کۆمه‌ڵکوژی له‌تاران و کاردانه‌وه‌کان
Sunday, 23/05/2010, 12:00
له سێداره‌دانی به کۆمه‌ڵی کوردان له ئێران رووداوێکی ئاسایی نه‌بوو ته‌نانه‌ت له مێژووی پڕ له ئیعدام و ئه‌شکه‌نجه‌ی رژیمێکی وه‌ک کۆماری ئیسلامی ئێران که وه‌ک نیشانیداوه زیندان و ئه‌شکه‌نجه و سێداره به‌شێکه له فه‌لسه‌فه‌ی بنه‌ڕه‌تی ئه‌و سیسته‌مه، رووداوێکی بێوینه بوو. له‌سه‌ر ره‌وتی له سێداره دانی ئه‌م هه‌ڤاڵانه و هه‌موو ئه‌و بێحوقوقی و پێشێلکاریانه‌ی که کرا باس کراوه و نووسراوه و بۆ هه‌موانیش ئاشکرایه که چ ده‌ست و زیهنیه‌تێکی چه‌په‌ڵ له پشت ئه‌م کۆمه‌ڵکوژیه‌یه. به‌ڵام ده‌مهه‌وێ چاوخشاندنێک بکه‌م به‌سه‌ر کاردانه‌وه‌کانی ئه‌م کاره‌ساته له ناوخۆ و ده‌ره‌وه‌ی وڵات.
له ناوخۆی وڵات هه‌ر که‌س که شاره‌زای سایکۆلۆژیای گه‌لانی ئێران و پێکهاته‌ی ده‌سته‌ڵاتی سیاسی و ئه‌منی ئێران بێت نه‌ک هه‌ر له مانگرتنی گشتی شکۆمه‌ندانه‌ی خه‌ڵکی رۆژهه‌ڵات به‌ڵکوو هه‌ر که‌س ده‌توانێت ده‌نگی قین و نه‌فره‌تی گه‌لانی ئێران ببیسێت ته‌نانه‌ت له بێ‌ده‌نگیه واتاداره‌که‌یاندا. له ناو خۆی ئێراندا وه‌ده‌نگ هاتنی رێکخراوه مه‌ده‌نی و خوێندکاریه‌کان و که‌سایه‌تی و چین وتوێژه‌کانی جۆراوجۆری پیشه‌یی له‌خۆوه گرت. گه‌وره‌یی و عه‌زه‌مه‌تی خوێنی شه‌هید و شکۆمه‌ندی جیددیه‌تی هاوسۆزی کۆمه‌ڵانی خه‌ڵک ته‌نانه‌ت بزاڤی سه‌وزیشی هێنایه ده‌نگ و به ئه‌ده‌بیاتێکی هه‌ر چه‌نده زۆر موحافزکارانه و نزمتر له ئاستی گه‌وره‌یی کاره‌ساته‌که ناڕه‌زایه‌تی خۆیان ئه‌ڵبه‌ته له به‌رامبه‌ر پرۆسه‌ی دادگایی کردنه‌که نه‌ک سه‌رباره‌ت به له‌سێداره‌دان چالاکانی سیاسی و مه‌ده‌نی و کۆمه‌ڵکوژی کوردان، نیشان دا وه به‌دوای ئه‌وان دا و زۆر به‌دره‌نگی ته‌نانه‌ت ده‌توانین بڵێین به نابه‌دڵیه‌وه شۆرای ئیسڵاحته‌ڵه‌بانی کوردیش که ئیتر هیچ بیانوویه‌ک بۆ بێده‌نگی نه‌مابوو دوای لێدوانه‌که‌ی که‌ڕڕووبی و مووسه‌وی لێیان بوو به کورده نامووسی و به ئه‌ده‌بیاتێکی موحافزه‌کارانه‌تر له هی مووسه‌وی هه‌ڵوێستی خۆیان نواند. هه‌ر چه‌نده چاوه‌ڕوان ده‌کرا که سه‌رانی بزاڤی سه‌وز له‌ژێر کاریگه‌ری و فشاری شورای ناوبراو دا مه‌جبوور به ده‌رکردنی به‌یاننامه ببانایه نه‌ک پێچه‌وانه‌که‌ی که به‌داخه‌وه ئه‌وه شورای ئیسلاحته‌ڵه‌به‌کان بوون له دوای ده‌رکردنی