لەگەڵ بەسەرچوونی کاتدا و سەرقاڵ بوونی نەوە دوای نەوە بە ژیانی تایبەتی، گوزەر کردن لەگەڵ ڕووداوە سیاسی و سەربازیەکان و جەنگ و سەختی دۆخی خۆگونجاندن لەگەڵ ڕووداوە ساتە وەختەکاندا، گەڕانەوە بۆ مێژوو پلەی یەکەمی نابێت لە ژیانی تاک و کۆمەڵگەدا، بۆیە ڕووداوەکانی ڕابردوو هەموو کاتێک لەسەر خوانی ژیانی ساتەوەختدا میوان نابن، تەنیا ئەوە نەبێت کە خەڵکانێک هەڵدەکەون کە لێکۆڵینەوە لە ڕووداوەکانی ڕابردوودا دەکەن، لەتۆی کتێب و نووسراودا کۆیان دەکەنەوە و سوچێکی پەرتوکخانەکان پێ پڕ دەکەنەوە و تۆزیان لێ دەنیشێت لەبەرئەوەی بەدەگمەن زۆرینەی کۆمەڵگە دەستییان بۆ دەبەن، بۆیە ڕووداوەکانی ڕابردوو لەبیر دەچنەوە. 

هەندێک مۆدیلی حوکمڕانی هەیە نەوەی تازە بەدەستکەوت و مۆدیلی تازەی دەبینێت، لە کاتێکدا ئەو ئەزموونانە بۆ سەدان ساڵ لەنێو کۆمەڵگە و ژیانی سیاسی و حکومڕانی گەلاندا پەیڕەو کراون، وەک بەهەرێم کردن و حکومەتی خۆسەر، کە ئێستا میللەتی کورد بە دەستکەوتی دەزانێت وەک مودێلێکی تازە چاوی لێ دەکات، بە سەدان ساڵ لەلایەن ئیمپراتوریتی بریتانی، ئیسپانی، ئەڵمانی، ڕۆمانی و ئیمپراتوریەتی عوسمانییدا پەیڕەو کراون بۆ کۆنتڕۆڵ کردنی زێتری گەلانی ژێر دەسەڵاتیان.

لە مێژووی کورددا باسی ئیماراتەکان دەکرێت، ئەو ئیماراتانە لە زەمانێکدا هەبوون کە گەلێک ئیمپراتۆریەت لە دنیادا هەبوون و گۆی زەویان لەنێوان خۆیاندا دابەش کردووە و لەژێر سنووری دەسەڵاتی خۆیاندا دەسەڵاتی هەرێمی و ناوچەیان یان لۆکەڵیان دامەزراندووە، واتە هەبوونی ئیمارات و هەرێم و خۆسەری و لۆکەڵی هەرگیز مانای سەربەخۆیی و دامەزراوەی حوکمڕانی سیاسی ناگەیەنێت.     

بەهەرێم کردنی وڵات و کۆبوونەوە لەژێر یەک  دەسەڵاتی سیاسی ناوەنددا، لەنێو چوارچێوەی سنووری جوگرافیی وڵاتێکی دیاری کراودا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، ئەزموونێکی تازە نییە، بەهیچ جۆرێک مانای سەربەخۆیی بوونی، هیچ گەل و نەتەوەیەک ناگەیەنێت، کە خاوەن شوڕش و قوڕبانی بووە، بۆ گەیشتن بە ئازادی سیاسی و دیاری کردنی سنوور و هەڵکردنی ئاڵا، وەک نەتەوەی کورد.

 بەهەرێم بوون و ئازادی وڵات، دوو شتی ئێجگار جیاواز و دوورن لە یەکدی، مەرج نییە کاتێک کە وڵاتێک دابەش کرا بەسەر دەسەڵاتی سیاسی خۆسەری و هەرێم و کرا بە بەشێک لە دەسەڵاتی سیاسیی وڵاتێکی دی کە بەناوێکی دی ناسراوە، لە ئاکامدا ئەو دەسەڵاتی هەرێم و خۆسەریە، سەربەخۆی مسۆگەر بکات، ئەم یارییە ئەگەر بە وریایەوە نەکرێت لە کات کوشتن بەولاوە هیچی دیکەی بەرهەم نابێت. 

