکە و کۆمپانیا داخڵی وڵات بکەیت و رێگا لەکاری بگریت و ساڵانە بەملیاران دۆلار لەدادگاکان بخەیتە باخەڵی. 

کەئێوە دووژمنی گەلەکەتان نین و بەرنامەی جینۆساید و قرکردنتان لەخەیاڵدانی دەسەڵاتاندانیە، پێمان ناڵێن ئەو هەموو پاڵاوگەو نەوتەتان هەیە ناشتوانن ساڵی یەک بەرمیل بەخەڵکی ئەم هەرێمە ببەخشن کە زۆرینە پێشمەرگەیە و پارێزگاری لە ئێوەی وڵات فرۆش دەکات، کەخۆتان بەخاوەنی ئەم هەرێمە و داینەمۆی شۆرش دەزانن، لەکوێ دونیا شۆرش بۆچەسانەوە بوە، لەکوێ دونیا بەرهەمی شۆرش جاشەکان و کرێگرتەکانی داگیرکەر خاوەنی دەسەڵات و پیاوانی شۆرش هەرچەوساوە، لەوە دەگەینە ئەو راستیە کە خەڵک گومان لە کوردبونتان بکات، 

گومان لەکوردبونتان لەوە دروست دەبێت، کاتێک موچەی خەڵکاتان لەبەغداد بری و نەتان توانی ژیان خەڵک دابین بکەن، هەروەها بریارتاندا بیکەن بەروبع ، ئەگەر بۆئەوە لەگەڵ بەغداد تێکتان نەداوە بۆچی ئەوتان کرد؟ کاتێک گرێبەستی ٥٠ ساڵەی نەوتان کرد و کەس نەیزانی چۆنەو چیە؟ خزمەتان بە تورکیا فاشیست کرد و چەندین بنکەی ئەم داگیرکەرەتان لەخاکی هەرێم جێگیر کرد، لەپێناو ئاسودەی تورکیای فاشی دژایەتی خۆرئاواتان کرد، لەپێناو باڵادەستی خۆتان دژایەتی ئەوهێزانەدەکەن کا پارێزگاری لەگەلی ئێزدی دەکەن لەشەنگال کە بەبێ شەر بۆ داعشی تیرۆرست جێاتان هێشتن، کەچی ئێستا دەنگتان بۆ حەشدی شعبی لێوەنایەت کە بەشێکی خاکی ئێزیدی لەدەستی داعش رزگار کردوە، 

لەتازەترین کاردانەوەشدا، لەگەڵ روسیا گرێبەستی نەوت واژۆ دەکەن، بەبێ ئەوەی کەس ئاگاداری گرێبەستەکەبێت لەخۆتان زیاتر، تانوێنەری حکومەتەکەشتان ئاگادارنیە لەو وڵاتە، ناش زانین چ بەرژەوەندیەک ئێمە بەروسیا دەبەستێتەوە، ئێوە گرێبەستەکانتان تەنیا لەگەڵ ئەووڵاتانە دەخوات کەتوشی قەیرانی دارای بونە، دەتانەوێت ئابوری ئەم وڵاتانە بەنەوتی کوردستان و بەبرسی کردنی ئەم گەلە هەستێنەوە، ئەوەی ئێوە کردوتانە لەگەڵ روسیا لە سەر نەوتی هەرێم لەدووخاڵ زیاترنیە.

