ئۆجەلان: ئەردۆغان وئەحمەدی نژاد وەك دووانەیان لێهاتووەو هەوڵدەدەن ,حەماسی كوردان ئاوا بكەن

Friday, 14/01/2011, 12:00

 ئۆجەلان لەدیداری رۆژی(12/1/2011)چاوی بە پارێزەرانی كەوت و تیشك دەخاتە سەر چەندین بابەتی گرینگ و هەستیار و دەستنیشان دەكات كە حكومەتی ئاكەپە ئەندامانی حزبوڵڵا ئازاد دەكات و سیاسەتمەدارانی كورد ڕاپێچی زیندانەكان دەكات، بەوەش دەستی بە پیلانێكی مەترسیدار كردووەو هەر بەم بۆنەشەوە داوا لە گەلی كورد دەكات كە، لەدژی ئەو پیلانگێڕیانە، وشیار بن. هاوكاتیش تیشك دەخاتە سەر پەیوەندی ئازادكردنی ئەندامانی حزبوڵڵاو ئاواكردنی هەژەمونی ئاكەپە وهەر بۆ ئەوەش لەبەرامبەر بەئازاد نەكردنی سیاسەتمەدارانی كورد، ناڕەزاییەكی توند دەردەبڕێت.
ئەوەتا (2)هەزار كەستان لەژێر ناوی كەجەكە دەستبەسەر كرد، ئایا ئەو كەسانە چەكیان لەدەستدابوو؟ كەسیان كوشتبوو؟ ئەو كەسانە بێ ئەوەی ڕێوشوێنی توندووتیژی بەسەربكەنەوە، پەنایان بۆ رێبازەكانی سیاسەتی دیموكراتیانە بردبوو، بەڵام ئێستا لە زیندانەكاندا توند كراون. یەك دانەشیان ئەندامی كەجەكە نین. ئەو كەسانە، هیچ پەیوەندیان بە كەجەكەوە نییە. من قۆڵبەستكردنی ئەو سیاسەتمەدارانە، وەك گرتنێكی‌ ناڕەوا بەناو دەكەم وپێویستە گەلی كورد لەدژی ئەو دەستبەسەركردنانە، مافی تێكۆشانی دێموكراتیانەی خۆی بەكاربێنێت. من دەپرسم؛ ئایا بەكارهێنانی مافی سیاسەتی دێموكراتیك، تاوانە؟ ئاكەپە لەو ڕووەوە لە دڵەوە نییە. لە لایەك ئێوە سیاسەتمەدارانی كورد دەگرن و مەیدانی سیاسی چۆڵ دەكەن، لەلایەكیتریشەوە ئێوە دەچن ئەندامانی حزبوڵڵا بەردەدەن و لەهەمانكاتیشدا هەوڵ دەدەن ئازادكردنی حزبوڵڵایەكان وەك ناكۆكی نێوان حكومەت و سیستەمی داد نیشان بدەن. ئەوە ڕاست نییە، ئەو مژارە ئەوەندە ئاسایی نییە. ئاكەپە پیلانی درێژخایەنی هەیە. پێویستە مرۆڤ ئەم مژارە وەك ناكۆكی لەنێوان حكومەت و سیستەمی دادوەری هەڵنەسەنگێنێت.