به‌یاننامه‌ی موسه‌وی و ئه‌ویش به دره‌نگێکی جێی پرسیاره‌وه به‌یاننامه‌یان ده‌رکرد. له‌و باره‌دا خاڵی جێی پرسیار ئه‌وه‌یه که ئایا ئه‌و شوورایه (به گوێره‌ی ناوه‌که‌ی) ده‌نگی گه‌لی رۆژهه‌ڵاتی کوردستانه له‌ناو بزاڤی گشتی ریفۆرم له ئێراندا یان نا به‌پێچه‌وانه پاشکۆیه‌کی ناشیانه یه له بزاڤی ناوبراو له پێناو چه‌واشه کردنی گه‌ل و کۆ کردنه‌وه‌ی ده‌نگ بۆ کاتی ده‌نگدان ئه‌ویش به‌بێ هیچ به‌رنامه‌و ئیستراتیژێکی دیاریکراو.به‌وردی ناچمه سه‌ر ئه‌و بابه‌ته و نامهه‌وێ له ئه‌سڵی بابه‌ته‌که دوور که‌ومه‌وه به‌ڵام ئه‌وه‌ی شایانی سرنجه ئه‌وه‌یه که له وه‌ها بوارێکی مێژوویی دایه که ده‌بێ راستیی و دڵسۆزیی که‌سایه‌تی و رێکخراو و لایه‌نه‌کان تێبگه‌ین. بۆیه ئه‌وان به‌داخه‌وه نه‌ک نه‌یانتوانی خاوه‌نداری له هه‌ست و سۆز و شه‌ره‌فی گه‌ل بکه‌ن نه‌یانتوانی خاوه‌نداری له رواڵه‌تی ناوی شووراکه‌شیان بکه‌ن .
کاردانه‌وه‌کان به‌وه نه‌وه‌ستان و سنووری ته‌سک و خنکێنه‌ری ئه‌قڵیه‌تی ده‌وڵه‌ت ــ نه‌ته‌وه‌یان به‌زاند وباکووری زیندوو و دایم له‌سه‌ر پێی هه‌ژاند و رێپێوانی ده‌یان کیلۆمه‌تری گه‌لمان بینی بۆ سه‌ر سنوور سه‌ره‌ڕای گرتن و ئازار ده‌نگی ناڕه‌زایه‌تی هه‌موو شاره سه‌ربه‌رزه‌کانی باکووری گرته‌وه. هه‌روه‌ها هه‌ر له سه‌ره‌تاوه په‌لیان هاویشته ئه‌ودیو سنوور وگه‌لی ئه‌فغانیشی هه‌ژاند ووێنه‌ی مامۆستای شه‌هید و هه‌ڤاڵانی مان له‌ده‌ست گه‌نجان و ژنانی سه‌رپێچبه‌سه‌ری ئازارچێشتووی ئه‌فغانیش بینی. هه‌ر چه‌نده ماوه‌یه‌ک پێش تر له‌سێداره دانی ئه‌فغانیه‌کانمان له ئێران له ده‌نگ و باسدا هه‌بوو به‌ڵام ئه‌وه کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌ی 9ی مه‌ی بوو که گه‌لی هه‌ناسه سارد و ئازار چێشتووی ئه‌فغانی هێنایه سه‌ر شه‌قام ، ئه‌وانیش ره‌وایی و گه‌وره‌یی دۆزی ئه‌م شه‌هیدانه تێگه‌یشتن. زۆریش ئاساییه که گلی ئه‌فغانیی قوربانی تیرۆر و پاشڤه‌رۆیی و قوربانیی ململانیه چپه‌ڵه‌کانی هێزه ئیستاتو پارێزه‌کان ژان و ده‌ردی ئێمه تێبگه‌ن و ژنه سه‌رپۆشبه‌سه‌ره کانی ئه‌فغان و سیمبۆلی تۆخترین شێوازی کۆیلایه‌تی، له‌سێداره‌دانی شیرین عه‌لم هوولی به له سێداره‌دانی هیوای پێشکه‌وتنی رامانی ژنی ئازاد داب‌نێن فرمێسکی رک هه‌ڵب‌رێژن و هێزی سه‌رهه‌ڵدان ب‌خوڵقێنن.
