هەڕەشەکانی تورکیا و کشانەوەی ئەمریکا لە ڕۆژئاوا

Monday, 07/10/2019, 21:30

کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە ڕۆژئاوای کوردستان، دوای لێدوانەکانی ئەردوغان هات کە ڕایگەیاند ئەوان ئامادە و لەسەرپێن بۆ ئەوەی هێڕشی سەربازی و زەمینی و ئاسمانی بۆ سەر ڕۆژئاوای کوردستان ئەنجام بدەن. ئەم هەڵوێستە ناشرینەی ئەمریکا بەرامبەر بە میللەتی کورد کە لە جەنگی دژ بە داعشدا ڕۆڵی سەرەکییان بینی، کە دەبوایە ئەمریکا لەبری ئەوەدا پاداشتیان بکات نەک بەجێیان بهێڵێت، وێرای ئەوەش ڕۆژئاوا لە ڕووی یاسای نێودەوڵەتی لکێنراوە بە چوارچێوەی جوگرافیای سوریا، واتە هاتنە ژوورەوەی سوپای تورکیا بۆ ئەو ناوچانەی کە ناویان ناوە و بە مەبەستی دروستکردنی دەڤەری ئارام، داگیرکردنی خاکی سوریای ئەمڕۆیە کە لەژێر دەسەڵاتی ڕوسیا، ئیران و ئەسەدە، هەروها هاتنی سوپای تورکیا نەک ناوچەی ئارام دروست ناکات بەڵکو ئەو ناوچانەی ئارامیشی تێیدا سەقامگیربووە کاولی دەکات.
تورکیا، هێڕشەکانی تەنیا بۆ سەر کورد نییە لە ڕۆژئاوا. ئەڵبەتە ئەو نیگەرانە لە بوونی سوپا و هێزی ئەمریکیی لە ناوچەکە بەتایبەتی لە نزیک سنوورەکانی، لەبەرئەوە هەوڵدەدات بەخشکەیی، ڕێگەی دیبلوماسی، لەژێر دروشمی جەنگی دژ بە کورد وا لە ئەمریکا بکات هێزەکانی لەو ناوچانە نەمێنن. سوپای تورکی شوێنیان بگرێتەوە. پاشەکەشە بە دەسەڵاتەکانی ئەمریکا بکات. بە دڵنیاییەوە ئەمە لێدانە لە هەیبەت و شکۆمەندی ئەمریکا، پێگەی لە ململانێکانی دژ بە ئیران و ڕوسیا و ئەسەد لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا لاواز دەکات.
ئەنقەرە هەوڵدەدات دەسەڵاتەکانی لە ناوچەکە فرەوان بکات. هەژموونی خۆی بسەپێنێت. میلیشیای سەربەخۆی لەو دەڤەرە و بە تایبەتی بە درێژای سنووری نێوان تورکیا و سوریا نیشتەجێ بکات. ئەمە بچووک کردنەوەی ئەمریکا و زلکردنی تورکیایە، کە لە ئەنجامدا کارێگەری نێگەتیفانەی دەبێت لەسەر ناوبانگی ئەمریکا لە دنیا بە تایبەتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، هەروها لە داهاتوودا هیچ هێز و گروپێکی سیاسی متمانەی بە گفت و بەڵینەکانی ئەمریکا نامێنێت.
پینتاگۆن، لە میدیاکاندا ڕایانگەیاند کە ئەوان ئاگاداری ئەو بڕیارەی ترامپ نەبوون لە هەڵکردنی چرای سەوز بۆ هێڕشەکانی تورکیا بۆ دەڤەری کوردەکان، ئەو بڕیارە دوای پەیوەندیی تەلەفۆنی نێوان ئەردوغان و ترامپ دراوە. ئەم لێدوانەی پینتاگۆن شەرمەزاریە بۆ سەڕۆکی ئەمریکا، لەبەرئەوەی دووبەرەکیی ناتەبایی نێوان دەزگە فەرمی و دەسەڵاتدارەکانی ئەمریکا دەگەیەنێت، بڕیاری تاکڕەوانەی سەڕۆکی وڵاتێکە کە بە سیستەمی دیموکراتی ناسراوە کە ئەمە هەرگیز لە بەرژەوەندیی و ناوبانگی ئەمریکادا نییە لەنێو کۆمەڵگەی نێونەتەوەی.
بڕیار و هەڵوێستی سەڕۆکی ئەمریکا بەرامبەر بە کورد لە ڕۆژئاوا، لە میدیا جیهانیەکان بۆتە جێگەی ڕەخنە و توانج لەلایەن میدیاکاران، نووسەر و قەڵەمی بوێر، کە بێ گومان کاردانەوەی خراپی دەبێت لەسەر ناوبانگی ئەمریکا لە نێو هەڵبژاردەی ڕۆشەنبیر و خاوەن پێنووسی بەویژدان و نووسەری بەهەڵوێست.
سوریا بۆتە جێگە تەماعی زلهێزە ناوچەیەکان و دنیا، بەتایبەتی بۆتە ئامانجی سوپای تورکیا و ئیران و گۆڕەپانی شەڕی بەوەکالەتی زلهێزە ناوچەیەکان و جیهان، کە نەتەوەی کورد بەتایبەتی هیزی یەپەگە لە سوریا کارێگەری و پێگەی گرنگیان لە هاوکێشە سیاسی و سەربازییەکان و ئەو ململانێیەدا هەیە. ئەگەر ئەمریکا پشتیان تێبکات ئەوانیش هەڵبژاردەی دیکەیان لەبەردەمدا هەیە کە سەنگەریک هەڵبژێرن، لەگەڵ هەر هێزێک هاوپەیمانیەتی ببەستن و بەگوێرەی کاریگەری خۆیان بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا بخەنە مەترسیوە.
ڕۆژئاوای وڵات کە ئەمڕۆ بە بەشێک لە خاکی سوریادا هەژمار دەکرێت، ئاوا پارویەکی ئاسان نییە تەنیا بە کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا ئەردوغان بیەوێت قوتیبدات. ململانێ لەسەر داگیرکردنی ئەو دەڤەرە و بردنی خێروبێری، تەنیا بە شەڕی دژ بە کورد ناکرێت. ئیران و ڕوسیا و ئەسەد خۆیان بە خاوەنی ئەو ناوچانە دەزانن. واتە تورکیا ئەگەر ئەمڕۆش نەبێت لە داهاتوویەکی نزیکدا دەبێت ڕووبەڕووی سوپای سوریا، گروپ و میلیشیای سەر بە ئیران و ڕوسیا بێت. واتە کشانەوەی ئەمریکا تەنیا پشتکردن نییە لە میللەتی کورد و یەپەگە، ئەڵبەتە زەمینە سازدانە بۆ ڕووبەڕووبووەنەی ئەو سێ لایەنە دژ بە یەک، کە تا بەرژەوەندییان خوازیار بوو هاوپەیمانیەتی لە نێوانیاندا هەبوو، بەڵام کاتێک کە بەرژەوەندییەکانیان تەریب دەبێت ئەوا بێ گومان دەکەونە بەرامبەر و دژ بەیەک ڕادەوەستن.