من ئەو بەردانەی حزبوڵڵاییەكان وەك ئازادكردنی 2/3 كەس نابینم و ئێمە، هیچ كێشەیەكمان لەگەڵ موسوڵمانییەتی ڕاستەقینەدا نییە. ئەو ئەقڵیەتییەی كە ئەندامانی حزبوڵڵا ئازاد دەكات، هەمان ئەقڵیەتە كە پێش لە چارەسەریش دەگرێت. لە لایەك بكوژەكان بەردەدەن، لەلایەكیتریش ئەندامانی پەكەكە بەزۆرەملەیی ڕاكێشی بەردەم دادگا دەكرێن و سزایان دەدەن. تەنها بۆ ئەوەی سوود لە یاسای (102)وەرنەگرن، ڕاكێشی بەردەم دادگا‌كان دەكرێن. ئەو سزایەی بۆ منش بڕایەوە لەماوەی چەند هەفتەیەكدا لەلایەن دادوەرییەوە پەسەند كرا، بەڵام دۆسیەی ئەندامانی حزبوڵڵا(10)ساڵ ڕاوەستێندران. ئایا ئامانج لەوە چییە؟ هەڵەیە مرۆڤ ئەو كەسانە وەك حەماسی كورد بەناو بكات. من بەو كەسانە دەڵێم تاقم. ئەو كەسانە خۆیان وەك موسوڵمان نیشان دەدەن، بەڵام هیچ پەیوەندییەكیان بە ئیسلامەوە نییە. هەڵوێستیان لەبەرامبەر گەلی كورد بە ‌تەواوەتی فاشیزمانەیە. بیروڕامانیان لەدژی كۆمارە. بە واتایەكی تر، ئەوەی ئەمڕۆ ئێمە ئەنجامی دەدەین، پاراستنی كۆمارە. ئێستا لەكوردستاندا، دە هەزار مەلای ئاكەپەیی بڵاو دەكرێنەوە، نابێ ڕێگا بەشتێكی وەها بدرێت. دەبێ گەلەكەمان وشیار بێت. ئەو كەسانە هیچ پەیوەندییەكیان بە ئائینی ئیسلامەوە نییە. دەبێ ئاین، بۆ مەبەستی هەژمونی فاشیستی بەكارنەبردرێت. بۆی هەیە ئەو كەسانە بەرنامەڕێژیان بۆ كۆمەڵكوژی نوێ كردبێت. هەربۆیە ئازادكردنی ئەوە كەسانە بە ڕێككەوت نییە؛ بەڵكو پیلانێكی درێژخایەنی لەپشتە. ئاكەپە بە ئازادكردنی ئەندامانی حزبوڵڵا، هەوڵدەدات هەژمونی خۆی ساز بكات و هەوڵگەلێكی ئاوەهاش مەترسیدارە.
دیارە كە لە نێوان هەژ‌مونی كۆمارپارێزی سكۆلاریزم و ئیسلامی توركپارێزیدا شەڕ هەیە و تەڤگەری ئازادی گەلی كوردیش هەردوو هەژە‌مونیەكە ڕەت دەكاتەوە. ئێمەش، رێگایەكی سێیەممان هەڵبژاردووە كە ئەویش؛ مۆدێرنیتەی دیموكراتیكە. من ئێستا باشتر لە سەلماندنی ئەوە نزیك بوومەتەوە كە ئاكەپە هەوڵدەدات هێزی هەژ‌مۆنی خۆی دامەزرێنێت. ئاماژەی مەترسییەكی بەو شێوەیە لە ئارادایە. لەو چوارچێوەیەشدا هەوڵدەدات كە دەزگاكانی ڕاگەیاندن بخاتە‌ ژێر كۆنترۆڵی خۆیەوە. من دەزانم كە مێژووی شەڕی دامەزراندنی هەژەمۆنی لە توركیادا ماوەی سەد ساڵە بەردەوامە و لە ساڵی (1920)وە دەستی پێكردووە. لە توركیادا هەتا رۆژی ئەمرۆ دوو چەمكی هەژەمۆنی دەركەوتوون. یەكەمیان هەژەمۆنی"كۆمارپارێزی سكۆلارە" كە جەهەپە نوێنەرایەتی دەكات. دووەمیان"هەژ‌مۆنی ئیسلامی توركپارێزە كە ئاكەپە نوێنەرایەتی دەكات. ئێمە هەردوو هەژە‌مۆنیەكە ڕەت دەكەینەوە. ئەوەی كە ئێمە هەوڵ دەدەین پێشی بخەین، ڕێگایەكی سێیەمینە، ئەویش چەمكی مۆدێرنیتەی دیمۆكراتیكە‌. چەمكی مۆدێرنیتەی دیموكراتی ئێمە،‌ رێز لە مافی مرۆڤ دەگرێت و سیستەمێكی دیموكراتی، یاسایی، دەستووری و ئازادیخوازەو ئامانجیشی هاوڵاتی ئازادە. ئێمە نە فیدرالیزم و نە كۆنفیدرالیزمان دەوێ، هەر چۆن دەوڵەتێكی جوداش ناخوازین. "هەژە‌مۆنی سكۆلاریزمی كۆمارپارێز" لە ساڵانی (1920)دا لە ئەنجامی رێككەوتنی بۆرژوازی چینی ناوینی تورك و جولەكەكان دەركەوت و ئیگلیزیش پاڵپشتی كردن.