یەکەم: پەنابردتان بۆروسیا پێدەچێت بەفیتی تورکیا بێت، ئەگەر بەفیتی تورک بێت، ئەوا بێشک بۆ دژایەتی کوردستانی خۆرئاوایە، بەمەبستی دەست هەڵگرتنی روسیا لەکۆمەک و هاورکاری شەرڤانان لەم بەشە بەمەش تورکیا لەسەرحسابی داهاتی هەرێم و نەوتی کوردستان دوو ئامانج دەپێکێت، لەلایەک روسیا قەرەبوو دەکرێتەوە لەو زیانەی تورکیا لێیداوە لەئەنجامی کەوتنە خواروە ی فرۆکەکەی و هەوڵی بوژاندنەوەی روسیا دەدات و بە پەرچەکردارێکی گەورەش ئاراستەی ئەمریکا دەکات بەوەی کە تورکیا توانیویە باکوری عیراق بەهەردوو هێزە کۆنترۆڵ بکات،بەڵام ئایا یەکێتی رازیە بەجونە بەرەی روس بۆخزمەتی تورک؟ ئەوە ئایندە خەڵکی یەکێتی جوابەکەی دەداتەوە،  لەلایەکیتریش ئابوری هەرێم وێران دەکات و خەڵکی هەرێم توشی قاتووقریدەکات و روسیاش لە خۆرئاوا دادەبرێت ، ئەوەش تورکیا ئاسودەدەکات لە لەناوبردنی هەروو بەشی ئازاد کراو (باشور و خۆرئاوای کوردستان)، ئەوەش بەکەمترین زیان و بەئابوری کورد و بەدەستی کورد،ئەو کارەدەکات.  دواجاری وەک ئاشبەتاڵەکەی ساڵی ١٩٧٥ کوردستان رادەستی عیراق بکرێتەوە، کاتێک تورکیا وەک ئیران بۆ بەرژەوەندیەکانی لەگەڵ ئەمریکاش دەرگای باشور دادەخات. 

دووەم: ئەگەر خاڵی یەکەم بۆچونەکەم راست نەبێت کەگریمانەیە، لەم گریمانەیەدا ئەوەمان پێدەڵێت کە حکومەتی هەرێم چۆن لەئاستی ناوەخۆدە موفلیس بوە، لەسەر ئاستی دەولیشدا ئیفلاسی سیاسی و ئابوری و ئەخلاقی کردوە، دەیەوێت لەرێگای فرۆشتنی نەوت بەوڵاتە ئابوری لاوازەکان درێژە بەتالان کاری بدات، بەس تەنها لەپێناوی فرۆشتنی نەوت و قرکردنی خەڵکی کورد بەهەر جۆرێک و باجی هەرچیەک بێت، گرنگ ئەوەیە بانەداتەوە بەلای بەغداد و نەڵێن نەی توانی نەوت بخاتە بازارەکانی جیهان، بەبەبغداد نەڵێت فەرموو تۆ خاوەنی ئەم نەوتە بەو پارەکەمان بۆدابین بکە، ئاخر عقلیەتی دەوڵات داری و ئێوەیان نەوتوە. 

تێروانی ئەوان بۆ ئەم گەلە ئەوەیە بەردەوامبن لەسەر ئەم یاریە، یاری گاڵتەکردن بەهەست و شعوری پێشمەرگەو کاسوکاری شەهیدان و تەواوی فەرمانبەر و خانەنشینان، ئەوان لێیان دەروانن کە ئەوان خاوەنی سەرچاوەی بژێوی ژیانیان و چۆن و کەی بۆیان دابین بکەن ئەوان بێدەنگ بن و قسەنەکەن، لەکاتێکدا لەسایەی ئەم گەلە دوژمنانتان پری پارەو گەلیشتان خستۆتە سەر ساجی علی. بەڵام ئەگەر وابروات پێدەچێت باجی قورس بدەن،

باجێک ئەستەمە بتوانن لێ دەربچن، ئەمجارەیان ئەمریکا هاوکێشەکە ئاواژوو دەکاتەوە، پێدەچێت ئەمریکا هاوکێشەکەی ئاواژوو کردبێتەوە، دەسەڵاتی هەرێمی خستبێتە چوارچیوە، گروپی کلیپتۆکراسی(دەسەڵاتی چەتەگەری) بۆیە چوبن بەدەم روسیاوە، دواجار ئەمریکا پێداچونەوە بە نەخشەی کاری خۆیدا دەکات لەهەرێم، ئەنجامەکەشی قورستین باج دەبێت بۆ ئەم دەسلاتە خۆسەپێنە داگیرکەرە، لەوباجەی خستویەتیانتە سەر گەلی کورد، بۆیە رەنگە ئەگەر هێزەکانی تر خۆیان بەخاوەنی ئەم هەرێمە نەزانن، هەرێم و بخاتەوە ژێر حوکمی بەغدادی شیعی.