ماراتۆنمان
Wednesday, 21/09/2011, 12:00
21 ساڵه وه‌رزشی ماراتۆن ده‌که‌م و له 11/9/2011 دا میدالیای ته‌واوکردنی یانزه‌هه‌مین ڕاکردنی ماراتۆنی جیهانیم وه‌رگرت له ڕاده‌ی 23ی هاوته‌مه‌نه‌کانی خۆم دا، له شاری ڤیلنیه‌س، پایته‌ختی لیتوانیا و ته‌مه‌نم 57 ساڵه
باوکم له سه‌رده‌می گه‌نجی دا یه‌که‌م بووه له وه‌رزشی سێ بازدا له هه‌له‌بجه له‌ساله‌کانی سی یه‌کان و چله‌کاندا
سورێنی کوڕم چه‌ندین ترۆفی و مه‌دالیه‌ی یه‌که‌می دوهه‌می وه‌رگرتووه له وه‌رزشی فێنسین/ شه‌ڕه شم شێر له‌ناوچه‌ی هامپشه‌ر له ئینگلته‌را له گروپی هاوته‌مه‌نانی خۆیدا (15، 16، 17 ساڵدا) و ئێستا له‌دانیشگای کامبریدج ماتماتیک ده‌خوێنێ.
بیست و یه‌ک ساڵه وه‌رزشی ڕاکردنی ماراتۆن ده‌که‌م، هه‌تا ئێستا یانزه ماراتۆنی جیهانیم ته‌واو کردووه، 14 جار ڕاکردنی نیوماراتۆنم کردووه له ئینگلته‌را. هه‌شت جار ماراتۆنی له‌نده‌م ته‌واوکرددووه له‌ساڵه‌کانی: 1991، 1992، 1994، 1197،1198، 2000، 2002 ، 2007 دووجار ماراتۆنی شاری تۆکیۆ له ساڵی 2008 و 2010 دا یانزه‌هه‌مین ماراتۆنم له شاری ڤیلنیه‌س پایته‌ختی لیتوانیا ته‌واکرد ڕۆژی یه‌کشه‌ممه 11/9/2011.
ئه‌وه بیستو یه‌ک ساڵه وه‌رزشی ڕاکردنی ماراتۆن ده‌که‌م هێشتا ئه‌وه‌نده ماندو نه‌بووم که واز بێنم له کاری وه‌رزشی خانه نشین بم. به‌لای زۆر خه‌لکه‌وه وه‌رزش ته‌نیا بۆ گه‌نجه، به‌لام به پێچه‌وانه‌وه، وه‌رزش بۆ به‌ته‌مه‌ن زۆر پێویستتره تا گه‌نج، چونکه‌له‌گه به‌ته‌مه‌ن چوونا ئاماره‌کانی له‌شی مرۆڤ لاوازتر ده‌بن و به‌رده‌وامی چالاکی گه‌نجی له‌به‌ره‌و که‌م بوونه‌وه‌و لاوازبووندایه، وه‌رزش هه‌موو ئه‌ندامه‌کانی له‌شی مرۆڤ به‌رده‌وام چالاک ده‌کا له به‌کارهێنان و به‌رده‌وامی کاره ڤزیۆلۆجی یه‌کانی له‌شدا و به‌رده‌وام پێویستی به سووتانی کالۆری خواردن و له‌به‌رئه‌وه کاری هه‌رسکردن و سوتانی ووزه به‌رده‌وامه‌و به‌هۆی زۆری ڕاده‌ی وه‌رگرتنی ئۆکسجینه‌وه له به‌رده‌وامی کاری وه‌رزشی دا.
له به‌رواری 7/5/1990 وه هه‌موو هه‌فته‌یه‌ک دووجار یا زیاتر وه‌رزشی ڕاکردن ده‌که‌م، ئه‌گه‌ر ناوم له‌به‌شداربوونی ڕاکردنی ماراتۆنی جیهانی دا هه‌بێت ئیتر به‌رده‌وام پرۆگرامی ڕاکردنم ده‌بێت و ده‌بێ له‌گه‌ڵ نزیکبوونه‌وه
به‌ره‌و به‌رواری ڕاکردنه‌که ماوه و کاتی ڕاکردنه‌کان زیاد ده‌که‌م له‌بۆئه‌وه‌ی له ڕۆژی ڕاکردندا ئاماده‌و بێ بووگمان بم له ته‌واوکردنی ماوه‌ی 42 کیلۆمه‌تر و 195 مه‌تر له‌کاتێکی دیاریکراو و ناسراودا بۆ شێاوی وه‌رگرتنی مه‌دالیه‌ی به‌شداربوون و ته‌واوکردنی ڕاکردنه‌که بم. وه‌ک خۆته‌رخانکردن بۆ مه‌به‌ستی به‌جێ هێنانی ئه‌م کاره، به‌رنامه‌ی ڕاکردن و خواردن و به‌رده‌وام ئاوخواردنه‌وه به‌پێی زانیاری ته‌ندروستی وه‌رزشی پێویسته.