لەو سەردەمەدا هێزی كوردان بە گێرەشێوینی لەناوبرا و هەرچەندە هەژ‌مۆنی"سكۆلاریزمی كۆمار پارێز" لە نێوان سالانی (1950) هەتا (1980) هەندێك گۆڕابێت، بەڵام تا ئێستاش كاریگەر‌ی هەر ماوە و بەردەوامە و لە هەر‌ پێڤاژۆیەكدا هەر كەسێك كە لە دژی ئەم هەژە‌مۆنیە دەركەوتبێت لەناوبراوە یان ئەوە بێكاریگەر كراون. لە سەردەمی سەرۆك وەزیر دەمیراڵ، ئەربەكان و ئەجەویدیشدا دەستێوەردان هەبوون. هە‌تا ساڵانی (1980) گلادیۆی توركیا و ناتۆ وەكو یەك بوون، بەڵام لە ساڵانی (1990)كاندا بە دەستپێكردنی سەردەمی چیلەر، گلادیۆی توركیا سەربەخۆ بوو. گلادیۆی ناتۆ و توركیا لە ساڵی (1985)دا بە پێی خاڵی (5)مین، بۆ یەكەمین جار ناتۆ دەستی وەردایە بابەتی پەكەكە و دژایەتی كردنی پەكەكە، بەڵام توركیا تا ئێستاش هاواری لێهەڵدەستێ و دەڵێ پێویستیەكانی خاڵی پێنجەمی ناتۆ بە تەواوی و بە پێی پێویست جێبەجێ نەكراوە. ئەم هاوكاریە بە شێوەیەكی نهێنی بەڕێوە دەبرێت و شەڕی توركیاش لە دژی پەكەكە، كاراكتەری پەیوەندی و هاوكاری گلادیۆی توركیا و ناتۆی گۆڕی. لە پاش كۆدەتاكەی چیلەر، گلادیۆی توركیا سەربەخۆیی وەرگرت. ئەو قۆناغەش تاریكترین و، ڕەشترین سەردەم بوو. لەو كاتەشدا، تورگوت ئۆزال بۆ چارەسەری كەوتە خۆ، هەر بۆیە لەناو برا.
دەبێ ئاكەپە تا هەڵبژاردن هەندێ هەنگاوی كرداری هەڵێنێتەوە. ئەگەر هەنگاو نەنرێ لەوانەیە لە مانگی مارسدا، خۆم لەنێوان بكێشێمەوە. ئەو كاتە دەبینین كە ئاكەپە چەندە لەدڵەوە هەنگاو بۆ چارەسەری هەڵدێنێتەوە.
سەبارەت بەو دیالۆگانەشی لەگەڵدا دەكرێت، ئاماژەیەكی بەم شێوەیە دەكات:" ئەو شاندەی كە لێرە دیدارم لەگەڵ ئەنجام دەدەن، نیازیان باشە؛ بەڵام نازانم ئەو شاندە چەندە بەكاریگەرن‌، چیان لە دەست دێ، چەندە لەسەر حكومەت بەكاریگەرن‌؟ ئەوانەی لە سەردەمی ئەجەویدیشدا دەهاتن، لەوانم دەپرسی ئایا هێندە هێزتان هەیە كە گوێیان لێ بگیرێ؟ دەیانگوت خەمت نەبێ، هەموو بەرپرسیارێتیەك لە ئەستۆی ئێمەیە، ئەو هێزەمان هەیە، بەڵام چوون و جارێكیتر نەهاتن و پەرش و بڵاوبوونەوە‌.