 ئەزموونی بەهەرێم کردن لەژێر دەسەڵاتی ئیمپراتۆریەتەکاندا لە مێژوودا، سیاسەتێک بووە ڕەگێکی مێژووی قوڵی هەبووە، وەک ئیمپراتۆریەتی عوسمانی کە ئەو سیاسەتەی پەیڕەو کردووە، بۆ ئەو وڵات و نەتەوانەی کە بەزەبری شمشێر خستویەتە ژێر دەسەڵاتی خۆی، بەتایبەتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. ئەو ئەزموونە لە سەدەی چواردەوە  تا سەرەتایی سەدەی بیست، بەردەوام بووە تا ئەو کاتەی کە ئیمپراتۆریەتی عوسمانی لە جەنگی جیهانی یەکەمدا ڕووخاوە، دووبارە ئەو وڵاتانەی کە بەهێز بوون وەک بەریتانیا و فرەنسا میراتی عوسمانییان لەنێوان خۆیاندا دابەش کردووە، ناوی بەهەرێم بوونیان لابردووە،  لەژێر دروشمی بریقەدار و  ناوی حکومەتی سەربەخۆدا، هەمان ئەزموونی عوسمانییەکانیان پەیڕەو کردووە، سوڵتان ئاسا ئەو کەسانەیان لە دەسەڵاتدا دەستنیشان کردووە کە ڕاستەوخۆ گوێلەمستی خۆیان بوون، ئەوجا دووبارە وەک سوڵتان خۆیان لێ هەڵکردووە، بە دزینی سامانە سروشتیەکانی ئەو وڵاتانە و پشتیوانی کردن لە دەسەڵاتێکدا کە تا بەنەقاقایان نوقومی دیکتاتوریەت بوون. ئەم ئەزموونە کە تەمەنی لە سەد ساڵ زێترە، تا ئێستا بۆ پرسی نەتەوەیی کورد لە نەهامەتی بەولاوە هیچی دی لێ شین نەبووە، ئەوەی لە سێبەری هەردوو دەسەڵاتدا واتە ئیمپراتۆریەتی عوسمانیی و ئیمپریالیزمی نوێدا بە میللەتی کورد کراوە هاوشێوەی یەک بوون و بە تاڵە مووێک جیاوازییان نییە. 

لە کۆتاییەکانی سەدەی چواردەهەمدا، بۆ یەکەم جار ئیمپراتۆریەتی عوسمانی بڕیاری دا بە دابەش کردنی دەسەڵاتی سیاسیی ئیمپراتۆریەتەکەی بەسەر چەند هەرێمێکدا، هەڵبژاردنی بەڕێوەبەری ئەو هەرێمانە ڕاستەوخۆ لەلایەن سوڵتانەوە بوو. لە قۆناغی دەسەڵاتی عوسمانییەکاندا مەسەلەی ڕێکخستنی وزارەتەکان و خەزێنەی ئیمپراتۆر کە ڕاستەوخۆ لەژێر کۆنتڕۆڵی سوڵتان بوون، هەردوو دامەزراوە گرنگترین دامەزراوە بوون کە سوڵتان فۆکەیسی خستبووە  سەر و کردبووی بە دامەزراوەیەک کە تەنیا خەڵکی بە ئەزموون و خاوەن بڕوانامەی بەرزی تێیدا دەستنیشان دەکرد بۆ کار کردن و بەڕێوە بردنیان، کە ئەو کات ناویان "پیاوی پێنووس بە دەستەکان" بوو، هەموویان دەبوایە دەسەڵاتی سوڵتان و ملکەچ بوونی خۆیان بۆ سوڵتان عەیان بکەن، ئەم دەزگەیە لەگەڵ کاتدا ببوو بە دامەزراوەیەکی بێرۆکراتی.