دراما كۆرییەكان

Tuesday, 01/07/2014, 12:00

(ئەو سەركردەى نەتوانێ بە باشى خزمەتى گەلەكەى بكات ، شایانى ستایش نیە)
(دام دیۆك) پاشاى گۆگۆریۆ

دەگوترێت سوود وەرگرتن لەخوێندنەوەی كتێبێكى بژاردەو دانسقە، بارتەقاى سود وەرگرتنو خوێندنەوەى چەندین كتێبی ترە، دیارە ئەو قسەیە بۆ كۆى رەهەندە روناكبیرییو فەرهەنگىو ئەندەبییەكانى دیكەش هەر راستە، لەنێویشیاندا دراماو زنجیرە تەلەفزیۆنییەكان. دراما كۆرییەكان كە پتر گوزارشت لە قۆناغە مێژووییەكانى مێژووى گەشەسەندنو شەڕو ئاشوبی وڵاتانى باشوورى رۆژهەڵاتى ئاسیا دەكەن، كەچی وەك پەندو ئەزموونى سیاسیو شتگەلى دیكەش، لەئێستاى پاش چەند سەدە لەو روداوانە مرۆڤ شتى زۆریان لێوە فێردەبێت. بێگومان لەكۆى ئەو درامایانەش، لەرواڵەتە سەرەكییەكانىو دیمەنە جەوهەرییەكانى خۆشەویستى وڵاتە، بەچەشنێك كە خۆشەویستى وڵات یەكێكە لەسیما دیارو تایبەتمەندییەكانى ئەو گەلانە، هەموویان بەگەورەو بچووكەوە وڵاتى خۆیان خۆشدەوێو ناپاكى كردن لە نشتیمانیش لەلای هەمووان هێڵى سوورو خیانەتى گەورەیە.بەڵام بەپێچەوانەوە لەناو خۆیاندا ناپاكى لەیەكتركردنو پاشقۆڵگرتن، بوختان، ستەمى لەرادەبەدەر، ئەمانە سیماى پەیوەندى نێوان بەرپرسانو دەسەڵاتدارانە، بەتایبەتیش بەرپرسە باڵاكانى كۆشك. لەزۆربەى ئەو درامایانە كۆشك خاڵى لاوازى هەموو دەسەڵاتەكانەو خیانەتو پاشقوڵگرتن ناسەقامگیریی هەمیشە لەسیما دیارەكانى بووە. كارى من نییە، یان واباشترە بڵێم لەتواناى منیشدا نییە ئەو بەدواداچوونە وردەشم بۆ دراماكان نەكردووە، تابێم قسە لەسەر هەموویان بكەم، بەڵام ئەوەى زۆر بەلاى منەوە گرنگ بوو چێژوو سودێكى زۆرم لێوەرگرت، بە تایبەتیش لە هەردوو دراماى (بازرگان)و دراماى ئەو دواییەش (گوانگیتۆ) پاشا (دامدیۆك) بوو ، هەربۆیە بە درەنگەوەش بێ نوسینى ئەو چەند دێرەم بە هزر داهات. لەدراماى بازرگاندا ململانێ لەنێوان رەوشتو بیركردنەوەی بازرگانیدایە، (دایكین) كچی (پارك جۆنیۆنگ)ى سەرۆكى بازرگانى (سۆنسانگ) كە هەمیشە بە(شیسۆ)ی یاریدەدەرى باوكىو (سانجۆك)ى بازرگانى (مانسانگ) دەیگوت"مەبەست لە بازرگانى سەركەوتوو بەدەستهێنانى متمانەى خەڵكە نەك پارەكانیان" هەمیشە ئامۆژگارى دەكردنو داواى لێدەكردن كە لەدزیكردن، بەتایبەتیش لەدزیكردن لە هەژاران دووربكەونەوەوەو بەبێ رەوشتى پارە پەیدا مەكەن، تەنانەت دەیگوت "دزیش كاتێك دزى لەكەسێك دەكات، كە بزانێ ئەو كەسە هەیەتى"، لەبەرامبەردا بیروڕاى (شیسۆ) بەپێچەوانەوە بوو، ئەو