من بۆ قۆناخی ئایندەش دەڵێم كە؛ نازانم ئەم پرۆسەیەی ئێستا لە ئارادایە چۆن بەردەوام دەبێ؟ لەم دۆخەی ئێستادا ئەوەی گرینگە هەڵوێستی حكومەتە‌. دەبێ‌ تا مانگی مارس هەنگاوی بەرچاو بنێردرێت، چاوەڕوانی هەندێ هەنگاوی كرداری دەكەین، ئەگەر ئەو هەنگاوانەی كە هەڵدەگیرێن جێی باوەڕ نەبن، لەوانەیە لە مانگی مارسدا خۆم لە نێوان بكشێنمەوە. ئەگەر باوەڕی نەبێ و دۆخەكە ئاڵۆز ببێ، پرۆسەی هەڵبژاردنیش لەنێو كێشمەكێشدا پێكدێت. با گەلەكەمان و هەموو كەسێ بزانێ ئەگەر ئەو هەنگاوانەی باسی دەكەین نەنرێن، بۆی هەیە من خۆم لەنێوان بكشێنمەوە. هەروەها لەمانگی مارسدا هەڵسەنگاندێكیتری گشتی دەكەینەوە، بەڵام ئەگەر پێواژۆكە هەمان ئاڕاستەی ئێستای هەبێت، وەئەستۆگرتنی بەرپرسیارییەتی لەلایەن منەوە، هیچ واتایەكی نابێت.
من لە نەخشەرێیەكەی ساڵی(2009)مدا، دە پرەنسیپم دەستنیشانكردبوو كە زۆر گرنگن. ئەو خاڵانە لە بەشی (5)ی بەرگرینامەكەمدا بە بەرفراوانی باسم لێوە كردووە و، داوا دەكەم كە ئەو 10 پرەنسیپە بە باشی گفتوگۆیان لەسەر بكرێ. گفتوگۆەكان سەبارەت بە"خۆبەڕێوەبەری دیموكراتیك" سەرەتایەكە. ئەوە مەرجێكە. هەندێ بابەت كە لێرە باسیان دەكەم، لە ڕای گشتیدا بە هەڵە لێكدەدرێتەوە، كەم هەڵسەنگاندنی لەسەر دەكرێت. بەوشێوەیە ناچێتە سەر، هەر بەو شێوەیە ڕووكەشانە باسیان لەسەر خۆبەڕێوەبەری دێموكراتیك كرد. من ویستم ئەو پرۆژەیە‌ لەنێو كۆمەڵگەدا بە وردی گفتوگۆی لەسەر بكرێ؛ بەڵام بێ ئەوەی ئەوە بكەن، یەكسەر بۆ ڕای گشتیشیان ڕاگەیاند، دەیانتوانی بناغەكەی باشتر ئامادە بكەن، لەبەرئەوەی كە بێ ئامادەكاری و بێ ئەوەی گفتوگۆی باشی لەسەر بكرێت، خستیانە ڕوو. لە ئاكامدا ئەو پرۆژەیەش بە هەڵە لێكدەدرێتەوە.