خۆم به به‌خته‌وه‌رده‌زانم به کردنی ئه‌م وه‌رزشه که بووه به به‌شێکی گرنگ له ژیانم گه‌ر کاره‌ساتێکی چاوه‌ڕوان نه‌کرا وام لێ بکا که نه‌توانم ڕاکه‌م، واز هێنان له‌م وه‌رزشه مه‌زنه له‌به‌رنامه‌ی ژیانم دا نیه. ژیانی وه‌رزشه‌وان جیاوازه له خه‌لکی تر، به‌وه‌رزش کردن مرۆڤ مێشکی ساف و بێ مه‌راق ده‌بێ، له وه‌رزشی ڕاکردن دا پاش 10 کیلۆمه‌تر له‌شی وه‌رزشه‌وان ئه‌نزیمی ئیندیفۆرمین ده‌ڕژێنێته له‌شه‌وه، وه‌ک هه‌ستی سه‌رخۆشی یه‌کی سروشتی دروست ده‌کا، که مرۆڤ دڵ خۆشه و ژیانی به‌لاوه خۆشتر ده‌بێ و جمووجوڵ و هه‌ڵسوکه‌وتی ئاسانتر ده‌بێ و خه‌وی خۆش و برسی ده‌بێ و تامووچێژی خواردنی به‌لاوه خۆشتر ده‌بێ. به‌رده‌وامی له‌م وه‌رزشکردنه‌دا وه‌رزشه‌وان زۆر که‌متر تووشی نه‌خۆشی ده‌بێ که‌متر توشی سه‌رماو سه‌ریه‌شه‌و ئێش و ئازار ده‌بێ و له‌کاتی تووش بوون به‌هه‌ر برینداربوون و نه‌خۆش که‌وتنێک زووتر چاک ده‌بێته‌وه چوونکه وه‌رزش توانای به‌رگری له‌ش زۆر به‌هێز ده‌کا. جاری وا هه‌یه به چه‌ندین ساڵ تووشی نه‌خۆشی سه‌رماو سه‌ریه‌شه نابم، وه‌رزش توانای به‌رگری ده‌روونی مرۆڤ به‌هێز ده‌کا و باوه‌ڕ به‌خۆبوون دروست ده‌کا.
مرۆڤێ وه‌رزشه‌وان تووشی نه‌خۆشی شکره نابیت و له‌وانه‌یه گه‌ر شه‌کره‌شی هه‌بێت به وه‌رزشکردن ڕزگاری بێ. هه‌روه‌ها وه‌رزش که‌ڵکی هه‌یه بۆ که‌م کردنه‌وه‌ی نه‌خۆشی جه‌ڵته‌و چه‌وری خوێن، به‌ڵام له به‌ته‌مه‌ن چوونا هه‌رچه‌ند وه‌رزش بکه‌یت پارێزکردن له خواردنی چه‌وری و گۆشتی سورو شیرینی و سوێری هه‌ر پێویسته، من خۆم گۆشتی سوورو چه‌وری شیره‌مه‌نی ناخۆم، هه‌ر چه‌ند ئه‌م هه‌موو ڕاکردنه ده‌که‌م به‌لام ساڵی جارێکیش که‌باب ناخۆم. زۆر که‌م چه‌وری زۆر که‌م هێلکه‌و به‌لام میوه و زه‌لاته زۆربه‌که‌ڵکه بۆ هه‌مووکه‌س به‌تایبه‌ت وه‌رزشه‌وان ، هه‌ندێک به درێژی تر ئه‌م باسانه‌م له به‌رگێکدا ئاماده‌یه بۆ بڵاوبوونه‌وه. له‌کاتی مه‌ترسی هه‌ر نه‌خۆشی و کێشه‌یه‌کی ژیانم دا به‌چوونه ده‌ره‌وه‌یه‌ک بۆ ڕاکردنێکی سه‌عا ت و نیو یا دووسه‌عاتی وای لێکردووم هه‌موو کێشه‌و نه‌خۆشی یه‌که‌م