پێیوابوو "كەس پێی ناڵێت دز، ئەگەرى پارەى پەیداكرد"، چونكە بەقسەى خۆى پارە چاوى خەڵك لەبەرامبەر رەوشتیش كوێر دەكاتو هەموو كەس لەبەرامبەر پارەدا چۆك دادەن، سەرەنجامى ئەو ململانێ ئاكارییە (سانجۆك) گەیشتە ئەو ئەنجامەى كە چاوچنۆكى مرۆڤ بۆ پارەو دەسەڵات سنوورى نییە، بۆیە بەقسەى خۆى گوتى هەتا هەموو شتێكم لەدەستنەداوە، دەست لەكار دەكێشمەوەو (شیسوش) كە هەر بەردەوام بوو لەسەر درۆو دزىو ساختەكارییەكانى خۆى سەرەنجام خۆى كوشتو خەڵكێكى زۆر لێی رزگاربوو. سەبارەت بەزنجیرە ئەفسانەى (گوانگیتۆ)ش واتە (دامدیۆك)ی پاشاى (گۆگریۆ ـ كۆریاى ئێستا) ئەوەى زۆر كاریگەر بوو بەلامەوە دوا ئەڵقەى ئەو زنجیرە تەلەفزیۆنییە بوو كە چۆن دواى سەركەوتنیش بەسەر دوژمنەكانیدا پاشا (دامدیۆك) رقو قینەو تۆڵەكردنەوەى وەلاناو پێیوابوو هیچ كات بەرقو قینە و توڕەیی كێشەكان چارەسەر نابنو خەونى پاشاش بۆ هەمیشە دەبێت خەونى خەڵكەكەى بێت، ئەوەش بەرقو تۆڵەكردنەوە نایەتەدی، هەر بەم بیركردنەوەش لەشەڕەكاندا توانی سەربكەوێتو وڵاتەكانى (هۆیان، بیرۆو بایكجی، بیۆو موهىو شیلا) بخاتە ژێر سایەى دەوڵەتى گۆگریۆوە، لەوێشەوە گۆگریۆییەكى بەهێز دابمەزرێنێ، لەبەرامبەر هەموو ئەو سەركەوتنە گەورانەشدا كە پاشا دامدیۆك لەدامەزراندنى گۆگریۆیەكى بەهێز بەدەستى هێنا، كاتێ دەوروبەرەكەى (جەنەڕاڵەكانى) وەك دەوروبەرى هەموو پاشاو سوڵتانەكانى تر بۆ ستایشكردن نازناوى (خاوەن شكۆى پایەبەرزیان) پێبەخشی، ئەو لەمەشدا وەك زۆر لەو پاشاو سوڵتانانەى نەكرد، بەڵكو بەپێچەوانەوە نازناوەكەى رەتكردەوەو پێیوتن ئەمەتان زیادەڕوییە. گۆگریۆ كە وڵاتى كۆریاى ئێستایە وەك یەكێك لە وڵاتە پێشكەوتووەكانى دونیا هەر لەسەر ئەو بنەما فیكریو گیانى خۆنەویستییە پێشكەوت، وڵاتى (كۆتسوسون) كە وڵاتى كۆریاى ئێستایەو وەك یەكەم وڵاتى نیمچە دوورگەى كۆریا لەساڵى (2333)ى پێش زاین واتە پێنج هەزار ساڵ پێش ئێستا دامەزراوەو دواى ئەویش سێ وڵات بەناوەكانى گۆگریۆو بایكجیو شیلا دامەزراونو پاشان پاشاى (گۆگریۆ) لەرێگەى خێڵەكەى (مانگال) یەكیخستوون. كۆریا كە تا ڕوخانى ئیمپراتۆرییەتى یابان لەشەڕى یەكەمى جیهانیدا لەلایەن یابانەوە داگیركرابوو، لەساڵانى (1950 بۆ 1953) دووچارى شەڕێكى ناوخۆیی بوو كە سەرەنجام بەسەر دوو وڵاتدا ، واتە كۆریاى باشوورو باكوور دابەشبوو، سەربارى ئەو دابەشبوونەو جیاوازى سیستەمى سیاسیان بەڵام یەك نەتەوەنو یەك رەچەڵەكنو ئەوەش لە سەر ئاستى میلییدا بەتەواوى رەنگیداوەتەوە