Tuesday, 15/12/2009, 12:00
جه‌میل بایك
لیستكا ئاكپێ دێ ب وێ بده ونداكرن - جه‌میل بایك
ل هه‌مبه‌ری پۆلیتیكایێن زه‌خت و زۆرداریا ل سه‌ر رێبه‌ر ئاپۆ و د شه‌خسێ وی ده ئینكار و ئیمهایا ل سه‌ر گه‌لێ كورد تێ مه‌شاندن گه‌لێ كورد سه‌ری راكریه. د چارچۆڤه‌یا پاراستنا ره‌وا ده ب ده‌ه هه‌زاران كورد داكه‌تن كۆلانان و هێرسا خوه یا ل هه‌مبه‌ری ڤان پۆلتیكایان ب ئاوایه‌كی ده‌مۆكراتیك ئانیه زمان. لێ ل دژی ڤان چالاكیێن ده‌مۆكراتیك ژی ره‌ژیما شه‌رێ تایبه‌ت ئا ژ ئالیێ ئاكپێ ڤه هاتیه ئاماده‌كرن ته‌هامول نه‌كر. ب پۆلیتیكایێن تاهریكێ گه‌لێ كورد و ترك تێ پرۆڤه‌كرن. ژ ڤان پرۆڤۆكاسیۆنان ده‌وله‌تا ترك و هكوومه‌تا ئاكپێ به‌رپرسیار ئە. ژ به‌ر كو ئەو باش دزانن كو پۆلیتیكایێن ل ئیمرالیێ ل سه‌ر رێبه‌ر ئاپۆ تێن مه‌شاندن ژ ئالیێ گه‌لێ كورد ڤه ژ نێز ڤه تێن شۆپادن و گه‌لێ كورد هه‌ر پێكانینا ل هه‌مبه‌ری رێبه‌رێ خوه وه‌كی ل هه‌مبه‌ری خوه پێك هاتیه دهه‌سبینن. ژ به‌ر ڤێ یه‌كێ ژی پۆلیتیكایێن كو تێن مه‌شاندن پر ب زانه‌بوون تێن پێشخستن و ئەنجامێن وێ ژی ژ به‌رێ ده تێن زانین.
ل شوونا كو پرسگرێكا كورد بێ چاره‌سه‌ركرن, ئیراده‌یا گه‌لێ كورد ئەساس بێ گرتن و ریا دیالۆگێ بێ ڤه‌كرن, هكوومه‌تا ئاكپێ د سیاسه‌تا ئینكار و ئیمهایێ ده سرار دكه. ئەڤ راستی ب هه‌ر ئاوایی ده‌ركه‌تیه هۆلێ. هه‌ر وها ل هه‌مبه‌ری چالاكیێن گه‌لێ كورد ئێن مافدار و مه‌شروو ژی ریا قه‌تلیامێ هاتیه هلبژارتن. ژ ئالیه‌كێ ڤه هێزێن ده‌وله‌تێ ب ئاوایه‌كی هۆڤانه ئێریشێن كو ئەنجاما وان قه‌تلیاما گه‌ل ئە دمه‌شینن, ژ ئالیێ دن ڤه ژی به‌رامبه‌ری ڤان چالاكیێن ده‌مۆكراتیك ل باژارێن تركیه‌یێ پێله‌كه فاشیشت تێ پێشخستن.
ه‌م پر ئاشكه‌را دبێژن كو ده‌وله‌ت ب ڤێ پۆلیتیكایا خوه مژارێ به‌ر ب مه‌رهه‌له‌یه‌كه خه‌ته‌رناك ڤه دبه. ب پۆلیتیكایێن لینجێ زه‌مینا شه‌ره‌كی ناڤخوه‌یی یێ د ناڤبه‌را كورد و تركان ده تێ ئاماده‌كرن. ده‌ركه‌تیه هۆلێ كو هكوومه‌تا ئاكپێ و رایه‌دارێن ده‌وله‌تێ ڤێ یه‌كێ دخوازن. ژ به‌ر كو ژ داخویانیێن وان ژی مرۆڤ فێم دكه كو ژ پۆلیتیكایێن لینجێ یێن فاشیزان نه ئاجز ن و به‌ره‌ڤاژی ڤێ یه‌كێ وان ته‌شویق دكن.