له‌بیرچێته‌وه، ئه‌وه 21 ساڵه هه‌ر چوونه ده‌ره‌وه‌یه‌کم بۆ ڕاکردن وه‌ک ده‌ست هاتێکی گرنگ بووه به‌لامه‌وه، به‌لام گرنگترین ده‌ستکه‌وتی فزیۆلۆجی وده‌روونی له ته‌واوکردنی ڕاکردنی ماراتۆندایه، مرۆڤ هه‌تا خۆی به‌و ڕووداوه‌دا تێ نه‌په‌ڕێت نازانێ چه‌ند زه‌حمه‌ته و ته‌واوکردنی چه‌ند ده‌ستهاتێکی گرنگه، له‌به‌رئه‌وه‌یه له‌ووڵاته‌کانی ئه‌وروپاو ڕۆژئاوا زۆر گرنگی پێ ده‌درێ، له‌م ڕاکردنه جیهانیانه‌دا که له زۆر شاره‌کانی ئه‌م ووڵاتانه‌دا ده‌کرێ کێبه‌رکێ و ڕاکردنی سالانه هه‌یه. بۆ ئه‌وکه‌سانه‌ی که وه‌رزشی نه‌بووبن ته‌واوکردنی ڕاکردنی ماراتۆن پێویستی به ته‌مرینی شه‌ش مانگ تا ساڵێک هه‌یه. به‌لای خه‌ڵکی ئه‌م وولاتانه‌وه ئه‌وه‌نده گرنگی پێ دراوه، به‌هۆی به‌شداری له‌م ڕاکردنا نه‌دا سه‌ده‌ها ملیۆن پاره کۆ ده‌کرێته‌وه بۆ ده‌زگا خه‌یری/ ده‌زگا زانیاریه‌کان، به‌م کاره ده‌ڵێن سپۆنسه‌رکردن. که زه‌لامێک ده‌یه‌وێت ماراتۆنێک ته‌واوکا چه‌نین براده‌رو خزم و که‌س وهاوه‌ڵی کار سپۆنسه‌ری ده‌که‌ن به په‌یمان دان به هه‌ندێ پاره بۆ هاندانی بۆ ته‌واوکردنی ماراتۆن و پاره‌کان هه‌موو ده‌چن بۆ ئه‌و ده‌زگا خه‌یریه‌ی که ڕاکه‌ر/وه‌رزشه‌وان ناوی ده‌دا بۆ ئه‌وه‌ی پاره یان بۆ کۆبکاته‌وه، که‌م و زۆر خه‌لک هه‌رچه‌ند کۆبکاته‌وه بۆ ئه‌و ده‌زگا خه‌یریانه/چاراتی یه هه‌ر خۆش حاڵ ده‌بێ. من تا ئێستا چه‌ندین جار به‌م کاره هه‌ستاوم و هه‌ندێ پاره‌م کۆکردووته‌وه بۆ ده‌زگای لێکۆڵینه‌وه بۆ دۆزینه‌وه‌ی چاره‌سه‌ری نه‌خۆشی سه‌ره‌تان / لوکیمیا و نه‌خۆشی شێتی و نه‌خۆشی مندالان و وه‌یه‌که‌م جار له‌ساڵی 1991 دا من و سێ براده‌رم که یه‌که‌م جار له ماراتۆنی له‌نده‌ندا ڕامانکرد پاره‌مان کۆکرده‌وه بۆ لێقه‌وماوانی ڕه‌وه‌که و نزیکه‌ی 2 تا 3 هه‌زار پاوه‌ندمان کۆکرده‌وه له ژێر ناوی ده‌زگای چاراتی ' دیزاسته‌ر فه‌ندی کوردی'. له‌به‌رئه‌وه سه‌ره‌ڕای که‌لکی ته‌ندروستی و وه‌رزشی خه‌ڵکێکی زۆر به‌هۆی ئه‌م ڕاکردنه‌وه پاره‌یه‌کی زۆر کۆ ده‌که‌نه‌وه بۆ ئه‌م ده‌زگا چاراتی / خه‌یریانه و ده‌بێت به مایه‌ی فه‌خرو سه‌ربه‌رزی بۆیان.