من، ژیانی فرە زمانی و مژاری پاراستنی جەوهەریش زۆر گرنگ دەزانم، هەر بۆیە زمانی كوری شكۆمەندی و هۆی هەبوونی ئێمەیە. دەبێت سەرەتا هەبوونمان مسۆگەر بكەین و پاشان بێینە‌ سەر تێكۆشانی ئازادی و هەروەهاش پەیوەندییەكانی نێوان توركیا و ئێران لەدژی گەلی كورد و سیاسەتەكانی ئەردۆغان و ئەحمەدینەژادیش وەك یەك سیاسەت بەناو دەكەم، كە ئەویش سیاسەتی دژە كوردە. ئەگەر ئێمە زمانی خۆمان فێری منداڵەكانمان نەكەین، بە كولتوری خۆیان نەژین، ئایا ئەو كات ژیان هیچ واتایەكی بۆ كوردان دەبێت؟ ئەو پرسە، پەیوەندی بە بوونی ئێمەوە هەیە. زمانی ئێمە شكۆمەندیمانە، هۆی هەبوونمانە، دەبێ سەرەتا هەبوونمان مسۆگەر بكەین و، پاشان بێینە‌ سەر تێكۆشانی ئازادی. بێ ئەوەی پرسی" هەبوون"چارەسەر بكرێت، نەك تەنیا پرسی ئازادی، بەڵكو مرۆڤ ناتوانێ هیچ پرسێكیتر چارەسەر بكات. لەبەر ئەوەیە من دەڵێم مەترسییەكان گەورەن. كاتێك باس لە پاراستنی جەوهەری دەكەم، مەبەستم ئەوەیە. مەترسی رووداوی كۆمەڵكۆژی لەدژی كوردان لەئارادایە، دەكرێت لە داهاتوودا كۆمەڵكۆژی روو بدەن و بەتایبەت بەهۆی هەڵوێستی جوامێرانەی جۆلەمێرگ و گەڤەر، ئەگەری ڕوودانی هێرش لەو هەرێمانە لە ئارادایە.
هەروەها سەبارەت بە پێواژۆی بێچالاكی كەجەكە و كۆمەڵكوژكردنی 10 گەریلا و تەقینەوەكەی گوندی پەیانیس دەڵێت:"بۆ ئەوەی كوژەرانی ئەو بیست كەسە بدۆزرێنەوە، پێویستە كۆمیسیۆنێك دابمەزرێت و لێكۆڵینەوە لەسەر ئەو ڕووداوانە بكات. پێویستە گەلەكەشمان یەخەی كاربەدەستانی دەوڵەت و ئاكەپە بەرنەدات". ئەگەر پەردە لەسەر ئەو ڕووداوانە هەڵدرێتەوە، ئەو كات زۆر ڕووداویتر ئاشكرا دەبن. ئێران و توركیا لە چارەسەرنەكردنی پرسی كورددا، هاوڕان. ئەگەر پرسی كورد لە ئێران چارەسەر ببێت، ئەو كات لە توركیاش چارەسەر دەبێت. ئەگەر لە توركیاش پرسی كورد چارەسەر ببێت، ئەو كاتە لە ئێرانیش چارەسەری پێكدێت. هەردوو وڵات بەباشی ئاگاداری ئەو بابەتەن، بەڵام ئەوەی كە كردوویانەتە ئامانج، چارەسەرنەكردنی پرسی كوردە. ئێران و توركیا بەهۆی هاوكاریكردنی یەكتر لەدژی كوردان، خاوەن هەڵوێستیكی هاوبەشن لەبەرامبەر گەلی كورد. بەهۆی ئەوەی گەلی گەڤەر لە هەردوو دەوڵەت نزیكن، بۆی هەیە ببنە ئامانجی هەردوو هێز. سەرنجڕاكێشە كە لەسەردەمی ئاكەپەدا، پەیوەندییەكانی توركیا و ئێران چڕتر بوونەوە. ئەردۆغان و ئەحمەدی نژاد وەك دووقولویان(دووانە) پێهاتووە. هێشتاش مەترسی كۆمەڵكوژی لەبەرامبەر كوردان لە ئارادایە. دەتوانن لە جۆلەمێرگەوە، لەو شوێنانەی كە ئێمە خاوەن ڕێكخستنی زۆر بەهێزین دەست بە هێرش بكەن. دواتر لە شارەكانی تریش دەست بە هێرش بكەن. دەبێت لەو ڕووەوە هەستیار بین. لەكۆتایدا، سڵاوم ئاراستەی گەلەكەمان لە ڕۆژهەڵات، باشوور و ڕۆژئاوای كوردستان دەكەم و داوایان لێ دەكەم كە لەسەر بناغەی یەكێتی دیموكراتیك، گوڕ بە تێكۆشانی خۆیان بدەن.