لێ تێ زانین كو رێبه‌ر ئاپۆ د ره‌وشێن هه‌ری كریتیك ده ژی پێشی ل شه‌ره‌كی پێكان ئێن د ناڤبه‌را گه‌لێ كورد و تركان ده گرت. د ده‌ما كۆمپلۆیا ناڤنه‌ته‌وه‌یی ده گه‌لێ كورد هاتبوو ئاستا ته‌قینێ. ب سه‌دان كه‌سی خوه كر تۆپا ئاگر و ب هه‌زاران كه‌سی ژی دخوه‌ست خوه د دلێ ده‌وله‌تا ترك ده بته‌قینن. دیسا ب هه‌ولدانێن هێزێن فاشیست ئێن ترك وێ ده‌مێ ژی ل دژی كوردان ئێریشێن لینجێ هاتبوون پێشخستن. شه‌رێ گه‌لێ كورد و گه‌لێ ترك هاتبوو به‌ر ده‌ری و د گه‌له‌ك قادان ده ب ئاوایه‌كی پراتیك ڤه‌قه‌تینا گه‌لێ كورد ئا ژ گه‌لێ ترك ده‌ست پێ كربوو. لێ رێبه‌ر ئاپۆ ب بانگه‌كه دیرۆكی پێشی ل ڤی شه‌رێ خه‌ته‌رناك گرت. ب بانگا رێبه‌ر ئاپۆ, پككێ ب پۆلیتیكایێن خوه یێن چاره‌سه‌ری و ئاشتیانه رێ ل به‌ر خوینداریا د ناڤبه‌را كورد و تركان ده گرت.
رێبه‌ر ئاپۆ ب سرار براتیا گه‌لان پاراست و ل گۆری ڤێ راستیێ پۆلیتیكایا چاره‌سه‌ریێ مه‌شاند. پشتی هلبژارتنا 28ێ ئادارێ ده ئانگۆ ده‌مه‌كه كو گه‌لێ كورد و پكك ب هێز نه‌خشه‌ریا چاره‌سه‌ریا ده‌مۆكراتیك ئاماده كر. لێ ئەڤ یه‌ك ژ ئالیێ ده‌وله‌تێ ڤه هاته ئاسته‌نگكرن و ب ئێریشان به‌رسڤ هات داین. لێ نه‌خشه‌رێ ژ رایا گشتی ره نه‌هات ئاشكه‌راكرن و ژ ئالیێ ده‌وله‌تێ ڤه هاته ده‌سته‌سه‌ركرن. به‌رامبه‌ری ڤێ یه‌كێ شه‌رت و مه‌رجێن رێبه‌ر ئاپۆ ژی هاتن گرانكرن و د بن ناڤێ گوهه‌رتنا جه ده ئەو خستن چالا مرنێ.