خه‌لکی وه‌رزشی ناسراوه جیهانیه کان و سیاسی و هونه‌رمه‌نده‌کان که به‌شداری ڕاکردنی مارتۆن ده‌که‌ن جاری وا هه‌یه به چه‌ندین ملیۆن پاره کۆده‌که‌نه‌وه بۆ ده‌زگا چاراتیه‌کان. زۆرجار له‌بۆ ئه‌وه‌ی گه‌نده‌لی له کۆکرنه‌وه‌ی پاره‌کانا نه‌کرێت یه‌کسه‌ر چه‌کی پاره ده‌نوسرێ به ناوی ده‌زگا چاراتیه‌کانه‌وه به‌ژماره‌ی ڕه‌سمی ئه‌و ده‌زگایانه‌وه پاره‌کان ده‌چێته سه‌ر حسابی بانکیان..
له زۆربه‌ی ڕاکردنه‌کانی ماراتۆنم دا به ئاڵای کوردوستانه‌وه ڕامکردووه، و له‌ساڵی 1997 دا به ئاڵای په‌که‌که‌وه ڕامکرد
و له‌سه‌ر ته‌له‌فزیۆنی یورۆ سپۆرت به گه‌وره‌یی نیشاندرا، به‌بۆچوونی خۆم نیشاندانی ئاڵای په‌که‌که له‌سه‌ر تۆڕی ته‌له‌فزیۆنی جیهانی کارێکی گرنگه و به‌کڕین بێ پاره‌یه‌کی زۆری تێ ده‌چی، هه‌ر تورکه فاشی یه‌کان بی بینن پێم خۆشه.
(لێره‌دا مه‌به‌ستم هه‌موو تورک نی یه، مه‌به‌ستم به‌س ڕه‌گه‌ز په‌رسته‌کانه)
به‌هۆی ئه‌م وه‌رزشکردنه‌وه چه‌ندین خه‌ڵکم ناسیوه له وه‌رزشه‌وان خه‌ڵکانی ووڵاتانی جیاواز، دوجار چووم بۆ شاری تۆکیۆ/یابان و به ئاڵای کردوستانه‌وه، له ساڵی 2008 دا له کاتی ته‌واو بوونا که گه‌شتمه به‌رده‌م سه‌ره‌ک وه‌زیرانی یابان دانیشتبوو بۆ سه‌یرکه‌ردن، ئاڵاکه‌م بۆ ڕاوه‌شاند ئه‌وێش به زه‌رده‌خه‌نه‌وه ده‌ستی به‌رزکرده‌وه و چه‌پڵه‌ی بۆ لێ دا م، به‌لام له‌لای چه‌په‌وه سه‌یرمکرد کۆمه‌ڵکێک کچی منداڵ که پله‌ی سه‌رما نزیکه‌ی سفر بوو سه‌مایان ده‌کرد به مۆسیقاو ته‌پله‌وه بۆ دڵ خۆشکردنی ڕاکه‌ره ماندووه‌کان. له‌ساڵی 2010 دا له تۆکیۆ هه‌ر له سه‌ر له‌به‌یانی یه‌وه باران وڕه‌شه‌با بوو هه‌تا نیزکه‌ی ته‌واوبوونی ڕاکردنه‌که پله‌ی گه‌رما حه‌وت بوو، و هه‌ر له‌میلی 11 وه ئێش و ئازارێکی زۆر له ڕانی ڕاستم دا، دکتۆرێکی یابانی ووتی ده‌بێ واز بێنم به‌لام هه‌ر وازم نه‌هێنا نزیکه‌ی 25 تا 30 ده‌قیقه دواکه‌وتم و هه‌ر ته‌واوم کرد.
ئه‌م ساڵ له ڕۆژی یه‌ک شه‌ممه‌ی 11/9/2011 دا له شاری ڤیڵنیه‌س پاینته‌ختی ووڵاتی لیتوانیا به ئاڵای کوردوستانه‌وه ڕامکرد، سێ و چوار هه‌زار ڕاکه‌ری لێ بوو ، له کاتی ڕاکردنه‌که‌دا به سه‌ده‌ها چه‌پڵه‌یان بۆ لێ ده‌دام و وێنه‌یان گرتم.