با له رۆژهه‌ڵاتی به‌ندکراو به زنجیری کۆنه‌په‌ره‌ستی و ده‌وڵه‌ته ئستاتۆ پارێزه‌کان ده‌رچین وئاوڕێک بده‌ین له رۆژ ئاوای مۆدێڕن و خنکێندراو به ئایدۆلۆژیای ئاسنینی ته‌کنۆلۆژیاو پۆزێتیڤیسم وبه‌ره‌و ئه‌ورووپا بڕۆین له‌و به‌شه‌ی دونیا وێڕای خرۆشینی کوردان و ئێرانیانی تووڕه به‌خوشیه‌وه شاهیدی کاردانه‌وه‌گه‌لێک بووین هه‌رچه‌نده له ئاست به‌رزیی دۆزی شه‌هیدانمان و دڕنده‌یی هه‌ڵسوکه‌وتی کۆماری ئیسلامیه‌وه که‌م بوو به‌ڵام به‌رچاو که‌وتنی رێکخراوه و کۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی و ته‌نانه‌ت جۆرێک گشتگیری و به تێکڕایی ده‌نگ هه‌ڵبرینی ئه‌حزابی سیاسی و میدیاکان مان بینی و له میدیاکانی رۆژ ئاواییشدا تاڕاده‌یه‌ک ده‌نگدانه‌وه‌مان بینی . هه‌رچه‌نده هزری پاشڤه‌ڕۆیی و موحافزه‌کارانه‌ی ئه‌م میدیایانه ته‌نانه‌ت ئه‌و که‌سایه‌تیه سه‌ر به حیزبه کوردیه‌کان و یان رۆژنامه نووسانی ئێرانی که شرۆڤه‌ی روودا‌وه‌که‌یان ده‌کرد له روانگه‌یه‌کی ته‌سکی خۆیانه‌وه سه‌یری بابه‌ته‌که‌یان ده‌کرد و به هه‌موو عه‌قڵی خۆیان ته‌نیا کۆششیان ئه‌وه بوو که بسه‌لمێنن که ئه‌و شه‌هیدانه خاوه‌ن دۆز ی پ ک ک نه‌بوونه و ته‌نانه‌ت بابه‌ته‌که به شتێکی ئاسایی نیشان بده‌ن.
له ئامریکا دا کاردانه‌وه‌ی کۆمه‌ڵێک مامۆستایانمان بینی که خۆی له‌خۆی واتایه‌کی گرنکی هه‌بوو. به‌ڵام وه‌ک بۆ ئێمه‌ی کورد نامۆ نیه وهه‌ر تاکێکی کورد ئه‌وه باش تێده‌گات که چون قوربانیان کورد بوون باسی به‌لووچ بووونی شه‌هید مێهدی ئیسلامیان ده‌کرێت ئیتر گوایه هه‌واڵه‌که به‌گوێی ئۆباما نه‌گه‌یشتوه و بێده‌نگی کاربه‌ده‌ستانی ده‌وڵه‌تی ئه‌مریکامان بینی که شتێکی چاوه‌ڕوان نه‌کراو نه‌بوو. مه‌به‌ستم لێره‌دا ئه‌وه نیه که گله‌یی له به‌ڕێزیان بکه‌م به‌ڵکوو مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه که بڵێم له وه‌ها رووداوێک دا رووی راستی زلهێزه‌کان وه‌ده‌ر ده‌که‌وێت ئه‌گینا ئه‌وان ده‌مێکه بزاڤی ئازادیخوازی گه‌لی کورد رێبازی کوردی ئازاد که رێبازی مامۆستا فه‌رزاد و هه‌ڤالانی بوو، به دوژمنی هاوبه‌شی خۆیان و داگیرکه‌رانی کورد ناوزه‌د کردوه و ته‌نیا کوردی خۆبه‌سته‌وه‌ده‌ر و بێئیراده له لای ئه‌وان بوونی هه‌یه ده‌نا ئه‌گه‌ر له په‌یامی شه‌هیدان تێگه‌یشتبین ده‌بێ خۆشحاڵ بین که تائێستا خوێنی ئاڵی ئه‌م شه‌هیدانه نه بۆته کاڵای مه‌زادخانه‌ی لێدوانه دووڕوویانه و قێزه‌ونه‌کانی کاربه‌ده‌ستانی لوتکه‌ی کاپیتالتزمی مۆدێرن و شاهانی رووته‌ڵه و خوداوه‌ندانی بێده‌مامکی سه‌رده‌م له ئاست گه‌وره‌یی ئه‌و شه‌هیدانه له ئاست به‌رزیی شه‌هیدانی هێڵی ژیانی ئازاد خۆیان داپۆشیو و ده‌مامکه‌کانیان به‌سته‌وه.