ژ ئالیێ هكوومه‌تا ئاكپێ ڤه هه‌ر چقاس د بن ناڤێ ڤه‌بوونا كورد ده هن نیقاش هاتبن كرن ژی پشتره ده‌ركه‌ت هۆلێ كو ئاكپ ب ڤێ یه‌كێ سه‌رێ پرسگرێكا كورد دگره. پشتی قاسدێن ئاشتیێ چوون و گه‌ل ب ئاوایه‌كی هه‌یبه‌ت ئەو پێشوازی كرن, ئەڤ لیستیكا خاپاندنێ یا ئاكپێ ژ بنی ڤه پووچ بوو. ژ به‌ر ڤێ یه‌كێ ژی رایه‌دارێن هكوومه‌تا ئاكپێ و ده‌وله‌تا ترك ب داخویانیێن خوه پێلا شۆڤه‌نیزمێ ل تركیه‌یێ بلند كر. كۆمێن فاشیست داخستن كۆلانان. خوه‌ستن زه‌مینا شه‌رێ گه‌لێ كورد و ترك ئاماده بكن. ئەڤ لیستیكه‌كه ب تالووكه یه. بێگومان ژ ئەنجامێن ڤێ لیستكێ ژی دێ ده‌وله‌تا ترك به‌رپرسیار به. لازم ئە ئەول هكوومه‌تا ئاكپێ و پشتره ژی هه‌موو سیاسه‌تمه‌دار و رایه‌دارێن ترك ئاقلێ خوه بینن سه‌رێ خوه. دڤێ بزانن كو ئەو لیستیكا خه‌ته‌رناك هه‌ری زێده دێ زرارێ بده وان.
ێدی ئاشكه‌را بوویه كو لگه‌ل هه‌موو پۆلیتیكایێن قه‌تلیامێ گه‌لێ كورد ل سه‌ر ریا رێبه‌ر ئاپۆ یه. تو ئێریش نكارن ڤێ بریارا گه‌لێ كورد بگوهه‌رینه. دڤێ سلۆگانا گه‌لێ كورد ئا وه‌كی; نێزیكاهیا ژ بۆ رێبه‌ر ئاپۆ, نێزیكاهیا ژ بۆ گه‌لێ كورد ئە راست بێ شیرۆڤه‌كرن و فێمكرن..ئێدی دڤێ بێ زانین كو كورد ل هه‌مبه‌ری ڤان ئێریشێن بێروومه‌تكرنێ سه‌ری ناته‌وینن. كورد دێ هه‌تا داوی مافێ خوه یێ به‌رخوه‌دانا ره‌وشا ب كار بینن. ته‌ڤگه‌را ئازادیا گه‌لێ كورد ئالیگر ئە كو پرسگرێك ب ریا ده‌مۆكراتیك بێ چاره‌سه‌ركرن. هه‌كه پۆلیتیكایێن ئینكارێ بدۆمن, دێ هكوومه‌تا ئاكپێ وندا بكه. د تێكۆشینا گه‌لێ كورد ئا 30 سالان ده گه‌له‌ك میناكێن ڤێ هه‌نه. ئەڤ بریاربوون, چالاكبوون و به‌رخوه‌دانا ده‌مۆكراتیك ئا گه‌لێ كورد دێ بدۆمه, دڤێ بێ زانین كو سه‌ركه‌فتن ئا گه‌لێ كورد ئە. گه‌لێ كورد ئازادیا خوه د ئازادیا رێبه‌ر ئاپۆ ده دبینه. ئەڤ ته‌رجیها ئازاد ئا گه‌لێ كورد ئە. ژ به‌ر ڤێ یه‌كێ ژی به‌رخوه‌دانا خوه ل سه‌ر ڤی ئەساسی پێش دخه. لازم ئە چالاكیێن كو تێن پێشخستن ب ڤی ره‌نگی بێن فێمكرن.
د سه‌ری ده جوانێن كورد, هه‌موو وه‌لاتپارێز و كوردێن ب روومه‌ت دێ ل بیرانینا شه‌هیدێ به‌رخوه‌دانا ده‌مۆكراتیك ئایدن ئە‌رده‌م خوه‌دی ده‌ركه‌ڤن. د ڤێ چارچۆڤه‌یێ ده ئەم ل هه‌مبه‌ری بیرانینا وی رێزێ دگرن و سه‌رساخیێ ژ مالباتا وی و گه‌لێ كورد دخوازن. خوه‌دیده‌ركه‌تنا هه‌ری ب روومه‌ت ئا ل شه‌هیدان ئەو ئە كو تێكۆشین و دۆزا وان بێ خورتكرن و بلندكرن.
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