پله‌ی گه‌رما له نزیک 20 پله‌دا بوو که گه‌رمه بۆ ڕاکردن و له‌به‌ر ئه‌وه ده‌زگای ئاو بۆ وه‌رگرتنی ئاوی خواردنه‌وه و شاوه‌ر/ فواره‌ی ئاو بۆ ڕاکه‌ران دانرا بوو بۆ ئه‌وه‌ی به‌ژێر شاوه‌ری ئاوی ساردا ڕاکه‌ن بۆفێنک کردنه‌وه‌ی له‌شی گه‌رممان
له‌ساله‌کانی نه‌وه‌ده‌کانا که له ده‌زگای نرخاندنی خانووبه‌ره کارم ده‌کرد چه‌ند جارێک له مارتۆنی له‌نده‌ندا به‌شداریم کرد و ژماره‌ی ئه‌وانه‌ی که له کارکردندا له گه‌ڵم دا کاریان ده‌کرد نزیکه‌ی دووسه‌د که‌س بوون، داوای سپۆنسه‌ر به‌لایانه‌وه ئاسایی بوو، خه‌ڵکێکی زۆر سپۆنسه‌ریان ده‌کردم هه‌ر له دوو پاوه‌نده‌وه بۆ بیست پاوه‌ند، له‌به‌ر ئه‌وه ناویان نام مارتۆنمان و چه‌ند جارێک له گۆڤاری شه‌ریکه‌که‌دا وێنه‌و باسی ڕاکردنم بلاو ده‌بووه به‌هۆی ئه‌وه زۆرکه سم ده‌ناسی، یه‌ک جاریش له ڕاکرنێکدا له قه‌راغ ڕووباری ته‌یمس دوو وێنه‌گر هه‌ندێ وێنه‌یان گرتم و له ڕۆژنامه‌کانا وێنه‌که‌م به‌کارهێنرا بۆ ڕیکلامی سه‌یاره‌ی مارسیدا، له زۆربه‌ی ڕۆژنامه ناسراوه‌کانی له‌نده‌ندا بۆچه‌ند ڕۆژێک وێنه‌ی ڕاکردنه‌که‌م بلاوکرایه‌وه.
زۆرجار هه‌وڵم داوه هه‌ندێ له‌گه‌ڵ گه‌نجه کورده‌کان بێنمه مه‌یدانی ڕاکردنی ماراتۆنه‌وه و به‌هیوا بووم بیانکه‌م به پاڵه‌وانی جیهانی، به‌لام به‌داخه‌وه تا ئێستا ئه‌و ئاواته‌م نه‌هاتووته دی.. خۆشم به‌ته‌مندا چووم بۆمن شتی وا گونجاو نابێ
. سه‌یرکه سه‌رکرده‌کان و سه‌رله‌شکره‌کاکنی ئیمپراتۆری ئه‌یوبی هه‌موو پاڵه‌وانی وه‌رزشی سوارچاکی و ڕم بازی و تیرئه‌ندازی وه‌رزشی پۆلۆ بوون. وه‌رزش مرۆڤ ته‌ندروست ده‌کا باوه‌ڕبه‌خۆبوون له مرۆڤدا دروست ده‌کا، توانای به‌رگری ناره‌حه‌تی و ماندووبون 'ستامینا' له مۆرڤدا دروست ده‌کا، مرۆڤ که‌وا ته‌ندروست و به هێز بیت ئیتر کارامه‌و ڕێکو پێک بیرده‌کاته‌وه سه‌رکه‌وتوو ده‌بێت. به‌تایبه‌ت وه‌رزشی ڕاکردنی ماراتۆن بۆ هه‌موو که‌سه، به‌ته‌مه‌نترین مرۆڤ تا ئێستا وه‌رزشی ڕاکردنی ماراتۆنی ته‌واوکرد 98 ساڵ بوو، ئیتر به‌ته‌مه‌ندا چوون نابێت بکرێ به بیانوی سستی و ته‌مه‌ڵی.
'بۆ به‌ئه‌نجامدانی ئه‌م کاره وه‌رزشیه چه‌ندین سه‌رچاوه‌و گۆڤار و کتێبم خۆیندووته‌وه، نوسراوێکم له به‌رگێکدا ئاماده‌یه بۆ بلاوبوونه‌وه به هیوام به‌م زوانه.'
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