له‌م گه‌شته‌ی لێمان دا و ده‌وری جیهانمان لێدا با بگه‌ڕێینه‌وه بۆ کوردستان، کوردستانی دایکی شه‌هیدان و داوێنی سه‌وز و میهره‌بانی فه‌ر‌زادی مامۆستا و فه‌رهادی عاشقی ئازادی و ئه‌لی هه‌یده‌ریانی جوانه‌مه‌رگ و شیرینی شێره‌ژن و خواژنی ئه‌وینی ئازادی. ئه‌و داوێنه‌ی که ئه‌وانی به شیری پاکی مرۆڤدۆستی و هه‌وای بێگه‌ردی ئازادی و سه‌وزیی دڵبلاوێنی به‌هار و به‌فری سپی ئاشتی و گه‌رمای هاوینی خۆشه‌ویستی په‌روه‌رده کرد و له خه‌زانی زه‌ردی هه‌ڵوه‌ریندا ره‌شه‌بای بێداد و داگی‌رکاری و زۆرداری لێی رفاند و له 9ی مانگی مه‌ی دا له تاران سپاردنی به داری سێداره و ژیانی تاراندن و چاوانی دایکی نیشتمانیشیان له فرمێسکی چاوه‌ڕوانی دا هێشته‌وه بۆوه‌رگرتنی ته‌رمی بێنازیان و ناهێڵن رۆڵه‌کانی ئه‌و خاکه به نه‌وای بالۆره‌ی دایکانه ونه‌ریتی کورده‌واری پێشکه‌ش به خاکی کوردستان بکرێنه‌وه له‌وه‌ها نیشتمانێکی جه‌رگبڕاو دا با ئاوڕێک بده‌ینه سه‌ر باشووری کوردستان ئه‌و هه‌رێمه‌ی که به کوردستانی ئازاد ناوی ده‌به ین.
له باشووری کوردستان چالاکی له سلێمانی ده‌ستی پێکرد و رۆژی دوایی له هه‌ولێر له پارکی شانه‌ده‌ر و هه‌ر چه‌نده به بۆڵه‌بۆڵی ئاسایش و به هێندێ شه‌رت و مه‌رجی وه‌ک نه‌دانی شوعار له دژی ئێران به‌ڕێوه‌چوو. به‌ڵام ئه‌وه‌ی جێی داخ وکه‌سه‌ره هه‌ڵوێستی ناشیرینی ئاسایشی سلێمانی به‌ڕه‌و ئاراسته‌یه‌کی سه‌رکوتکه‌رانه‌ی برد و خاڵێکی ره‌شیتری له مێژووی نه‌گریسی ئه‌م ده‌سته‌ڵاته تۆمار کرد. ئاسایشی سلێمانی به‌بێ هیچ بیانوویه‌ک و ته‌نیا وه‌ک وه‌ی ئه‌رکدار کرابن بۆ بێڕێزیکردن به وێنه‌ی شه‌هیدان هه‌ڵسوکه‌تیان کرد و ده‌ستیان دایه کاره‌ساتی کامێرا شکاندن و گرتنی چالاکڤانان و به‌ڕێوه‌به‌رانی چالاکیه‌که وهه‌ر ئه‌وه‌ش له چه‌کدارانی ده‌سته‌ڵاتی به‌رته‌سکی حیزبی و ناوچه‌یی ده‌وه‌شێته‌وه. حکومه‌تی هه‌رێم هه‌میشه جاڕی وه‌ی لێداوه که به هۆی به‌رژه‌وه‌ندی ئابووریه‌وه له‌گه‌ڵ داگیرکه‌ران و به‌تایبه‌ت ئێران و سووریه له‌هه‌مبه‌ر هه‌ر ئه‌رکێکی نه‌ته‌وه‌یی به‌ده‌نگ و کپن و ئه‌وه‌یان کردۆته پاساوێک بۆ قوربانی کردنی پارچه‌کانی تری کوردستان. به‌ڵام ئه‌وه خۆی چه‌واشه‌کاریه‌کی مه‌زنه و پێویسته باش لێیتێبگه‌ین، هه‌ر که‌س باش ده‌زانێت که تاکه پێوه‌ندی ئابووری ئێران و بۆ وێنه هه‌رێمی سلێمانی گومرووکی باشماغه که به‌شایه‌دی هه‌موو دانێشتنه‌کانی په‌رڵه‌مان له‌سه‌ر بودجه هیچکات داهاته‌که‌ی نه‌هاتۆته ناو بودجه‌ی گشتی و ئه‌م بابه‌ته ته‌نیا به‌رژه‌وه‌ندی حیزبێک یان ته‌نانه‌ت کوتله‌یه‌ک له حیزبێک یانیش چه‌ند که‌سێکی دیاریکراوی سه‌ربه ده‌سته‌ڵاتی تێدایه . ئینجا ده‌بێ ئێمه بزانین که ئاخۆ ئه‌وه کام به‌رژه‌وه‌ندیه ئابووریه‌یه که دژی به‌رژه‌وه‌ندیه گشی و نه‌ته‌وایه‌تیه‌کانه؟ ئاخۆ ئه‌فغانستان که وڵاتێکی ناسه‌قامگیر و زۆریش له‌گه‌ڵ ئێران پێوه‌ندی و ته‌نانه‌ت وابه‌سته‌گیشی هه‌یه وه یان وڵاتانی رۆژئاوایی که ره‌نگه ته‌نیا به‌رژه‌وه‌ندی ئابووری تاکه کۆمپانیایه‌که په‌ترۆڵ یان گازیان به‌قه‌د هه‌موو بودجه‌ی هه‌رێمی کوردستان(ئه‌ڵبه‌ته جگه‌له سه‌رمایه‌ی خواپێداوه‌کان!) بێت ده‌بێ هه‌ڵسوکه‌وتیان له‌گه‌ڵ خۆپێشانده‌رانی کورد و ئێرانی چۆن بێت؟ یان ئه‌و ده‌وڵه‌تانه به‌رژه‌وه‌ندیی نه‌ته‌وه‌ییان ره‌چاو ناکه‌ن پێویسته له ئاسایشی سلێمانی فێری پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی بن و وێنه‌ی شه‌هیدان بدڕێنن؟ وه‌ک وه‌ی ئه‌و کۆمه‌ڵه گه‌نج و رۆشبیره رۆژهه‌ڵاتی و باشووریه دڵ بریندار و خاوه‌ن هه‌ڵوێسته ویستبێتیان هه‌رێمۆکه سه‌وزه قاقڕه‌که‌یان له‌بن ده‌ست ده‌ربێنن که پێیان بوترێ بڕۆن له وڵاتی خۆتان خۆپێشاندان بکه‌ن.بۆیه ده‌بێ لایانه گرینگه‌کانی ئه‌م بابه‌ته ببیندرێن و به‌هاسانی به‌سه‌ریدا تێنه‌په‌ڕین سه‌رچاوه‌ی ئه‌م ئه‌ده‌بیاته خه‌ته‌رناکه‌بناسین و گه‌ل هوشیار بێت که چیتر له‌ژێڕ ناوی به‌رژه‌وه‌ندی ئابووری وهتد... یاری به نرخ و به‌ها ئینسانی و نه‌ته‌وه‌یه‌کان نه‌کرێت. لێدوانه نزمه‌که‌ی به‌رهه‌م ساڵحیش چه‌ند وه‌خت له‌وه‌پێش له‌گه‌ڵ میدیای تورکی له‌و پێوه‌ندیه دا ده‌بێ لێکبدرێته‌وه ئه‌و ئه‌رک راسپاردانه‌ی که به‌و که‌س و چه‌کدارانه ده‌سپێردرێ ده‌بێ باش لێی تێبگه‌ین ئه‌رکێک که ره‌نگه هه‌ر ئه‌وه بێت که په‌شێوی شاعیر به (... بڕینی به‌ندی دڵی داخداری کورد) ی ناوزه‌د ده‌کا.
له کۆتاییدا وێڕای ئیدانه کردنی دووباره‌ی ئه‌و کاره هیوای به‌رده‌وامی خاوه‌نداریه‌تی گه‌ل ئه‌که‌ین له هه‌موو چالاکڤانان و زیندانیان وته‌ئکیدیش ئه‌که‌مه‌وه که پێمان وا نه‌بێت که کاردانه‌وه ته‌نیا ئه‌و به‌یاننامه و ووتانه‌یه که له کاربه‌ستانی ده‌ڵه‌ته‌کانه‌وه ببیسترێ به‌ڵکوو گه‌وره‌ترین مۆڕاڵ وهێز هه‌مان هێزی جه‌ماوه‌ر وژنان و دایکان و گه‌نجانی هه‌موو وڵاتانه که وه‌ک نیشانیان دا ئیدانه‌ی ئه‌م کاره‌ساته ئه‌که‌ن.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
